BOSNALI ORTODOKS VLAHLAR NASIL BOSNALI ORTODOKS SIRPLAR OLDU ? » Boşnak HaberBoşnak Haber

28 Mart 2024 - 05:30

BOSNALI ORTODOKS VLAHLAR NASIL BOSNALI ORTODOKS SIRPLAR OLDU ?

BOSNALI ORTODOKS VLAHLAR NASIL BOSNALI ORTODOKS SIRPLAR OLDU ?
Son Güncelleme :

25 Ocak 2023 - 12:01

BOSNALI ORTODOKS VLAHLAR NASIL BOSNALI ORTODOKS SIRPLAR OLDU ?

Ulahlar/Vlahlar: Osmanlı dönemi Boşnak toplumunun çoban sosyal yapısının bir üyesidir ve Vlah halk olarak belirlenmiştir.

Vlahlar/Ulahlar (Vlasi): Slav kökenli olmayan bu halk, ilk çağlarda kuzeyde, bugünkü Romanya’da yaşayan bir etnik gruptur. Göçebe olan bu halkın geleneksel uğraşları çobanlık ve hayvancılık, hayvancılık ürünlerini üretmek idi. Daha iyi otlak arayışları sonucunda kuzeyden güneydeki bereketli Balkan topraklarına gelmişler ve oradan Doğu Avrupa’ya kadar dağılarak yayılmışlardır. Batı Balkanlara Kuzey Makedonya üzerinden bugünkü Sırbistan ve Karadağ’a geçmiş olup, Romalılar döneminde Karadağ’da yerel kabileler ile karışarak, o bölgede Arbanas halkını oluşturmuşlardır.

Bosna Kralı 1. Tvrtko, bugünkü Batı Karadağ ve Doğu Hersek bölgesi ile bugünkü Sancak bölgesi, Batı Sırbistan’ı topraklarına kattıktan sonra Vlahlar, Bosna Krallığı zamanında tarım ve hayvancılıkla uğraşan sınıf ile eşit konumda idiler.

Sırbistan gibi bazı Ortaçağ devletlerinde statüleri ve hakları konusunda tamamen ayrımcılığa uğradılar ve ikinci sınıf insan olarak görüldüler. Macaristan’da ise Bosna’dakiyle aynı statüye sahiptiler.

Bugünkü sözde Bosnalı Katolikler (Bosnalı Hırvatlar) ve Bosnalı Ortodokslar (Bosnalı Sırplar) bu Vlah/Ulah kökenliğinin %100’ünü oluşturmaktadırlar.

Aralarından bir kısmı devşirme olarak seferber edildi, ancak Osmanlın Türk Devleti topraklarına dağılanlardan çok azı Bosna’ya geri döndü. Bugünkü Bosnalı Müslümanların küçük bir kısmı da bu kökendendir.

Osmanlıların gelişine kadar Bosna’da Ortodoksluk olmadığı için, bugünün Bosnalı Ortodoksları, diğer adıyla günümüz Bosnalı Sırpları, yalnızca Vlah/Ulah kökenlidir.

Bu nedenle, Ortodoksluğun Ortaçağ Bosna devletinin tarihi dini olmadığı açıktır.

Bosna’daki Bosnalı Ortodokslar, ancak Avusturya-Macaristan’ın Bosna’yı işgalinden sonra Sırp oldular

Bugünün Sırplarının bile, özellikle Ortodoksluğa mensup olmakla bir millet olarak belirlendiklerinden, bugünkü Sırbistan topraklarının tarihi insanları olmadığı da açıktır.

Vlahlar/Ulahlar, millet olarak başka bir sosyal veya sosyal belirleyicileri yoktur.

Osmanlılar tarafından Batı Balkanlarda fethedilen topraklara, yanlarına alınarak nüfusun yetersiz olduğu yerlere yerleştirildiler ve kendileri daha iyi otlak aramak için bir yerden bir yere taşındılar.

Osmanlı makamları bu konuda onlara sıkıntı çıkarmadı. Aksine hem ekonomik hem de askeri çıkarları nedeniyle onları buna teşvik ettiler.

Osmanlı Türk devleti, onların din özgürlüğünü ve Bosna’da daha önce hiç var olmayan Ortodoks kiliselerinin kurulmasını sağladı, bu da çoğu zaman bu sosyal sınıfın daha hızlı yerleşik olmasını ve tarıma geçişine yol açtı.

Çoğunlukla, sadece çiftçi olanlar İslam’a geçiş yaptılar. Sonuç olarak Bosna toplumuna, Bosna nüfusunun geri kalanıyla eşit düzeyde uyum sağladılar ve Boşnak oldular. Bu süreç, özellikle Hersek’in bazı bölgelerinde hızlı oldu.

Yazan: Osmanlı Türk Tarihi Uzman Bosna Hersekli Tarihçi Dr. Ahmed Aliçiç

YORUM YAP