BOŞNAKLARA YÖNELİK YAPİLAN 11 SOYKIRIM
Balkanlar’da Boşnaklara karşı işlenen soykırım suçları onların tarihinin bir parçasıdır. 300 yıldan fazla sürer ve söz konusu tarihsel döneme bağlı olarak hem Doğu’dan hem de Batı’dan kaynaklanır.
Boşnaklara yönelik soykırımın nedenleri prensipte ideolojiktir, ancak bunun arkasında başka sebepler ve başkaları da vardı, öncelikle “Nazilerin dediği gibi toprak mücadelesi, yaşam alanı mücadelesi – lebensraum” ve halkın yok edilmesi.
Soykırım suçları, 17. yüzyılın ikinci yarısından itibaren tarihsel bir sürekliliğe sahiptir. Venedik ve Avusturya birliklerinin soykırım eylemlerine ek olarak, bunlar esas olarak 17. yüzyılın başından günümüze kadar devam eden Sırp ve Karadağ siyasetinin sonucudur.
Şöyle ki, Balkanlar’da Sırp ve Karadağlıların Boşnaklar üzerinde gerçekleştirdiği fiziksel, ruhsal imha ve yıkım, Sırp soykırım ideolojisi tarafından motive edildi:
Bu ideoloji 1389’daki Kosova Savaşı efsanelerinden, 1711’deki Vladika Njegoš’un “Türkleşenlerin Sorgulanması” ve uydurulmuş yalanlar ile politik propagandalardan alınmıştır. 1847 tarihlş “Gorski vijenac/Dağ Çelengi” kitabında, Garašanin’in 1844 tarihli “Načertanija”sında detaylandırılmıştır. Gerekli motifler ayrıca Vuk Karadžić’in “Dil Milliyetçiliğinden” ve Sırp Ortodoks Kilisesi’nin dini doktrininden alınmıştır.
Yukarıda bahsedilen suç programlarına ek olarak, Stevan Molyeviç’in 30 Haziran 1941 tarihli “Program Belgeleri”, Çetnik ideolog Draja Mihailoviç, 1943’te Şahovici köyündeki Çetnik konferansının sonuçları ve Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi SANU’nun 2000’li yıllarda yayınladığım son “muhtıralarında”, bu suç yapısının çerçevesi çizilmiştir.
Vaso Çubriloviç, Dobrica Çosiç, Milorad Ekmeçiç, Voyislav Curetiç, Vasiliye Kreltiç, Mihayil Markoviç ve diğerlerinin yalan tarih yazımı, felsefi ve edebi eserleri bu çalışmayı tamamlayarak bu soykırım politikasına entelektüel ve manevi bir temel sağladı.
Sırbistan ve Karadağ, Boşnaklara karşı işlenen son soykırımı (1992-1995) planladılar ve desteklediler: Sosyalist Yugoslavya-SFRJ’nin askeri liderliği, Sırbistan’ın devlet liderliği, Sırp muhalefeti, Sırp Ortodoks Kilisesi-SPC, Sırbistan İçişleri Bakanlığı-MUP, Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi-SANU ve ayrıca Karadağ’dan ilgili güçler olarak.
Tüm “Büyük Sırbistan planları” ve Çetnik soykırım programı belgeleri, “Sırpların yaşadığı tüm etnik bölgeyi” içerecek homojen bir Sırbistan’ın (etnik olarak saf Sırp devleti) yaratılması ve örgütlenmesinin “tüm” Sırpların ilk ve temel görevi olduğunu belirtmektedir.
1. BOŞNAK SOYKIRIMI
1683’teki Viyana bozgunundan sonra, Macaristan, Slavonya, Lika, Krbava, Dalmaçya, (Bıgünkü Karadağ sınırları içinde kalan) Boka Kotorska, bu bölgelerden ve ülkelerden Bosna’ya ve Sava Nehri ile Tuna Nehri’nin güneyindeki diğer bölgelere zamanında çekilmeyen tüm Müslüman-Boşnaklar Çoğunluğu öldürüldü, bir kısmı kovuldu ve bir kısmı da asimile edildi veya zorla Hıristiyan yapıldı
2. BOŞNAK SOYKIRIMI
Bu soykırım Karadağ’da Cetinje şehri ve civarı köylerde bir Noel Gecesi Karadağlılar tarafından Boşnak Müdlümanlara karşı yapıldı. Bugünkü Karadağ devletinin ismini aldığı ve şimdilerde Eski Karadağ dedikleri o gece sabaha kadar yakalanan bölgede 1000 Boşnak öldürüldü.
