ZEYNEP IŞIL HAMZİÇ BOŞNAK MEDYA
Fincanburnu köyü:
Köyün kuruluş tarihi ; Rumi 1309 Miladi 1893 Bulgaristan-Siliste’den gelme olarak geçiyor.
Kaynak ; 1. 5000 Köyün Etüdü. Ziraat Vekaleti Köy Etüdleri Bürosu Yayınları 1941- Ankara
Pamukçi:
Biga’da yerli olmayan köyler arasındaki en büyük grubu “Muhacir” köyleri oluşturmaktadır. Burada hemen belirtelim ki, genel Türkçe’de “muhacir”, “göçmen” demektir.
Ancak Biga’da “muhacir” kelimesi “göçmen” kelimesine göre daha dar bir anlama sahiptir. Biga’da “muhacir” denince bütün göçmenler değil, sadece Bulgaristan’dan gelen ve anadil olarak Türkçe konuşan göçmenler anlaşılır. Biga’da Pomaklara, Çerkezlere, Kumuklara, Çeçenlere, aslında onlar da “göçmen” olmalarına rağmen “muhacir” denmez; doğrudan bu grupların kendi adları söylenir.
Biga’da 39 tane muhacir köyü vardır. Bunlar Adliye, Ağaköy, Akyaprak, Bakacaklıçiftliği, Balıklıçeşme (belediye), Çelikgürü, Çeltik, Çömlekçi, Dikmen, Eğridere, Gemicikırı, Gerlengeç, Göktepe, Güleçköy, Gündoğdu (Karantı), Gürçeşme (Arapçeşme), Gürgendere, Hacıhüseyinyaylası, Hacıpehlivan (Hulübeliler), Kaldırımbaşı, Kanibey (Popköy), Karaağaç, Karahamzalar, Katrancı, Kayapınar, Kazmalı, Kepekli, Kocagür, Kozçeşme (belediye), Otlukdere, Örtülüce, Sarısıvat, Sazoba, Selvi, Sığırcık, Sinekçi, Şakirbey, Şirinköy, Yenimahalle. Bu köylerin dışında ayrıca 17 köyde de muhacirler diğer gruplar (yerliler, Pomaklar, Çerkezler, Kumuklar) ile birlikte yaşamaktadır.
Muhacir köyleri, 1877-78 Osmanlı-Rus Harbinden sonra Bulgaristan’ın değişik yerlerinde gelen ve kendilerine “Doksanüç Muhaciri” denen kişiler tarafından 1878-1904 yılları arasında kurulmuşlardır. Biga’daki muhacir köylerinin çoğunluğu Bulgaristan’ın Razgrad, Eskicuma, Şumnu şehirleri civarındaki köylerden gelmektedirler.
Ayrıca belirtelim ki, Biga ve köyleri Bulgaristan’dan her zaman muhacir almaya devam etmiştir. 1951-1952 yıllarında, 1970’lerde, 1989’da Biga Merkeze ve bazı köylerine yerleşen Bulgaristan’dan gelen muhacirler olmuştur.
Biga’daki muhacir köylerinin çoğunluğu Bulgaristan’daki bir Türk köyünün olduğu gibi göç edip Biga’da yeni bir köy kurmaları şeklinde kurulmamıştır. Bu köylerin pek çoğu, Bulgaristan’ın birkaç köyünden gelen muhacir ailelerinin bir araya gelerek kurdukları köylerdir. Kayapınar gibi 42 hane tarafından kurulmuş küçük bir köy bile, Bulgaristan’ın dört ayrı köyünden (Razgrad’ın Araplar, Dereköy, Ayazlar ve Osmanpazarı’nın Hoca köylerinden) gelen muhacir aileler tarafından kurulmuştur.
Biga’daki muhacir köylerinin bir kısmı Doksanüç Harbinden hemen sonra 1878 yılında kurulmuştur. Ama bu köylerin çoğunluğu 1877-78 Harbinden 5-10 yıl sonra özellikle 1880’li yıllarda kurulmuştur. 1890’larda kurulan köyler de vardır. Bu köyleri kuran aileler, bu köyleri kurmadan önce Trakya’nın ve hatta Çanakkale ve Balıkesir’in çeşitli köylerinde geçici olarak 5, 10, 15 yıl kadar yaşamışlardır.
