Karadağ vatandaşı Sancaklı Boşnak tarihçi Prof. Dr. Şerbo Rastoder, yazdığı “Suskunlukla Suç Büyütülür, 1924-2024, General Danilo Yaukoviç’e 1924 Şahoviçi Boşnak Soykırımı İle İlgili Ne Söylendi?” adlı kitabın gelirini Karadağlıların emekli Sırp subaylarının emrinde Akova, Aşağı Kolaşin’deki Şahoviçi köyü ve civarında 1924 yılında Boşnaklara yaptıkları soykırım anıtının yapılması için bağışlayacak !

 

TÜRKİYE’DE BAŞTA KIRKLARELİ VE İLÇELERİ İLE KÖYLERİNDE, İSTANBUL BAYRAMPAŞA YILDIRIM MAHALLESİ İLE PENDİK VE KARTAL İLE ANADOLU YAKASINDA, BAĞCILARDA, ŞİLE’DE, KARAMÜRSEL’DE, BURHANİYE’DE, GÖMEÇ’TE, AYVALIK KÜÇÜKKÖY’DE, İZMİR VE İLÇELERİNDE, ADANA’DA, SİVAS’TA VE BİR ÇOK DİĞER YERLERDE 1924 ŞAHOVİÇİ BOŞNAK SOYKIRIMI’NDAN KAÇIP KURTULMUŞ BİNLERCE BOŞNAK KÖKENLİ TÜRK VATANDAŞLARI YAŞIYOR.

BU VATANDAŞLAR, 1924 ŞAHOVİÇİ BOŞNAK SOYKIRIMI’NDA ŞEHİT EDİLMİŞ DEDELERİ, NİNELERİ VE YAKINLARI ANISINA BİR ANIT YAPMAYI VEYA SANCAK’TA YAPILACAK ANITA YARDIM ETMEYİ DÜŞÜNÜYORLAR MI ?

YOKSA KENDİ DEDELERİ, NİNELERİ VE AKRABALARINA YAPILAN SOYKIRIM İÇİN 100 YILDIR SUSTUKLARI GİBİ HALA SUSMAYA DEVAM MI EDECEKLER ?

YOKSA SÖZÜ GEÇEN BİRÇOK YERDE KARADAĞCILIK YAPIP GEÇMİŞLERİNİ UNUTTURMAYA ÇALIŞANLARIN HAYALİ ÇİFTE VATANDAŞLIK VE PASAPORT VAATLERİ PEŞİNDEN Mİ KOŞACAKLAR ?

“BİZ KARADAĞLIYIZ” DİYENLERE ŞU SORUYU SORUN; “1924 YILINDA 9-10 KASIM GECESİ SABAHA KARŞI MASUM, SİLAHSIZ ÇOLUK-ÇOCUK, GENÇ-YAŞLI ŞAHOVİÇİ VE DİĞER KÖYLERDEKİ BOŞNAKLAR KİM VE NEDEN SOYKIRIM YAPTI ?”

“BOŞNAKLARA SOYKIRIM YAPANLAR KARADAĞLILAR DEĞİL MİYDİ?”

“SİZİN BU SOYKIRUMCILARLA NE ALAKANIZ VAR”

“EĞER HİÇBİR ALAKNIZ YOKSA NEDEN KENDİNİZE KARADAĞLI DİYORSUNUZ?”

“NEDEN SANCAKLIYIZ DEMİYORSUNUZ?”

– – – – –

BAKIN 1924’TE NELER YAŞANMIŞ !

99 YIL ÖNCE, 9-10 KASIM 1924’TE KARADAĞLILAR ŞAHOVİÇİ’DE MASUM BOŞNAKLARA SOYKIRIM TARİFİNE GİREN KORKUNÇ KATLİAMLAR YAPTI !

TÜRKİYE’DEKİ BOSNA VE BOŞNAK STK’LARI NEDEN BU SOYKIRIMI HİÇ ANMAZLAR ?

ÖLDÜRÜLENLER KİMDİ ?

BOŞNAKLAR DEĞİL MİYDİ ?

İNSAN DEĞİL MİYDİ?

 

O gece ve ertesi gün Boşnakları çocuk-kadın-erkek, genç-yaşlı bakmaksızın boğazladılar, diri diri yaktılar, ipe astılar, kurşunladılar sonra onları topraklarından sürdüler daha sonra topraklarına haç diktiler ve ganimet olarak katliama katılanlara dağıttılar.

Kolaşin ve Akova çevresinden 1924-1927 yılları arasında can güvenlikleri kalmadığı için binlerce Boşnak evlerini, topraklarını bırakarak Türkiye’ye sığındı.

Bugünlerde birileri onlara hiç utanmadan Boşnak demiyor, Karadağlı göçmen diyor !

