KOSOVA'DA TÜRK BELDESİ " MAMUŞA"

Son Güncelleme :

01 Haziran 2017 - 16:06

NAİL PİNDUK PRİZREN – KOSOVA

Mamuşa Kosova’da bulunan bir beldedir.Yüzölçümü – Toplam 23,36 km2 (9 m2) Nüfus – Toplam 5,513 – Yoğunluk 505,8/km² (1.310/sq mi) (2011) Arnavutça: Mamusha / Mamushë; Sırpça: Мамуша / Mamuša), Kosova’nın güneyinde bir kasaba ve belediye merkezi. Prizren Belediyesi’nden ayrılarak oluşturulan yeni bir belediyedir. Bugün Mamuşa’da Türk Silahlı Kuvvetleri Barış Gücü’nün bir kısmı bulunmaktadır. De facto olarak Kosova Cumhuriyeti’nin Prizren ilinde; Ayrıca de jure olarak BM Kosova Geçici Yönetim Misyonu’nun Prizren Bölgesi’nde bulunur.

Mamuşa adı, Osmanlı padişahı II. Mahmud’un isminden hareketle, Mahmut Paşa / Mahmut Şah isimlerinin kullanımla hafifleşmiş şeklidir.

Kosovanın Tek Türk Belediyesi Mamuşa da Domates Festivali

Mamuşa Kosova’daki bir Türk kasabasıdır. Anadolu’daki bir kasabadan farksızdır. 19. yüzyılın başında Padişah II. Mahmud bu çevreye hanlar, saraylar, camiler inşa ettirmekteydi. Bu sırada Anadolu’nun orta kesiminden, bir fikre göre Tokat civarından getirilen Türk ahali ile kasaba meskûn hâle getirilmişti. 1998-1999 Kosova Savaşı sırasında 5.000 nüfuslu kasaba, 45.000 civarında Arnavut’u evlerinde misafir ederek Sırplardan korumuştur.

Sırplar da Türkiye’nin bölgede tarihten gelen gücünden çekinerek bu Türk kasabasına saldıramamıştır. Prizren şehrine bağlı bir köy iken, son düzenlemelerle belediye statüsü kazanmıştır. Arazisi tarıma elverişlidir. Mamuşa, pek engebeli sayılamayacak bir arazide yer alır. Bölge, tarihte Prizren şehrinin bir köyü, bir uzak bölümü yapısında olmuştur. Son zamanlarda, Kosova’nın idari yapılanmalarındaki yeni düzenlemelerle belediye statüsü kazanmıştır. Mamuşa’nın toplam nüfusu 2011 yılında yapılan genel nüfus sayımı sonuçlarına göre 5.513 kişiden oluşmaktadır. Mamuşa’nın şu anki nüfusunun dışında, bu nüfusun yarıdan fazlası da Türkiye’de özellikle Bursa ve Salihli (Manisa) gibi yerlerde yaşamaktadır. Bu nüfus, Sırp General Rankoviç döneminde Kosova’da (o dönemki Yugoslavya’da) yapılan baskı ve zulümlerden sonra, Kosova’yı terk etmek zorunda kalıp Türkiye’ye göç etmelerle oluşmuştur. Akrabalık bağları gidiş gelişlerle devam etmektedir. Hemen hemen her evde Türk bayrağı bulunan kasabada herkes Türkçe konuşur, Türk televizyon kanallarını izler.

Mamuşa, Kosova’da Prizren şehrine 15-16 km. mesafede çok eski bir yerleşim yeridir. En önemli özelliği nüfusunun tamamının Türk olmasıdır. Nüfusunun yedi sekiz bin civarında olduğu söyleniyor. Adının Mahmutşah’tan geldiği rivayet ediliyor.

