More Ramizem Türküsü
Boşnakça okunan şarkı sözlerinde, genç ve güzel Fato’nun, sabahın seher vakti tatlı uykusundan uyandırılışı anlatılır. Görücüler gelecektir Fato’ya, bir an önce uyanıp kendisine çekidüzen vermesi ve gelecek görücülere çeyizinden seçkin hediyeler hazırlaması öğütlenir. Lâkin Fato evliliğe hazır değildir ve ne yazık ki hazır olmadığı bu evliliği reddetme hakkı olmadığını da bilmektedir. Bu nedenle gençliğini ve yoksulluğunu bahane ederek çeyiz hazırlayamadığını, görücülere verecek hediyeleri olmadığını söyler.
Fato bu kadar genç ve yoksulsa ve de evlilik için hiçbir hazırlığı da yoksa o halde bu görücüler neden davet edilmiştir o eve? Cevabı basittir, bu evliliği isteyen aile büyükleridir ve Fato onlara karşı çıkamamaktadır. Tıpkı Türkçe sözlerde, Ramize’nin de kendi evliliğine itiraz hakkının olmaması gibi: “Nasıl çıkacaksın more Ramize’m annene/babana karşı?”
“Zapjevala sojka ptica, misli zora je, aman aman misli zora je / Ustaj Fato, ustaj zlato, spremaj darove, aman aman spremaj darove / Ja sam mlada i sirota, nemam darova, aman, aman, nemam darova / Kad si mlada i sirota, što se udaješ, aman, aman, što se udaješ / Udala me majka stara, nisam ni znala aman aman, nisam ni htjela”
“Kuş şarkısına başladı, zannetti ki sabah oldu / Kalk Fato, kalk altınım, hediyelerini hazırla / Ben henüz gencim ve yoksulum, hediyelerim yok / Bu kadar gençsen ve yoksulsan niye evleniyorsun / Beni ihtiyar anam evlendiriyor, haberim bile yok.”
“Bir Evler Yaptırdım More Ramizem” türküsünün sözleri ise şu minval üzeredir:
“Bir evler yaptırdım more Ramize’m, sazdan samandan / İçine girilmez more Ramize’m tozdan dumandan / Bir evler yaptırdım more Ramize’m, saraya karşı / Nasıl çıkacaksın more Ramize’m babana karşı / Çalsın davullar more Ramize’m kınan yakılsın, takın takılsın”
İnsanlar, birçok farklı nedenden ötürü doğdukları toprakları geride bırakmak zorunda kalır, ama doğdukları yerlerin dili, hikâyeleri ve en çok da şarkıları onlarla birlikte her yere gelir… Ve şarkılar, dilleri çağlar boyu yaşatan kültürel damarlardan biridir; zaman zaman bize dillerin kardeşliğini de işaret ederek unutulan birliktelikleri, ortak hayatları hatırlatır, zaman zaman da dillerin özgürlüğünün ne kadar önemli olduğunu… Çünkü şarkılardaki özgür dillerde kulak vermemiz gereken daha çok hikâye var.
