Hazırlayan: Zeynep Işıl Hamziç
BOŞNAKLARIN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ İÇİN MÜCADELE EDEN BOŞNAK LİDER MEHMED SPAHO.
Mehmed Spaho 13 Mart 1883 yılında Saraybosna’da dünyaya geldi. Ailesi Saraybosna’nın aristokrat ailelerinden değil tam tersi kazancı zanaat işi ile uğraşmaktaydı.İlkokulu ve liseyi Saraybosna’da bitirdi .Ardından üniversiteyi 1906 yılında Viyana da hukuk okuyarak bitirdi.
1907 yılında doktora tezini alıp ertesi yıl hukuk ilimleri üzerine doktorasını tamamladı.11 Kasım 1910 yılında gerçekleşen kongrede ticaret bölümüne seçildi. 1914 yılında da Saraybosna’nın şehir konseyinin üyesi olarak görevini sürdürmüştür.
1919 yılının 14-17 Şubat tarihinde düzenlenen konseyde ” Yugoslav Müslüman Organizasyonu” (YMO) kuruldu .Başkan olarak da Tuzla Müftüsü İbrahim Maglajliç seçildi. Mehmet Spaho da bu organizasyonun önce üyesi sonrada başkanı oldu.
Mehmet Spaho, çok aktif bir siyasetçi olarak önce Orman Bakanı sonra da 1923 yılında ki parlamenter seçimde müslümanların lideri olmuştur.
Mehmet Spaho Yugoslavya Krallığı döneminde Müslüman halk tarafından çok fazla desteklenmiştir. Çünkü Spaho Bosna’nın özerkliğini istemektedir.
Yugoslavya Kralı Aleksandar Karađorđević 6 Ocak 1929 yılında diktatörlük rejimini ilan etti. Anayasayı görmezden gelerek bir çeşit “Diktatörlük Rejimi ” kurdu.Müslümanların desteğini azaltmak için ve Spaho’dan uzaklaştırmak için yasa ile Reus’ul Ulema Başkanı’nı Sarajevo ‘dan Belgrad’a sürüyor.
Kral Aleksandar Karađorđević dini özellik taşıyan partileri bilinçli olarak kapattı. 3 Eylül 1931 yılında yeni bir anayasa getirerek Yugoslavya’daki siyasi hayatı canlandırdı.
1931 Ocak ayında Mehmed Spaho hükümetin merkezci politasını eleştirir.Yugoslavya’nın diğer bölgelerinin de eşit statüye kavuşmasını sağlama çabasına girer.Bu esnada Spaho bir çok suikasta uğradı, çünkü hedef Müslüman liderin yükselişine izin vermemekti.
29 Haziran 1939 yılında Pravda Gazetesi Spaho’nun öldüğünü yayınladı ancak yayınlanan haberlerde ölümünün nasıl gerçekleştiği üzerine bir bilgi verilmedi.Ertesi gün 30 Haziran 1939 yılında Gazi Hüsrev Bey Camisinin hareminde en büyük Müslüman Liderler arasında defnedildi.
9 ocak 1934 yılında da Yugoslavya Kralı Aleksandar Karađorđević Fransa’nın Marsey şehrine gittiğinde Makedon Milliyetçi parti üyesi Veličko Georgijev Kerin tarafından suikast düzenlenip öldürüldü.Kralın ölümü üzerine de Yugoslavya’da yeni bir hükümet kuruldu.
Posjeta visoke Turske delegacije Sarajevu 1937. godine.
Domaćin skupa ispred vlade Jugoslavije bio je dr. Mehmed Spaho.(1937. yılında Saraybosna ‘ ya giden yüksek Türk heyetine bir ziyaret.Yugoslav hükümetin de ev sahibi Dr. Mehmet Spaho ‘ du.
BOŞNAK MEDYA