Biga’daki muhacir köyleri devletin izniyle kurulmuşsa da, bu köylerin devlet tarafından kurulduğunu, muhacirlerin devlet tarafından başarıyla iskân edildiği söylenemez. Bu köylerin çoğunluğu bu köyleri kuran ailelerin kendi çabaları sonucunda kurulmuştur. Keza pek çok köyün kurulduğu arazi de çoğunlukla çevredeki yerli köylerden veya çitliklerden ücreti mukabilinde satın alınmıştır.
Bu özelliklerin hepsi aşağıda Yeniçiftlik köyü örneğinde de görülebilir.
Pamukçi:Yeniçiftlik Köyünün Kuruluşu
Çanakkale ili Biga ilçesine bağlı Yeniçiftlik köyünde 1992 yılında Belediye kurulmuştur. O nedenle bugün köy değil, belde statüsündedir. Ancak bizim inceleme dönemimizde bu Yeniçiftlik bir köy olduğu için biz bu çalışmada Yeniçiftlik “belde”sinden değil, köyünden bahsedeceğiz.
Köyün İsmi: Köyün bugünkü ismi Yeniçiftlik’tir. Ancak bu köy, 1930’lu yıllara kadar iki isimli bir köydür.
Birincisi “Yeniçiftlik”, ikincisi ise “Lofça-i Cedid”dir. Lofça-i Cedid, “Yeni Lofça” demektir. Köyün kurucularının bir kısmı Bulgaristan’ın Lofça şehrinden ve bu şehrin bazı köylerinden geldikleri için bu köye, kendi geldikleri yerin anısını yaşatmak için “Yeni Lofça” anlamına gelen “Lofça-i Cedid” isminin vermiş oldukları tahmin edilebilir. Lofça-i Cedid ismi 1930’lara kadar resmen kullanılmıştır. Örneğin köy kütüğünde 1930’lara kadar doğmuş olanların doğum yeri olarak Yeniçiftlik değil, Lofça-i Cedid yazılmıştır. Keza 1932 doğumlu bazı kişilerin nüfus cüzdanlarında da bugün doğum yeri olarak Lofça-i Cedid yazdığı görülmektedir. Bununla birlikte Yeniçiftlik ismi de bu köy için daha başlangıçtan itibaren gerek resmen gerek halk arasında kullanılmıştır. Örneğin şimdi yıkılmış olan eski ilkokul binasının giriş kapısının üstündeki mermer levhada eski harflerle “Yeniçiftlik İlk Mektebi-1926” yazmaktadır.
Şöyle ki 1917 (1333) tarihli Memalik-i Osmaniye-i Duhan İdare-i İnhisariyesi (Osmanlı Devleti Tütün Tekel İdaresi) başlıklı ve Mehmet oğlu Ramazan adına kesilmiş defter numarası 1, varak numarası 9 olan bir tütün alım makbuzunda köyün ismi Lofça-i Cedid olarak değil, Yeniçiftlik olarak yazılmıştır.
Biga Askerlik şubesi tarafından Yakub oğlu Ömer adına düzenlenmiş, 1920 (1336) tarihi ve 12/8 nolu bir terhis kağıdında da köyün adı Lofça-ı Cedid olarak değil, Yeniçiftlik olarak yazılmıştır[12]. Anlaşılan odur ki, 1930’lara kadar gerek resmen, gerek gayri resmi olarak adı geçen köy için, hem Yeniçiftlik, hem de Lofça-ı Cedid ismi kullanılmıştır. Nitekim bu husus, ileride kendisinden bahsedeceğimiz Biga Sandık Emini tarafından düzenlenmiş 30.11.1314 (1898) tarihli Hüccet isimli bir belgeden de açıkça anlaşılmaktadır. Bu belgede bu köyden “Kale-i Sultaniye sancağına muzaf Biga kazasına tabi Yeniçiftlik demekle maruf çiftlik, nam-ı diğer Lofça-i Cedid Kariyesi” olarak bahsedilmektedir.