Mahmutşah, söylene söylene Mamuşa’ya dönüşmüş. Mamuşalıların Tokat yöresinden gelerek buraya yerleştikleri birçok kaynakta belirtilmektedir. Şimdi Tokat’ta yaşayan Türklerle ne kadar ortak noktaları kalmıştır bilemem. Çünkü coğrafya insanlara şekil verir. İnsanlar yaşadıkları coğrafyadan ve çevredeki değişik kültürlerden aldıkları etkilere göre değişikliklere uğrarlar. Gene de bir araştırma yapılacak olursa Tokatlılarla birçok ortak özellikleri olduğu görülecektir. Mamuşa Türkçesi kendine has özellikler taşıyor. Tokat Türkçesi ile farklılıklar gösterdiği kesin… Bu konuda da araştırmalar yapılması faydalı olur. Belki de yapılmış araştırmalar vardır. Vurguları, söyleyiş şekli ne olursa olsun güzel Türkçemizin buralarda yaşaması çok önemli… Zaten Türkiye’de okuyan çocukları, Türk televizyonlarının yayınları ve gidip gelmelerle artan etkileşim İstanbul Türkçesinin yayılmasını sağlamaktadır. Camii avlusundaki tarihi saat kulesi önünde rehberimiz Zühtü Kureyş Prizren’den Mamuşa’ya saat başı tarifeli otobüsler kalkıyor. Biz de Almanya’da yaşayan Prizren’li dostumuz Zühtü Kureyş (kendileri Züdi ya da Züdü diyorlar) rehberliğinde Mamuşa’yı gezme fırsatı bulduğumuz için şanslıyız.

Mamuşa yapılan düzenleme ile Prizren’den ayrılıp bağımsız bir belediye haline gelmiş. Böylece resmî işlerin tamamı Prizren yerine burada yapılır olmuş. En ufak işleri için Prizren’e gitmekten kurtulan Mamuşalılar büyük bir rahatlığa kavuşmuşlar.

Kosova’da Mamuşa dışında hemen her yerde Türkler, Arnavutlar, Boşnaklar ve diğer milletlerle beraber yaşamaktadırlar. Mamuşa, Kosova’daki bu nüfus hareketlerinin dışında kalmayı başarmış bir beldemizdir. Tito döneminde görevlendirilen toprak eksperlerinin verdikleri raporlara göre Sırp nüfus en bereketli topraklara yerleştirilmişler. Çok verimli topraklara sahip olan Mamuşalılar, gelen görevliye hatırı sayılır miktarda altın vererek Sırp nüfusun gelmesini önlemişlerdir.

Görevlinin, Mamuşa topraklarının işe yaramaz, verimsiz yerler olduğu yönünde rapor vermesini sağlamışlardır. Oysa Mamuşa, çok verimli topraklara sahiptir. Mamuşalılar, sebzecilikle geçinmektedirler. Bu gün her tarafta yükselen seralar, günümüz teknolojisinden de yararlanıldığını göstermektedir. Tertemiz büyük evleri, temiz sokakları ve sokaklarını dolduran arabaları buranın zenginliği hakkında bize fikir vermektedir. Bağımsız belediye statüsü kazandıktan sonra Mamuşa, hızlı bir kalkınma dönemine girmiş. Belediye ve Lise binası, TİKA’nın öncülüğünde ihale edilerek yapılmış. Lise binası mimarisi ve büyüklüğü ile gerçekten göz dolduruyor. Toprak olan sokak ve caddeleri asfaltla kaplanmış. Türkiye’deki birçok belediye, park ve benzeri hizmetler getirerek Mamuşa’nın kalkınmasına katkı sağlamışlar. Sağlık Ocağında Türk doktorlar, hemşireler görev yapıyorlar. Sağlık okullarında okuyan genç kızlarımız da burada staj yapıyorlar.

Sağlık Ocağı önünde duran Ambulansın da üzerindeki yazılardan Türkiye’den geldiği anlaşılıyor. Mamuşa modern bir kasaba havasına bürünmüş. Mamuşa sokaklarında gezerken sağlıklı, yanaklarından kan damlayan çocuklar etrafımızı sarıyor. Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Bursaspor takımlarının formalarını giyen bu çocukların Anadolu’nun herhangi bir yerindeki çocuklarımızdan farkları yok. Bu yıl Galatasaray şampiyon olduğu için sokaklara bayrakları asılmış. Belediye binası başta olmak üzere birçok yerde ay yıldızlı şanlı bayrağımızın da dalgalandığını belirtmem gerekiyor. Cuma namazı için gittiğimiz Saatli Cami avlusunda namaz vaktini bekleyen yaşlılarla sohbet ediyoruz. Namazda saf tuttuğumuz insanlar bizim insanlarımız… Sanki Türkiye’de herhangi bir camideyiz. Türk Tugayında görevli Mehmetçikler, Mamuşalılarla kaynaşmışlar. Namaz sonrası cami avlusunda Mehmetçiklerle fotoğraf çektiriyoruz. Hiç yabancılık çekmediğimiz bu Türk diyarından mutlu olarak Prizren’e dönmek üzere ayrılıyoruz.

BOŞNAK MEDYA