Petar Petroviç Nyegoş yazdığı Dağ Çelengi epik şiirsel kitabı ile, bu soykırım üzerinden Sırbistan, Sancak, Karadağ ve Bosna-Hersek’te Müslümanlara karşı gelecekte yapılacak tüm soykırımlar için destansı bir arka plan ve paradigma yarattı ve soykırımların temelini atarak yol göstericisi oldu.
Gorski vijenac/Dağ Çelengin’nde soykırım için tüm sebepler yaratıldı. Bu yüzden Nyegos Müslümanlara, Boşnaklara karşı dini nefretini dile getirdi ve onları şu sözlerle 1711 yılında ateşe verdi:
“Babam Çetinye ovalarında kükrüyor; toprak (yakılan Müslüman Boşnakların cesedleri yüzünden) Mu’amed gibi kokuyor”! !! !!
3. BOŞNAK SOYKIRIMI
1804-1820 yılları arasındaki Sırp isyanlarında önce 1807’de Belgrat’ta 3000 Boşnak, 1809’da Syenica’da 2499 Boşnak ve bugünkü orta Sırbistan’da binlerce Boşnak öldürüldü, sürüldü veya din değiştirmeye zorlandı.
Syenica’da Boşnakların kafalarını kesip zafer yürüyüşü yapılırken o kesik kafaları kazıklara asan Sırp asiler Niş şehri yskınlarında Osmanlı Türk Ordusu tarafından sıkıştırılmış, asilerin lideri cephaneliği patlatması sonucu tüm isyancı Sırplar ve bir kısım Osmanlı askeri ölmüştür. İsyancıların başları kesilmiş ve Niş’te ibret olsun diye şehir girişinde sergilenmiştir. Daha sonra burası “Ćele Kula” diye anılmış, Sırp propaganda ve yalan anıtı haline getirilmiştir
4. BOŞNAK SOYKIIMI
Boşnaklara yönelik 4. soykırım, 1830-1867 yılları arasında 1830’dan itibaren gerçekleşti. Bu belge ile Sırbistan, Osmanlı İmparatorluğu içinde vasal özerk bir prenslik statüsü kazandı.O dönemde tüm Boşnaklar Belgrad, Uzice, Sokol, Sabaç’tan ya öldürüldü ya kovuldu. Aynı olaylar Bosanski Şamats ve Orasye’de de yaşandı.
5. BOŞNAK SOYKIRIMI
Boşnaklara karşı 5. soykırım, 1878’de, Sırbistan ve Karadağ’ın eski özerk prensliklerinin kararlarına dayanarak tam bağımsızlık kazandıkları ve topraklarını genişlettikleri Berlin Kongresi’nden sonra geldi. Böylece Sırbistan bölgesel olarak genişliyor: Niş, Topitsa ve Vranye ilçeleri ve Karadağ da Doğu Hersek, Boka Kotor, Bar, Aşağı Kolaşin, Nikşiç’te Boşnaklara katliamlar yapıp göçe zorluyordu. Sırbistan ve Karadağ, Berlin Kongresi’nde Müslümanların din özgürlüğüne saygı göstereceklerini taahhüt etseler de bu ne yazık ki olmadı. Müslümanlar Belgrad, Şabaç, Uziçe, Sokol, Niş, Pirot, Vranye ve bunların tüm kültürel ve dini bölgelerinde öldürüldü ve kovuldu,binalar yıkıldı.
6. BOŞNAK SOYKIRIMI
Boşnaklara yönelik 6. soykırım, Avusturya-Macaristan’ın Bosna-Hersek’i işgalinin bir sonucu olarak meydana geldi. Böylece işgal sırasında ve sonrasında Boşnaklar, Türk ordusunun hala bulunduğu Sancak, Kosova, Makedonya’ya göç etmeye başladılar. Böylece, Bosna Hersek’in toplam nüfusunda Müslüman nüfusta radikal bir azalma oldu. Tarihçiler, 1879’dan 1910’a kadar Boşnakların sayıca büyük bir millet olmadığı düşünüldüğünde, Bosna Hersek’teki Müslüman nüfusun yüzdesinin %7 oranında düştüğünü belirtiyorlar.
