Kırklareli’nin Demirköy İlçesinin Gökyaka Köyü’nde doğmuş olan heykeltraş Emel Benzet tarafından yapılan Kırklareli Yayla Meydanı’ndaki heykel, Bosna Hersek ve Sancak dahil Balkanlardan göçürülen Rumelilerin dramını yansıtıyor.

 

BALKANLARDA KALAN MEZARLARI, ATA YURTLARINI BIRAKIP ARKASINDAN KAĞNI ARABASI İLE GELENLER İLE KUCAĞINDAKİ ERKEK BEBEĞİ KOLUNDAKİ KIZ ÇOCUĞUNU (GELECEĞİNİ) TUTAN ANNE, VATANI TÜRKİYE’DEKİ İLK DURAĞI OLAN KIRKLARELİ’NDE GEÇMİŞİN TÜM ACILARINI YANSITIRKEN, GELECEKTE BİR DAHA O GÜNLER TEKRARLANMASIN DİYE SEVGİ VE BARIŞ ADINA GELECEĞE UMUTLA BAKIYOR.

 

Kırklareli’nin yerleşme tarihinin Neolitik (M.Ö. 5800-4800) Döneme rastladığı yapılan kazılardan biliniyor. M.Ö. 1200-600 yılları arası Trakya, Anadolu ve Ege’de gelişen uygarlıkların etkisi altındaki Kırklareli ve civarı, Trak kabilelerin yerleşmeleri gözenmiş ve bölgeye adlarını vermişlerdir.

 

M.Ö. 513 yılında İran Pers İmparatorluğu hakimiyet kurmuş, Perslerden sonra Trak kabileleri küçük bir krallık kurmuş olsa da M.Ö. 350 yılında Trakya bölgesi Makedon kralı 2. Filip ülkesine katılmıştır.

Makedonyalı Büyük İskender’in ölümünden sonra Kırklareli ve çevresi Anadolu’dan gelen kavimler gelip geçmişler, M.Ö. 280 yılında Balkanlar’da hakimiyet kuran Keltler Trakya dahil Bolu, Ankara ve Kapadokya’ya kadar Galatlar adı ile Anadolu’da hakimiyet kurmuşlardı.

 

M.Ö. 228 yılında İlirya kraliçesi Teute’yı yenen Romalılar Balkanlarda hakimiyet kurmaya başlamış ve M.Ö. 190 yılında Trakya’nın tamamını ele geçirdiler. M.Ö. 44 yılında da Trakya Vilayeti kurularak Kırklareli ve çevresi eyaletin başkenti olan Vize’nin bir taşrası oldu.

 

Batı Roma İmparatorluğu 360’lu yıllarda Gotlar tarafından yenilince 377 yılında Trakya’ya da yerleşmeye başladılar. Trakya’da 440’lı yıllarda Hunların istilası yaşanmış, 500’lü yıllarda ise Bulgar Türkleri ve Kuzeyden gelmeye başlayan Slav kabileleri bu topraklarda etkili olmaya başlamışlardı.

527 yılında Bizans İmparatoru Justinyen Trakya üzerinde hakimiyet kurmuş ve Batı Roma İmparatorluğundan sonra ikinci defa bölge barışa kavuşmuştur.

Ancak Macaristan ovaları ve Bosna (Panoniya) dahil Batı Balkanlarda hakimiyet kuran Avar Türkleri 600’lü yılların ilk yıllarında Trakya’ya akınlar yapmış, 618 yılında İstanbul kuşatılmış ama, sonuç alınamamıştır.

800’lü yıllara kadar Bizans hakimiyeti altında kalan Trakya bölgesi Bulgar Hakanları tarafından zaman, zaman ele geçirilmiş, 860 yılında Hristiyanlaşan Bulgarlar bölgeye hakim olmuşlarsa da Peçeneklerin Balkanlara gelmesi ile Trakya’da el değiştirmeler başlamıştı. 1018 yılında Trakya ve Bulgaristan yine Bizanslıların hakimiyeti altına girmişlerdi.

 

Papa 2. Urban 1096 yılında başlattığı 3. Haçlı seferinden sonra Kudüs’te başarısız olan haçlılar, 4. Haçlı seferi sırasında 1204’te Bizans’a dolayısı ile İstanbul’a yönelmişler ve 1261 yılına kadar Trakya dahil Kırklareli ve civarı Latin İmparatorluğu idaresi altında kalmıştır. Latinlerin Avrupa’ya dönmesi sonrasında bu bölge yine Bizans idaresi altına girmişti.

