Zeynep Işıl Hamziç Boşnak Medya
Göç Psikolojisi -Psiko-Sosyal Açıdan Göç -İtalya’da Yaşayan Boşnak Gençler Üzerinde Bir Araştırma
Din Psikolojisi üzerinde yapılan ve bir alan araştırması sosyo-psikolojik metot ve tekniklerden faydalanarak, göçün insan psikolojisi üzerindeki etkileri, Avrupa’da yaşayan Müslümanların sıkıntıları, kültürün bireyi şekillendirici etkisi, asimilasyon ve entegrasyon hususlara yer verilmekle birlikte, temel olarak ülkesi dışında göç etmiş Boşnak gençlerin yaşadıkları kimlik problemleri alan araştırması yöntemiyle incelenmiştir.
Bunun yanında katılımcıların yurt dışına gitmeden önce ile yurt dışına gittikten sonra gerek dini inanç ve tutumları gerekse de geleneksel norm ve değerlere yönelik tutumlarında bir değişiklik olup olmadığını öğrenmek için açık uçlu ve geniş kapsamlı bir anket uyguladık.
Katılımcıların %79,3’lük büyük bir oranla, Müslüman olduklarını ifade eden cevaplar vererek dini kimlikleri ön planda çıkardıkları görülmüştür. Gençlerin milli mensubiyet duygularından daha çok dini mensubiyet duygularına atıf yapmaları; yurt dışına geçtikten sonra dini kimliklerin daha çok farkına vardıkları ve geleneksel norm ve değerlere daha çok bağlandıkları ortaya çıkmıştır.
1-Araştırmaya katılanlar, “Araştırmaya Katılanların Nitelikleri” başlığı
altında ayrıntılı olarak verilen 150 katılımcının oluşturduğu bir örneklem grubu ile
sınırlıdır.
2-Araştırmaya katılanlar Kosova’da yaşayan Boşnakların İtalya’ya gurbete
giden gençlerle sınırlıdır.
3-Araştırmaya katılanlar, 18-30 yaş aralığıyla sınırlıdır.
araştırmaya katılan deneklerden %0,7’si Italyan, %14’ü
Boşnak, %79,3’ü Müslüman olarak kendilerini tanımlamıştır. Tablodan anlaşılacağı üzere, araştırmaya katılan deneklerin büyük çoğunluğu “ben kimim?” sorusuna öncelikle “Müslüman” cevabıyla, dini kimliği ön planda tutmuştur.
Ikinci sırada ise gençler, kendilerini Boşnak olarak, etnik kimlikleriyle tanımlamıştır.Buradan şunu anlıyoruz, gençlerin millî mensubiyet duygusundan çok dinî mensubiyet duygusu ön plana çıkmaktadır.
“Ben Kimim?” Sorusuna Öncelikle Hangi Cevabı Verirsiniz?
İtalyan : 1 %,7 Toplam: %,7
Boşnak :21 %14,0 Toplam: %14,7
Müslüman :119 %79,3 Toplam: %94,0
Denebilir ki, gençler yurt dışına gittikten sonra dinî ve sosyal kimliklerinin daha çok farkına varmışlardır. Kendi vatanlarından bir kazanç elde etmek için gurbete çıkan gençler, kendi geleneksel çevre dışında yepyeni ve oldukça değişik bir toplumsal ve kültürel çevre ile karşı karşıya gelmiştir. Bu durum, onları gerek ferdî gerekse de toplumsal planda yeniden sosyalleşme ve yeni topluma uyum/uyumsuzluk problemiyle, bir başka deyişle bir kimlik problemiyle karşı karşıya getirmiştir. Gençler bu yeni problemlerle karşılaştıklarında ise onlar “ben kimim” veya “biz kimiz” sorusunu ister istemez kendi kendilerine sormuşlar. Bu soruya cevap ararken de bir kısım gençler uyum güçlüklerinin doğurduğu reaksiyon psikolojisi içerisinde, geleneksel dinî normlara ve değerlere sıkı sıkıya ve hatta geleneksel çevrelerinden olduğundan çok daha sıkı bir şekilde sarılırken, başka bir kısım ise yine reaksiyon psikolojisi çerçevesinde, diğer genç grubun tam tersine, dinî norm ve değerlere giderek şiddeti artan bir ilgisizlik ve hatta gözlemlerimize göre ikinci nesil sadece ilgisizlikle yetinmeyip karşı tavır noktasına kadar uzanabilen bir eğilime yönelmeleri sürecini de başlatmıştır.