Köyün Kuruluş Tarihi
Yeniçiftlik köyü, Rumî 1311, Miladî 1895 senesinde kurulmuştur. Kuruluş tarihi konusunda, sözlü kaynaklar dışında iki ayrı yazılı kanıta sahibiz. Bir kere Biga Sandık Emini tarafından düzenlenen 30.11.1314 (yani 30 Kasım 1898) tarih ve 484 numaralı ve kendisine “Hüccet” denilen bir belgede, Yeniçiftlik köyünün arazisini teşkil eden çiftliğin 1311, yani 1895 senesinin Ağustos ayında alındığı yazılmaktadır. İkinci olarak Yeniçiftlik köyü (ve şimdi Ece Mahallesi) muhtarlığında bulunan köy nüfus kütüğünü incelediğimizde, 1311 (1895) ve daha eski doğumluların doğum yeri olarak Bulgaristan’ın çeşitli yerlerinin veya İpsala veya Keşan gibi Trakya’daki yerlerin yazıldığını, 1312 (1896) yılında doğanların ise doğum yeri olarak Lofça-i Cedit yazdığını görüyoruz. Örneğin 164 nolu hanede kayıtlı olan Abdülfettah’ın (Aygün/Engin) 1312 (1896) doğumlu kızı Selime Lofça-i Cedit doğumludur. Yine 174 nolu hanede (Saklı) kayıtlı olan 1312 (1896) doğumlu olan Cemile’nin doğum yeri olarak Lofça-i Cedit yazılıdır. Yeniçiftlik’te ilk bebekler, 1312 (1896) yılında doğduğuna göre Yeniçiftlik köyünün 1312 (1896) yılında kurulu olması gerekir. Köyün yeri 1895 yılının Ağustos ayında satın alındığına göre, köyün ilk sakinlerinin, köye 1895 yılının Eylül, Ekim, Kasım, Aralık aylarında yerleşmiş olduklarını tahmin edebiliriz.
Köyün Kurucularının Geldikleri Yerler:
Yeniçiftlik köyünün kuran ailelerin istisnasız hepsi Bulgaristan muhaciridir. Ancak bu aileler Bulgaristan’ın tek bir köyünden değil, sekiz-on ayrı köyünden gelmişlerdir. Yeniçiftlik köyünü kuran ailelerin Bulgaristan’dan geldikler yerler büyüklük sırasına göre sekiz grup altında toplanabilir. Şimdi bunları sırasıyla görelim.
SUBMARiNER:
Osmanlı İmparatorluğu Ruslara karşı büyük bir yenilgiye uğramış, Balkanlardaki geniş topraklardan çekilmek zorunda kalınmıştır. Bunun üzerine Bulgaristan’dan binlerce Türk Tekirdağ’a göçmüş ve 1876’dan sonra il’de birçok köy kurulmuştur. Bulgaristan göçmenleri o vakte kadar hemen hemen bomboş olan Saray ilçesinde 24 köy kurarak canlandırdılar.
Bulgaristan Servi kasabası halkı Kaşıkçı, Kazandere, Ferhadanlı, Sağlamtaş (Bukurova), Çerkezköy, Servi adlarında; Lofçalılar, Danişmend ve Kadriye adlarında 2 köy kurdular.
Malkara’nın Sarıyer köyü hicri 1276’da Kazanlı Türkler tarafından kurulmuştur. Fakat 1876’da Rusların katliamına uğradılar. Ve yerlerini Bulgaristan göçmenleri doldurdu. Çorlu’nun Şahbaz, Yakuplu, Saray’ın Büyük Manika, Tatarlı, Sahra Hayrabolu’nun Emiryakup köylerini Kırım Türkleri (Tatarları), Çerkezköy ve Dambasları Çerkezler kurdu. Cumhuriyet devrinde hepsi Çorlu’da bulunan 12 göçmen köyü daha kuruldu.
Kaynak: www.tekırdaglıyız.com