 

SANCAKLI BOŞNAK TARİHÇİ PROF. DR. ŞERBO RASTODER VE TİTO’NUN ÇALIŞMA ARKADAŞI MİLOVAN CİLAS’IN KİTAPLARINDAN 1924 ŞAHOVİÇİ BOŞNAK SOYKIRIMI KISA ÖZETİ.

 

Boşnaklara soykırım yapılan yerler: Bugünkü Karadağ sınırları içinde kalmış Güney Sancak Bölgesi; Kolaşin-Akova (Bijelo Polje), Şahoviçi, Pavino Polye, Çeoçe, Dralkovina ve Sokolac köyleri.

8. Boşnak Soykırımı olarak bilinen, 1918-1941yılları arasındaki, önce Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı (SHS) ve 1929’dan sonra da Yugoslavya Krallığı döneminde Boşnaklara yapılan katliamlar dizisi olarak ta ele alınabilir.

Bu dönemde Boşnaklar, ülke içinde yok sayılmış, ağırlıklı olarak Sancak ve Hersegovina’da ölüm, din değiştirme ve sürgün arasında tercihe zorlanmışlardır.

7 Kasım 1924 yılında günümüz Karadağ sınırları içinde kalmış Sandžak bölgesinin güney bölümünde Boşnaklara, öyle bir vahşet yapıldı ki, yaptıranlar bile vahşetin büyüklüğü karşısında bu olayın konuşulmasını, yazılmasını ve gündeme getirilmesini yıllarca yasaklamıslardı.

Tam 34 yıl gizlenen 7 Kasım 1924’te başlayan vahşetler, ünlü düşünür, yazar ve siyaset adamı Tito’nun da yakın çalışma arkadaşı olan, Milovan Cilas, Londra’da yayımlanan “Land Without Justice / Adaletsiz Ülke (Karadağ)” isimli kitabında, Şahoviçi katliamı adı ile bu Boşnak Soykırımı’nın tüm dünyada bilinmesini sağlamıştır.

Şahoviçi köyü ve civarında sadece bir gecede vahşice boğazlanan, çoluk çocuk, kadın ihtiyar 600 ile 900 arası Boşnak yanında, daha sonraki günlerde, Kolaşin-Akova civarı ve Doğu Hersegovina’da 3.000 kadar masum, sivil Boşnak katledilmiştir.

Güney Sancak ve Doğu Hersegovina’daki bu Boşnak katliamları ve sürgünlerden sonra, yüzlerce yıllık Boşnak ülkesi olan Güney Sancak ve Hersegovina’da etnik yapı ve nüfus, Boşnakların aleyhine çok büyük oranda değiştirilmiştir.

 

Tarihçi Erhan Türbedar, Şahoviçi Boşnak soykırımını şöyle yazmıştır:

Sırp – Hırvat – Sloven Krallığı’nda (SHS Krallığı, 1929’dan sonra Yugoslavya Krallığı) Müslümanlara karşı işlenen zulümler yüzünden, zaman zaman bazı Müslümanlar silahlanarak ormanlık bölgelere sığınmıştır. Bunlardan birisi, hayatını korumak için ormana sığınan, komitacı, Sancaklı Boşnak Yusuf Mehonyiç idi. Sırp ve Karadağlıların zulümlerine baş eğmeyen Mehonyiç’i bahane gösteren Karadağlılar, daha önce planlandıkları Şahoviçi katliamını gerçekleştirmiştir.

Karadağ sınırları içinde kalan Sancak bölgesinin Akova (Bijelo Polje) belediyesinin yakınlarındaki Şahoviçi köyünde, Kurban Bayramı’na denk gelen 9-10 Kasım 1924 tarihinde, 600-750 Boşnak katledilmiştir.

Boşnaklardan silahlar daha önce toplanmış olduğu için, katliam herhangi bir direnişle karşılaşmamıştır. Kaçmayı başaramayan Boşnakların korkunç bir şekilde katledilmiş olması dışında, o sıralarda nüfusun yüzde 73’ünü Boşnakların oluşturduğu Şahoviçi’de, tecavüzler ve soygunlar da yaşanmıştır.

Sağ kurtulmayı başaran tanıklar, küçük çocukların anne-babalarının gözleri önünde kesildiğini, insanların samanlık içinde diri diri yakıldığını, imamların alnına haç kazıtılıp öldürüldüklerini, Kurban Bayramı nedeniyle kurban kesen bir Boşnakın ise bir grup tarafından ağaca asılıp, kurban gibi kesildiğini anlatmışlardır.

Şahoviçi katliamının özelliği, barış zamanında gerçekleştirilmiş olmasıdır. Bu katliamın gerçekleşmesine yol açan olay, Kolaşin belediye başkanı Boşko Boşkoviç’in öldürülmesiydi. Bu cinayeti, Şahoviçi ve Pavino Polye’nin Karadağlı başkanları siyasi ve ekonomik amaçlarla planlamış, bunun sayesinde ise bölgenin Müslümanlardan arındırılması sağlanmıştır.