1357 yılında Padişah Orhan’ın oğlu 1. Murat lalası Şahin Paşa ile birlikte Rumeli’ye gönderildi. 1362’de Çorlu (Tsurullos), Lüleburgaz (Verguli) ve Babaeski’yi (Bulgarufigon) ele geçirerek Kırklareli toprakları Osmanlılar ile tanıştı. 1369 yılında Kırklareli ve civarı Osmanlı Türk toprağı olmuş ve 1912 yılına kadar tarihinin en uzun barış dönemini bu bölgeye yerleşen Türk boyları ile Rumlar birlikte yaşadılar.

Bu arada 1878 yılında Berlin Kongresi kararı ile Bosna’nın Avs-Mac. İmparatorluğuna verilmesi sonrası Bosna’da, Hersek’te, Karadağ’da ve Sancak’ta Boşnaklara Turçin (Türkler) diyerek Sırplar ve Karadağlılar tarafından baskılar, saldırılar, toprak gaspları ve katliamlar başlayınca can güvenliği kalmayan Boşnakların toplu halde Türkiye’ye doğru kaçışları başladı ve Kırklareli bu muhacirlerin uğradığı ilk şehirlerden biri oldu.

 

Balkan savaşlarında 1912’de şehre giren Bulgarlar 1913 yılında şehirden çıkarılmıştır. Osmanlı Türk Ordusu ile Bulgar Ordusu arasında Balkan Savaşı’nın en kanlı çatışmaları Kırklareli, Pınarhisar ve Lüleburgaz etrafında olmuştur.

Bu arada Sancak’ın Sırplar ve Karadağlılar tarafından işgali sonrası Boşnak ve Aravutlara yapılan korkunç katliamlardan kaçanlar yine Türkiye’ye yönelmiş ve bu katliamlardan kaçan Kosova ile Makedonya’daki diğer Müslüman unsurlar da onlara katılmıştır.

 

Ardından gelen Birinci Dünya Savaşı’nda Balkanlar’da tarihin en büyük soykırımlarından biri yaşanmış 4,5 milyon insan yer değiştirmiş ve en az yarım milyon insan öldürülmüştü.

1920′ de Kırklareli ve çevresi Yunanlılar tarafından işgal edilmiş, Kurtuluş Savaşı’nda, 1922’de geri alınmıştı ama, Yunanlılar ve Bulgarlar, Trakya’nın her yerinde yaptıkları gibi Kırklareli’ni de yakıp yıkmışlardı.

1924’te Karadağ’da Kolaşin bölgesinde Boşnaklara yapılan korkunç bir katliam sonrası Sancak Bölgesinden Boşnaklar bir daha Türkiye’ye doğru kaçmaya başlamış ve büyük bir bölümü Kırklareli ve civar ilçeleri ile köylerine yerleşmişlerdi. Bu kaçışlar daha sonra Türkiye ile Yugoslavya Krallığı arasında yapılacak bir anlaşma ile resmi bir hal akacaktır.

 

İkinci Dünya Savaşı’nda Doğu Bosna ve Sancak’taki katliamlardan kaçan Boşnaklardan Türkiye’ye ulaşabilenler için Kırklareli ve ilçeleri yine bir durak olmuş ve insanlar buradan Türkiye’deki yakınları, tanıdıklarının yaşadığı yerlere geçmişlerdi.

 

1950-1970 yılları arasında bu sefer Yugoslavya’daki ekonomik problemlerin faturası yine Sancak Boşnaklarına çıkarılmış ve yapılan serbest göç anlaşması ile Türkiye’ye göçürülmeler başlatılmıştı.

39 Mayıs 1989 yılında Bulgaristan’daki Irkçı-Komünist Jivkov rejimi yüzbinlerce Bulgaristan Türkü “Büyük Gezi” adlı bir proje ile zorunlu göçe maruz kalmış ve sınır dışı edilmişler, Kırklareli şehri de Edirne gibi bu göçürülme dalgalarını ilk karşılayan şehir olmuştur. Tıpkı 1992-1995 yılları arasındaki Bosna Hersek’te Sırp ve Karadağlı çetniklerin Boşnaklara yaptığı soykırımdan kaçanları ilk karşılandıkları gibi.

KİMSE TARİHİ GERÇEKLERİ DEĞİŞTİREMEZ !