7. BOŞNAK SOYKIRIMI
Boşnaklara karşı 7. soykırım, Sancak ve Karadağ’da gerçekleşiyor; aralarında Plav ve Gusinje’deki Müslümanların zorla vaftiz edilmeleri de var. Bu soykırım, birinci ve ikinci Balkan savaşlarının doğrudan bir sonucudur. Bu, Balkan Müslümanlarına karşı 7., Sancak Boşnaklarına karşı yapılan ikinci soykırımdır.
8. BOŞNAK SOYKIRIMI
Boşnaklara yönelik 8. soykırım 1919’da Plav-Gusinye bölgesinde Karadağlılar tarafından gerçekleşti, daha doğrusu 1912-1913’teki zorla vaftizden sonra aynı bölgede tekrarlandı. O zamandan farklı olarak, bu sefer bu bölgenin en seçkin Boşnaklarından 450’si öldürüldü, ki bu hiç yazılmadı ve bu tüm Boşnak Tarihini yazanların şimdiye kadar üst üste 8. olarak listelediğimiz bu soykırımı atladığının iyi bir göstergesidir. Plav-Gusinye’deki bu ikinci Boşnak Soykırımı sadece 6-7 yıllık bir süre içinde tekrarlandı.
9. BOŞNAK SOYKIRIMI
Müslüman- Boşnaklara yönelik 9. soykırım, 1918’de Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı’nın (SHS Krallığı daha sonra 1929’dan itibaren Yugoslavya Krallığı) kuruluşundan 1941’deki çöküşüne kadar sürdü. Bu zamanlarda Boşnakların hayatlarının hiçbir değeri yoktu ve bu durum Sancak ve Hersek Müslümanları için özellikle zordu. 7 Kasım 1924’te Bijelo Polje’deki Aşağı Kolaşin Şahoviçi köyünde yaklaşık 600 Müslüman hiçbir sebep ve suç göstermeksizin öldürüldü. Krallık komitacıların Şahoviçi köyü dışında Doğu Hersek Bölgesi de dahil 3000 Boşnak öldürdükleri yıllarca saklanmıştır. Dolayısıyla bu cinayetler, sürgünler ve yıldırma nedeniyle Doğu Hersek’in etnik şekli Boşnakların aleyhine değişti.
10. BOŞNAK SOYKIRIMI
Boşnaklara karşı 10. soykırım 1941-1945 yılları arasında gerçekleşti. Bazı tahminlere göre, çoğu sivil olmak üzere yaklaşık 106.000 Boşnak’ın Çetnik katliamlarında öldüğü 2. Dünya Savaşı zamanıydı. Bu, bu dönemde Müslümanların yaklaşık %8.3’ünün yok olduğu anlamına geliyor. Bunlar sadece veri ve ıstırabın detayları henüz yeterince araştırılmamış, bu yüzden aynı zamanda Boşnak tarihini yazanlar ve gerçekleri kaleme alanların bu görevi kabul etmeleri için çağrıda bulunuyoruz. Eski bir deyişi hatırlatalım “yazılmayan şey olmadı” !
11. BOŞNAK SOYKIRIMI
–
Boşnaklara yönelik 11. soykırım 1992-1995 yılları arasında Sırbistan, Karadağ ve Hırvatistan’ın Bosna Hersek’e yönelik saldırısı sırasında gerçekleşti. Sırbistan, Karadağ ve Hırvatistan, önceki 10 soykırımda olmayan bir durum, bu soykırıma birlikte katıldılar. Önceki Boşnak Soykırımlarının en zalimi ve en korkuncu ve de en büyüğü olan bu insanlığa karşı işlenmiş suç, en yüksek devlet, siyasi, askeri ve kilise yapılarına ait Sırp ve Karadağlı olan her şeyi içeriyordu. Sırp ve Karadağlı aydınların da bu suça büyük katkısı olmuştur !!! Amaç kesinlikle “Büyük Sırbistan” ‘ın Karlobag – Virovititsa sınırında gerçekleştirilmesi, Garaşanin, Molyeviç’in uzun zamanlı planları ve SANU’nun (Sırp Bilim ve Sanat Akademisi) son muhtırasıydı.
Bu cani saldırıda Hırvatistan da bir şeyler yapmak ve Hırvat askerlerinin Stupni Do, Ahmiçi ve diğer yerlerde sivillere karşı işlediği suçların zaten bilinen bir “büyük Hırvatistan” yaratmak istedi. Boşnak sivillerin insan zayiatları çok büyük oldu. Bosna Hersek’e yönelik bu saldırıda urbisit (şehirkırım) ve culturicide (kültürkırım) işlendiği de söylenmelidir.
Nusret Sancakli..
