Zeynep Işıl Hamzıç Boşnak Medya
Kemiyet :Arapça’da ölçülebilen, azalıp çoğalabilen büyüklük, nicelik; klasik felsefe ve mantıkta anlamında.
1908-1975 -Yugoslavya Diyanet İşleri başkanı olan ve en uzun süre kalan Kemura-Süleyman’ı ölümünün 42. yılında ve 19 Ocak’ta dualarla kendisini anmaktayız.
Kemura-Süleyman Saraybosna’da doğdu.Babası Saraybosna’da Kemura ailesinden Hacı İbrâhim Ağa’dır. İlkokuldan sonra 1918-1922 yılları arasında Saraybosna Rüşdiyesi’nde okudu. Ardından 1925’e kadar Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nde öğrenim gördü ve aynı yıl girdiği Şeriat Kadılık Okulu’ndan 1930’da mezun oldu.
Foča ve Konjic kasabalarında kadı olarak bir süre görev yaptıktan sonra Mostar Müftülüğü sekreterliğine getirildi. Bu arada Mostar Lisesi’nde ve Öğretmen Okulu’nda din bilgisi hocası olarak çalıştı. Bölge müftülükleri den sonra Kemura bir süre Saraybosna’daki Ulemâ Meclisi’nde Din Eğitimi Daire başkanı, ardından Ulemâ Meclisi’ne bağlı Vakıflar Müdürlüğü’nde önce Din Eğitimi Daire başkanlığı, sonra da Vakıflar Genel müdürlüğü görevli olarak çalıştı. 1949 yılına kadar bu görevde kaldı.
1949’da Gazi Hüsrev Bey Medresesi’ne müdür olup burada İslâm tarihi dersleri verdi. Ayrıca 1950’de kurulan Yugoslavya Din Görevlileri Birliği’nin sekreterliğine seçildi. Bu arada Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Glasnik VIS dergisinin başyazarlığı görevine de getirildi ve bu görevi 1957’ye kadar devam etti.
Diyanet İşleri Başkanı İbrâhim Efendi Fejić’in emekliye ayrılması üzerine 15 Kasım 1957 tarihinde Yugoslavya Diyanet İşleri Meclis-i Âlîsi (Vrhovni Sabor IVZ) tarafından Yugoslavya (FNRJ) Diyanet İşleri başkanlığına (reîsülulemâ) seçildi. Ölümüne kadar görevini sürdüren Kemura, Yugoslavya Diyanet İşleri Başkanlığı makamında en uzun süre kalan kişidir.
Kemura-Süleyman 19 Ocak 1975 tarihinde vefat edince Gazi Hüsrev Bey Camii avlusundaki hazîrede defnedildi.
Ölümünden sonra Glasnik VIS dergisinin bir sayısı (Mart-Nisan 1975) onun hayatı, kişiliği ve Yugoslavya Diyanet İşleri Başkanlığı’ndaki faaliyetlerine ayrılmıştır.
II. Dünya Savaşı’nın ardından Tito hükümeti kurulmuş ardından Yugoslavya Diyanet İşleri Başkanlığı çok zor bir döneme girmişti. Vakıf mallarına devlet tarafından el konulmuş, sıbyan mektepleri kapatılmış, camilerin büyük bir kısmı tahrip edilmişti. Radikal bir ateizmin hâkim olduğu bu dönemde din adamlarının büyük bir kısmı görevlerini terkedip kamu sektöründe çalışmaya başladıklarından Diyanet İşleri Başkanlığı kadrosunda hissedilir derecede bir azalma, malî kaynaklarda da büyük bir düşüş olmuştu.
Bunun üzerine Kemura ve arkadaşları zekât ve fitrelerin bir merkezde toplanması, kurban derilerinden elde edilen paranın din eğitimi için sarfedilmesi uygulamasını başlattılar. Bölgede Arapça ve Türkçe okunan hutbelerin büyük bir kısmının 1 Ocak 1959 tarihinden itibaren Boşnakça tercümesiyle okunması kararlaştırılmış, bunun örnekleri Kemura tarafından Glasnik VIS dergisinde yayımlanmıştır.
Kemura’nın yeni din görevlileri kadrosunu oluşturmak için İslâm dünyasındaki üniversitelerle kurduğu ilişkiler başarılı bir adım olarak kaydedilmektedir. Her ne kadar Yugoslavya Devleti yetkilileriyle olan iyi ilişkileri ve Genç Müslümanlar (Mladi Muslimani) teşkilâtı hakkındaki olumsuz görüşleri yüzünden bazı çevrelerce eleştirilmişse de dönemindeki ateizm politikasının ortaya çıkardığı toplumsal ve siyasal güçlüklere rağmen dinî kurumları canlandırmış ve geleceğe yönelik olumlu adımların atılmasına vesile olmuştur. Bu çerçevede Saraybosna’da 1977’de faaliyete geçen İlâhiyat Fakültesi’nin (Islamško-Teološki Fakultet) kuruluşunda da önemli hizmetleri geçmiştir.
Boşnakça’dan başka Arapça ve Türkçe de bilen Kemura başta Glasnik VIS olmak üzere çeşitli dergilere birçok makale yazmıştır. Bizzat telif ettiği tek eseri mevcuttur. Yugoslavya Din Görevlileri Birliği’nin sekreterliğine seçildiğinde dinî kurslar için hazırladığı Kratka Obuka o Namazu (namaz hakkında temel bilgiler) adlı kitabı önce Glasnik VIS dergisinde yayınlanmıştır (Sarajevo 1955). İbrahim Imširović ile beraber hazırladıkları Jasini-Serif (Yâsîn-i şerîf ve Boşnakça tercümesi) adlı eser de önce Glasnik VIS dergisinde çıkmış daha sonra 1957 de ayrıca basılmıştır.
Kaynak:TDV İslam Ansiklopedisi Muhammed Aruçi
