Osmanlı Türklerinin Bosna’yı fethinden sonra Vlahların (Ulah, Vlasi, Vlach) Bosna’ya yerleşmesi, Bosna’nın fethinden yarım asır sonra 15. asrın ilk yarısında başlıyor.

 

Vlahlar, Batı Balkanlara bugünkü Romanya’nın bulunduğu Karpat Dağları ile Tuna Nehri arasındaki Eflak (Wallachia) diye adlandırılan topraklardan gelmiştir. Vlahlar, Slav kökenli olmayıp Romalılaşmış Kelt kökenli kabilelerdir.

 

Vlah isimi Osmanlılar tarafından, Latince’ye benzer bir dili konuşan ve Balkan yarımadasının merkez, orta güney ve batı bölgelerinde yaşayan aşiretler için kullanılmıştır.

 

Ortaçağ’da Bosna Banlığı ve Krallığında Bosna’da izlerine hiç rastlanmıyor. Ortaçağ’da daha çok bugünkü Yunanistan, Makedonya, Sırbistan ve Karadağ ve Adriyatik Denizi kıyılarının iç tarafındaki dağlık bölge topraklarında yaşıyorlardı.

 

Ortaçağ’da Slav kabilelerinde Vlahlarla evlilik yasaklanmıştı. Bu konudaki bir belge, 1315 yılında Raşka Jupanı (Sırp tarihçilere göre Sırbistan Kralı. Hem Bizans vasalı hem krallık olmaz ! ) Milutin’in yazdığı tüzüktür.

 

Bosna’daki Osmanlı Türk Devleti yöneticileri, Bosna’ya hayvancılık ve tarım işlerini yapmaları için yerleştirilen Vlahların din özgürlüğünü ve Bosna’da daha önce hiç bulunmayan Ortodoks kiliselerinin kurulmasına izin verdiler.

 

Ortaçağ Bosna Devletinde az sayıda da olsa Boşnyaninler arasında Katoliklik vardı ama, Ortodoksluk, Orta Çağ Bosna devletinin tarihi inançları içinde yoktu ve Türkler geldikten sonra Ortodoksluk da Vlahlar ile birlikte Bosna’ya girmiş oldu.

 

Osmanlı Türk Ordusu sefere çıktığı zaman Vlahlar, askerlerin yiyecek ve içeceklerini sağlamak ve çeşitli amaçlar için görevlendiriliyordu. Bu arada Müslüman olanlar da oldu. Daha sonra Müslüman olan Vlahlar için yabani, dağlı, cahil çoban anlamına gelen ve onları küçük düşüren “Baliya” ismi verildi.

1800’lü yıllarda milliyetçilik akımlarının başlaması ile Balkan Vlahları kendilerini ayrı bir millet olarak görmeye başlamışlardı fakat, birleşmeye imkan bulamadan 1878 ve 1913 yılları arasında yeni oluşturulan Balkan devletleri toprakları arasında bölünerek onların kimliklerine geçmişlerdir.

 

Bu arada Bosna’daki Vlahlar, Sırp yapılmaları için 1863 yılında Saraybosna’da Vlah isminin ortadan kaldırılması ve Sırp isminin kabul edilmesi için gizli bir cemiyet kurulmuştur. Bu cemiyet Belgrat’ta Sırp Ortodoks Kilisesi tarafından görevlendirilen Teofil Petranoviç liderliğindeki Sırp din adamları ve zamanın akademisyenkeri, tüccarlar ve öğretmenler tarafından kuruldu atnı zamanda yönetildi.

1863 yılından başlatılan ve Belgrat’tan gönderilen bu Ortodoks din adamlarının Bosna’daki Ortodoksları Sırplaştırılma hedefi sonucunda ve de Avusturya – Macaristan’ın Bosna’yı işgalinden sonra Ortodoks Vlahların tamamı Sırplaştırıldı.

 

Genetik araştırmaları sonuçlarına göre, Bosna Hersek’teki.Bosnalı Sırpların Vlah olmaları yanında Sırbistan vatandaşlarının da %40 oranında Vlah geni taşıdıklarını ortaya çıkardı !

Sırplaştırılan Bosna’daki Ortodoks Vlahlar, Türk, Boşnak ve Müslüman düşmanlarına dönüştürüldüler ve yıllarca kendileri için kullanılan “Baliya” ismini bu sefer Müslüman Boşnaklar için kullanmaya başladılar.

 

Bu tutum aşırı milliyetçi Sırplar ve faşist Sırp çetnikler tarafından devam ettirildi.

1992-1995 yılları arasında Bosna Hersek’e Sırbistan ve Karadağ destekli Bosnalı Sırpların başlattığı Bosna Hersek Cumhuriyeti’ni işgal ve Boşnaklara soykırım amaçlı savaşta, Bosna Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzetbegoviç’e nefret ve hakaret amaçlı şarkılarda şu sözleri söylediler;

 

Oysa Aliya Dünya Tarihi’ne ismini altın harflerle yazdırmış bir devlet adamı, halkı tarafından seçilmiş bir devlet başkanı olduğu gibi Avrupa’nın önde gelen yazar, düşünür ve entellektüel bir şahsiyettir.

 

Soykırım yapan mı,

Soykırıma karş insan hakları

ve

Sevgi ile barış için savaşan veren mi ?