Sırpların atalarının anavatanı, Bojka diye bilinen bugünün kuzeybatı Ukrayna bölgesinde bulunuyor. Oradan, Bizans imparatoru Konstantin VII Porphyrogenitus’un (913-959) “İmparatorluğun Yönetimi Üzerine” (De administrando imperio) adlı eserine göre, bunların bir kısmı 6. yüzyılda Tisza Vadisi’ne taşındı ve Balkan Yarımadası’na yerleşmeye başladılar.

Tisa Orta Avrupa’da bulunan başlıca akarsulardan biridir. Romanya sınırları içinde bulunan Karpat dağlarından doğarak bir süre Ukrayna topraklarında akar ve Macaristan’a girer. Burada Slovakya sınırına ufak bir girinti yaparak bugünkü Sırbistan’nın Voyvodina bölgesinde Tuna Nehri ile birleşir.

İmparator Porphyrogenitus eserinde şöyle diyor: “Sırpların kökeni vaftiz olmamış (Hristiyan olmayan) Slavlardan gelir. Biyeli olarak da adlandırılıyorlardı. Türkiye’nin (o tarihlerde Macaristan’a Türk ülkesi, Türkiye deniliyordu) karşı tarafındaki Bojki (Bojka) denilen bir bölgede yaşıyorlardı. Günümüz Polonya ve Silezya’nın güneyi olan ve vaftiz edilmemiş Franklar ve Hırvatların yaşadıkları topraklar ile komşu idiler. Sırplarun eski zamanlardan beri orada yaşadıkları düşünülüyor.

Porphyrogenitus’a göre, Sırplar bu topraklarında yaşarlarken bir hükümdarları ve onun da iki oğlu vardı. Oğullarından biri, halkın yarısından fazlasını alarak Balkanlara doğru göç etmiş.

Biyela toprakları veya Boykiya kuzeybatı Ukrayna’da bulunuyor. Karpat bölgesinden Karadeniz ve Baltık havzalarının birleştiği yerlere doğru yayılır. Kuzeyde, Vistula’nın bir kolu olan Sana’nın üst bölümünü, güneydoğuda Dinyester havzasını, Lomnica’nın ağzına, güneyde Tisza’nın bir kolu olan Teresva’ya kadar uzanır. Batıda ise Už nehrine kadar uzanır. Neredeyse tamamı, Biyela veya Boykiya Ukrayna’da bulunur ve çok küçük bir kısmı Slovakya ve Polonya sınırına dayanır.

Bazı bilim adamlarına göre de (Konstantin Jireček, Đorđe Sp. Radojicic, Boško Strike ve diğerleri) Sırpların ataları, bugünün Ukrayna’nın olduğu topraklar ile Karpatların arkasında olan bölgelerde yaşıyormuş.

Sırpların eski vatanıyla ilgili bu tezler, 10. yüzyılın ilk yarısında, İmparator Konstantin Porfirogenitus için bilgi toplayıcıları tarafından, adı geçen eseri yazmaya hazırlanırken kaydedildi.

Konstantin Porphyrogenitus’un yazdıklarına göre bir oğul anavatanında kaldı ve diğeri “halkın yarısını alarak Roma imparatoru Herakleios’a gitmiş (M.S. 640). İmparator Herakleios, onları memnuniyetle kabul etmiş ve onlara Selanik vilayetine bağlı batıdaki topraklardan bir bölümünü vermiş ve Bizanslılar onları “Serv” diye adlandırdıkları için o topraklara Servia ismini vermişler. Servia denilen topraklar Bosna’nın ve Drina Nehri vadisinin doğu ve kuzeydoğu tarafında kalan topraklar idi.

Ukraynalı tarihçiler VM Meljnik ve EV Şhişhkin, Konstantin Porfirogenit tarafından sağlanan verilere dayanarak “Güney Slavların En Erken Etnik Tarihi” adlı çalışmalarında, o zamanki Sırp nüfusunun tamamı anavatanlarından göç etmemiş olduğunu ve çok sayıda Sırp’ın Karpatlar’ın kuzeyinde kaldığından, Bojki bölgesi ve Karpat Dağları’nda kalan o zamanki Sırplar “bugün Ukrayna halkının bir parçasını oluşturmuştur” tezini ortaya atmışlardır.

Karpat Dağları’nda kalan Bojki’nin Biyeli Sırpları bugünkü Ukrayna halkının ayrılmaz bir parçası olduğu sonucuna varıyorlar.

Ukrayna’nın Boykiya bölgesinin mevcut nüfusunun Balkanlardaki Sırplarla aynı etnik kimlikten oldukları, kullandıkları ortak yer adları aracılığı ile anlaşılıyor. Örneğin: Topla, Toplica, Dubrava, Koritnik, Lomnica, Majdan, Lukovo, Lukavica, Kamenica, Slatina ve diğerleri.

Ukrayna’daki Boykiya sakinlerinin Balkan Yarımadası’ndaki Sırplarla olan yakınlığı, antropolojik çalışmalar yapan Ukraynalı bilim adamı V. B. Bunak, uzun yıllara dayanan kapsamlı araştırmalara dayanarak, Boykiya bölgesinin bugünkü Güney Slavlara, en çok da Sırplara yakın antropolojik benzerlikler olduğu sonucuna vardı. “Karpat Diyalektolojik Atlası” kitabında da Boyki’de konuşulan dil konusuna değiniyor ve 19. yüzyılda Slavların, Ukraynacayı başta Sırpça olmak üzere Güney Slav dillerini birbirine bağlayan özelliklerin varlığına dikkat ettiklerini belirtiyor. Ukrayna’nın Bojka bölgesindeki konuşma, genellikle Sırp dilinde kullanılan birçok kelimeyi içeriyor.

Bu yazıda geçen Ukrayna’nın kuzeybatısı ile Karpat dağları arasındaki bölgelerden Balkan yarımadasına gelen eski Sırplar, ünlü Boşnak düşünür ve tarihçisi Prof. Dr. Muhamed Filipoviç’e göre bugünkü Sırpların ancak %10’nu oluşturuyor. Diğerleri ise büyük çoğunlukla Ulah (Vlah) ve Tsintsar (Cincar) kökenlilerden geliyor.

(Tarihçi Esad Rahiç’ten mealen alıntı)

 

 

NUSRET SANCAKLI