1640 yıldır Türklerin yaşadığı ülke;
MAKEDONYA …
Hun Türklerinin Balkanlar’da boy göstermesi 378 yılında olmuş ve Hunlar Makedonya’dan geçip Bizanslılarla Edirne yakınlarında savaşarak galip ayrılmışlardı. Makedonya’da Türk varlığının 1640 yıllık geçmişi var diyebiliriz. Makedonya’da Türklerin varlığı üç ayrı dönemde gözleniyor. Osmanlı öncesi, Osmanlı dönemi ve Osmanlı sonrası.
Makedonya’ya Türkler iki koldan; 350 yılındaki “İlk Kavimler Göçü”nde Orta Asya’dan çıkıp Karadeniz’in kuzeyinden geçip Makedonya’ya gelmeleri ve Anadolu’dan Balkanlara geçip Makedonya’ya yerleşmeleri şeklinde olmuştur.
Türklerin Makedonya’yı yurt edinmeleri Hun Türklerinden sonra Avar, Bulgar, Peçenek, Oğuz, Kuman, Selçuklu Türkleri ile devam etmiştir. Zamanla bir kısım Slavlaşarak Türklüklerini kaybetmiştir. Bunların izlerine bazı yer isimlerinde rastlayabiliriz. Kumanova gibi, Vardar gibi. Gostivar’dan Selanik’e doğru uzanan Vardar vadisinde hâlâ bazı Türk mezarlık ve kale kalıntılarına rastlanılır.
Müslüman Anadolu Türkleri’nin Balkanlar’a gelişi ise 13. Asırda, Sarı Saltuk gibi Türk dervişler ile olmuştur. Onlar, 9. asırda gelen Kuman ve Peçenek Türklerinin gönüllerini kazanmasıyla asıl yerleşim hareketinin zeminini oluşturmuşlardır.
Makedonya’nın Osmanlı hâkimiyetine girmesine neden olan ise 1371 yılındaki Meriç zaferidir. Bu zaferin ardından Konya, Karaman, Aydın, Maraş gibi yerlerden gelenlerle Makedonya kısa sürede Türk yurdu haline gelmiştir.
Saruhanlı bir Türkmen Beyi’nin oğlu olan Paşa Yiğit Bey, Yıldırım Beyazıt döneminde Üsküp’ü Türk toprakları arasına katmış. İstanbul’un fethinden tam 61 yıl önce. 545 yıllık aralıksız bir hâkimiyetten sonra, Balkan savaşları 1912-1913 yılları sonrası Makedonya Osmanlı hâkimiyetinden çıkmıştır;
Pirin Makedonya’sı Bulgaristan’a, Ege Makedonya’sı Yunanistan’a ve Cardan Makedonya’sı da Sırbistan’a bırakılmıştır.
1904 yılında Makedonya Genel Müfettişi Hilmi Paşa’nın raporlarına göre bu topraklarda çoğu Türk ve Arnavut olmak üzere 1 milyon 379 bin Müslüman, 869 bin Bulgar, 128 bin Arnavut, 307 bin Rum ve 100 bin Sırp yaşıyormuş. Ancak Türkler, Osmanlı hâkimiyeti bu topraklardan çekilince ekonomik, kültürel ve dini alanda baskılara maruz kalarak göçlere zorlanmışlardır.
Aralıksız devam eden göçürülmelere rağmen, 1953 yılındaki nüfus sayımlarında 203.938 kişiyle Makedonya Türkleri ikinci büyük grup olarak bu topraklarda yaşamlarını devam ettirmişlerdi.
1952 yılında Yugoslavya ile Türkiye arasında imzalanan “serbest göç” anlaşması neticesinde 8 yıl içinde Makedonya’da Türk nüfusu yarı yarıya inmiş ve 1961 yılında 3. sıraya düşmüştür.
Avrupalı gözlemcilerin raporlarında yer alan Türk ve Arnavut olmak üzere çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu 400.790 kişinin vatandaşlığı “evraklarındaki yetersizlik” bahanesiyle sayım dışı tutulmuştur. Büyük bir “hassasiyet” ile hazırlandığı intibaını vermek için 34 ayrı milletten bahsedip 2 İsveçli, 8 İsviçreli, 9 Hollandalıya bile yer vermişler. 100 bin civarında olan Torbeş Türkleri (ya da Türkbaşlar) kendilerini Türk olarak yazdırmak isteseler de zorla Makedon olarak kaydedilmişler.
2002 sayımlarına baktığımızda 1.292.981 Makedon, 509.083 Arnavut, 77.959 Türk gibi bir tablo çıkmıştır.
2003 yılında Türkler, dağınık bölgelerde yaşayanlara sivil toplum dernekleri vasıtasıyla ulaşıp yaklaşık 60 dernek kurarak birbirinden haberdar olmaya başlamış, Makedonya Türk Sivil Teşkilatları Birliği kurulmuş ve her bölgeden derneklerle iyi bir koordinasyon sağlanmıştır.
(Leyla Şerif Emin’den alıntı)
