Zeynep Işıl Hamziç. Osmanlı Tarihine baktığımızda Osmanlı Devleti’nde milliyetçilik düşüncesiyle ayaklanan ve Osmanlı’dan imtiyaz alan ilk azınlık Sırplar olmuştur sonrasın da da bağımsızlıklarına giden süreçte bir çok isyan çıkarmışlardır Tarihimizde Sırp isyanları olarak geçen bu döneme ve etkisine baktığımızda .

Sırp isyanı, Fransız Devrimi’nin getirdiği ulusçuluk akımının Osmanlı Devleti’nde görülen ilk etkisidir.

1804 de ilk olarak başlayan Sırp isyanı Kara Yorgi önderliğinde olup, 1806 ve 1812 yıllarında Osmanlı – Rus savaşı boyunca da devam etmiştir.

Sırp İsyanının Sonucu: Ruslarla imzalanan Bükreş Antlaşması (1812) ile Osmanlı Devleti Sırplara bazı ayrıcalıklar tanıdı. Böylece başka bir devletin baskısıyla ilk kez Hıristiyan bir top­luma ayrıcalık tanınmış oldu.

Ancak Sırplar bu ayrıcalıklarla yetinmediler,

Kara Yorgi bu kez de Osmanlı Devleti’nden bağımsızlığa varan ayrıcalıklar istedi.

Osmanlı Devleti, Ruslarla olan savaşın Bükreş Antlaş­ması ile sonuçlanmasından ve Rusya’nın Napolyon Savaşları’yla uğraşmasından da faydalanarak bu is­yanı sert bir şekilde bastırdı.

Kara Yorgi idam edildi. Fakat 1812′de Miloş Obranoviç tarafından ikinci isyan çıkarıldı.Ancak Padişah İkinci Mahmut, Miloş Obronoviç’i Sırp Krallığı’na getirerek Sırplara bazı ayrıcalıklar verdi.

Rusya’nın bu isyana karış­masını önlemek amacıyla Osmanlı Devleti, Miloş’u Sırp Prensi ilan etti ne yazı ki bu durum daha sonraki isyanları da etkilemiştir. Sırplar 1878 Berlin Antlaş­ması ile bağımsızlık kazanmıştır.

Sırp İsyanları (1804-1829-1878) ve Nedenlerine baktığımızda;

Fransız devriminin milliyetçilik akımı ve Sırp isyanları

Rusya ve Avusturya’nın Sırpları, Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtmaları Fransız İhtilali ile ortaya çıkan milliyetçilik fikri

XVI. yy’dan itibaren Sırp topraklarında sürekli savaş olması ve Sırpların bundan büyük zarar görmeleri

Osmanlı Devleti’nin ekonomisinin bozulmasıyla azınlıklardan alınan vergi­lerin ağırlaşması.

Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması ve Balkanlara gönderilen Osmanlı devlet memurları­nın ve yeniçerilerin keyfi davranışları.

1774 de Rusya-Osmanlı savaşını sona erdiren Küçük Kaynarca Antlaşması sonrasında Balkan­larda açılmış olan Rus konsolosluklarının çalışma­ları.

Rusya ve Avusturya’nın kışkırtması.

1789 ransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Sırplar arasında yayılması.

XVIII. yüzyılda Osmanlı-Avusturya, Rusya arasında çıkan savaşların Sırp topraklarında yapılması.

1812’de imzalanan Bükreş Antlaşması ile Sırplara ayrıcalık verildi.

1829’da Edirne Antlaşması ile Özerk Sırbistan Prensliği kuruldu.

İsyanın Sonuçları:

Bükreş Antlaşması’yla Sırbistan’a özerklik verildi. Miloş Obranoviç Sırp Prensi ilan edildi.

Osmanlı Devleti ve Rusya arasında imzalanan Edirne Antlaşması’yla (1829) Sırplara tanınan ayrıcalıklar genişletilmiş ve Sırplar özerk (yarı bağımsız) bir yönetime kavuşmuştur.

Sonrasında da 1878 Berlin Antlaşması ile de Sırbistan bağımsız bir devlet olmuştur.

Kaynak:M.E.B