Bir plan çerçevesinde, yukarıda adı geçen Boşnak Yusuf Mehoniç ve yandaşları, Boşkoviç’in cinayetinden sorumlu tutulmuştur. Bu ise, kışkırtılan yaklaşık 2.000 kişilik silahlı Sırp ve Karadağlının Müslümanlara saldırmasına yol açmıştır. Gerçi katliam Şahoviçi ile sınırlı kalmamış ve yakınlardaki Pavino Poleye’ye de sıçramıştır. Orada da 80’in üzerinde Boşnak vahşice katledilmiştir. Bunun dışında civardaki Çeoçe, Draşkovina ve Sokolac gibi köylerde de, 100 üzerinde Müslüman öldürülmüştür.

Hakiya Avdiç “Sancaklı Müslümanların Durumu” isimli kitabında, öldürülen bu 100 kişiden çoğunun adlarını vermektedir.

 

SHS (Yugoslavya Krallığı) Devleti, Şahoviçi katliamını neredeyse 34 yıl boyunca gizli tutulmaya çalışmıştır.

 

Bir tek Milovan Cilas, Londra’da yayımlanan “Adaleti Olmayan Devlet (Karadağ)” isimli kitabında, Şahoviçi katliamından bahsetmiştir. Milovan Cilas’ın dikkat çeken özelliği, babası Nikola Cilas’ın Şahoviçi katliamını örgütleyenlerden biri olmasıydı. Boşnaklar ise ancak 1991 yılından sonraki dönemde bu katliam üzerine yazı yazma cesaretinde bulunabilmiştir.

 

Dönemin Yugoslavya yetkilileri bu katliam ile ilgili ne bir soruşturma yapmış, ne de suçluları cezalandırmıştır.

 

Hayrudin Çengiç’e göre, devlet (Belgrad) bu katliamın planlarından çok önceden haberdar olmuştur. Aslında, katliamın gerçekleşmesinin arifesinde, bölge Müslümanlarının devletin jandarma güçleri eliyle silahsızlandırılmış olması, Şahoviçi katliamından devletin de sorumlu olduğunu göstermektedir.

Karadağ vatandaşı olan tarihçi Prof. dr. Şerbo Rastoder, 1924 Şahoviçi Boşnak Soyıkırımı’nı konu alan “Kad su vakat kljali insani – Šahovići 1924” kitabında şunları yazmıştır:

“Karadağ’ın 13 Temmuz 1918 günü, Yugoslavya Krallığı’na dahil oluşundan tam 6 yıl sonra, bir 1924 Kasım’ında ”katliam” yapılabilmesi için 24 saatlik bir yasa çıkarılır. Katliam hırsı, yasanın ve katliamın mimarlarının gözlerini öyle bir bürümüştür ki, tarihin onlara sorgulayacağını akıllarına dahi getirmeden katliama ”yasal” kılıf da hazırlamışlardır.

 

Bu süre içerisinde Sırp ve Karadağlıların ne isterse yapabilecekleri, bunlardan sorumlu tutulmayacakları belirtilmiştir. Bu yasayla beraber, yapılan katliamın cezasız kalması çoğu zaman devlettten ”hüküm” alan Karadağlılar için de ”’cesaret” anlamına geliyordu.

 

Katliamlar için, hiç bir zaman ”yasalar yetmez”. Elini kana bulamaktan kaçınmayanlar, her zaman ellerini yıkayacakları bir bahane yaratmaktan kaçınmazlar. Sırp ve Karadağlıların çektirdikleri acı ve uyguladıkları baskıya, boyun eğmeyen ve o sıralarda Arnavutluk’ta savaşan Yusuf Mehonyiç’in Akova Belediye Başkanı Boşko Boşkoviç’i öldürdüğü yalanını bahane göstererek Boşnaklar’ın yaşadığı Şahoviç köyünde yaptıkları katliam bu duruma güzel ve acı bir örnektir.

 

Ve 9 Kasım’ı 10 Kasım’a bağlayan gece…

2.000 silahlı Karadağlı, Şahoviçi ve Povina Polye’ye girerek 600 kadar Boşnakı katletti. Şahoviçi’de yaşananları; “Orada kanlı ve ürkütücü bir dram oynandı” diyerek özetleyen Milovan Cilas, bu olayı “Adaletsiz Ülke” adlı kitabında çarpıcı bir şekilde anlatmaktadır.Bu korkunç dramda yaşananları Milovan Cilas orduda yedek jandarma binbaşısı ve aynı zamanda bu kanlı saldırıyı yöneten komutanlardan olan babasından dinlemiştir.”