Gençlerin kimlik gelişimleri ile ilgili en belirleyici tecrübe ilk katıldıkları sosyal grup olmaktadır. Bir başka deyişle, gençlerin yurtdışına çıktığında hangi arkadaş gruplarıyla ve nasıl bir başlangıç yapacağı çok önemlidir. Bu başlangıç neredeyse onların ileri hayatındaki tüm hayat tarzını belirlemektedir.
Gençlerin “ben kimim” sorusuna öncellikle, kendilerini “Müslüman” olarak tanımlamaların diğer sebebi de, tarihi kaynaklar açısından bu halk kesimi için din dışında daha belirleyici belli bir kimlik iddiası olmamasıdır. Bundan dolayı kimileri kendilerini tarihi ortak bir kimlik olarak “Müslüman” dinî kimliğini ön planda tutmayı sürdürmektedirler. Bilindiği gibi dinin etkili işlevlerinden biri de kimlik kazandırma, kimliklendirme aidiyet bilinci verme ve taraf olma bilinci temin etmedir. Din kimlik kazandırma
işleviyle hem insanın yaşadığı çevre içerisinde kendini tanımlaması hem de konumunu belirlemesine yardımcı olur. Aynı zamanda çevredeki diğer insanlara karşı bakış açısını ve tavır alma biçimini tespit etmesini sağlar.Din bir yandan bireye kimlik kazandırırken bir yandan da topluma kimlik kazandırmaktadır.
İnsanlar içinde yaşadıkları toplumda kim olduklarına dair sorunun cevabını bulamadıkları, benlik ve şahsiyet oluşumları gerçekleştiremedikleri, toplumla kaynaşamadıkları, yaşadıkları toplumla uyumlu bir diyalektik geliştiremedikleri zaman kendilerini boşlukta hissedebilirler. Bu boşluk hissi de bireyin inanç,
düşünce, davranış ve dünya görüşlerini olumsuz yönde etkileyerek kimlik krizi veya bunalıma sebep olabilmektedir.Büyük ölçüde dinî karakterli kimlik boyutunun, yabancı bir kültür içerisinde, gençlerin kendi aralarında cemaatleşmesini karakterize eden bütünleşme düzeyinde ortaya çıktığı, bunun da çoğu kez geleneksel değerlere yeniden sarılma temayülünü beraberinde getirdiği görülmektedir.
Sonuç
Dolaysıyla din, yabancı bir ülkede yaşayan büyük bir kısım gençler için her türlü ruhi bunalımlara, ruhsal dengesizliklere ve psikolojik çöküntülere karşı bir sığınak olmuş, zaman zaman küçük görüldükleri, dışlandıkları durumlarda farklı bir kültürel ortamda onları yücelten bir anlam sistemi olarak fonksiyon görmüştür, denilebilir. Sonuç olarak farklı ülke ve kültürde yaşayan Müslüman gençler için dinî ve etnik kimliğin ne ifade ettiği, kimliklerin oluşumunda dinin önemi ve konumu araştırılmıştır. Araştırmaya katılan katılımcıların kimliklerine dair sorular sorulara %79,3’lük büyük bir oranla, Müslüman olduklarını ifade eden cevaplar vererek dini kimliklerini ön plana çıkardıkları görülmüştür. Gençlerin milli mensubiyet duygularından daha çok dini mensubiyet duygularına atıf yapmaları; yurt dışına gittikten sonra dini kimliklerinin daha çok farkına vardıkları, yeni bir toplum ve kültüre uyum sağlayamamalarının sonucunda tepkisel olarak geleneksel dini normlara daha sıkı bağlandıkları görülmüştür.
Kaynak:Muharem CUFTA İtalya’da Yaşayan Boşnak Gençler Üzerinde Bir Araştırma
