Nail Pinduk Prizren -Kosova
Birleşmiş Milletler 9 Aralık 1948’de, Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni onayladı. Sözleşme “soykırım”ı sözleşmeye taraf ulusların “önlemeyi ve cezalandırmayı üstüne aldığı” bir uluslararası suç olarak tayin etti. Soykırım sözleşmede aşağıdaki gibi tanımlanır:
Bu Sözleşme bakımından, ulusal, etnik, ırksal ya da dinsel bir grubu, kısmen ya da tamamen ortadan kaldırmak amacıyla işlenen aşağıdaki fiillerden herhangi biri, soykırım suçunu oluşturur:
(a) Gruba mensup olanların öldürülmesi,
(b) Grubun mensuplarına ciddi surette bedensel ya da zihinsel zarar verilmesi,
(c) Grubun bütünüyle ya da kısmen, fiziksel varlığını ortadan kaldıracağı hesaplanarak, yaşam şartlarını kasten değiştirmek,
(d) Grup içinde doğumları engellemek amacıyla önlemler almak,
(e) Gruba mensup çocukları zorla bir başka gruba nakletmek,
FOÇA SOYKIRIMI NASIL GERÇEKLEŞTİRİLDİ ?
7 Nisan 1992’de, Foça belediyesinin siyasi ve askeri ele geçirilmesi, kentteki ilk askeri eylemlere başladı. Sırp güçleri, topçu ve ağır silahların desteğiyle, Foça’nın bir kısmını işgal etmeye başladılar. Foça’nın ele geçirilmesi 16 ya da 17 Nisan 1992’de tamamlandı. Çevredeki köyler 1992 Temmuz ayı ortalarına kadar kuşatma altındaydı. Etnik temizlik Temmuz ayı ortasına 1992 Nisan ayının başından beri, Sırp güçlerinin Foça, Gacko ve Kalinovik belediyesinde Boşnak sivillere karşı kapsamlı bir saldırı gerçekleştirdi.
Saldırıdan önce, Boşnak siviller işlerinden çıkarıldı, maaşları reddedildi ve serbest dolaşma ihtimalinden yoksun bırakıldılar. Çevre köylerin ve Foça kasabasında sonra Sırp güçleri,ordu, polis,uygulamalı bazen kendilerini Sırp köylülerle birlikte hep aynı kişilerdi: Boşnak evler, arandı yağmalandı ve yakıldı ve vatandaşlar tutuklandı toplanıp sistematik bir şekilde etnik temizlik başlatıldı.Toplanan Boşnaklar tek bir yerde bazen de günler boyunca dövüldü ya da öldürüldü.
Erkekler ve kadınlar ayrıldı ve çoğu Foça’da Toplama kamplarında hapsedildi. kadınlar birçok yönden istismar edilmektedir dayanılmaz hijyenik olmayan koşullarda ve bu merkezlerde yaşayan çeşitli gözaltı yerlerine alındı ve çoğuna tecavüz edildi. Sırp askerleri ya da polis memurları gözaltı merkezlerine geldi, bir ya da daha fazla kadını seçti, idam etti ve tecavüz etti. Bazıları özel apartmanlara ve tecavüze uğradıkları evlere götürüldü ve aynı zamanda Sırp askerleri olan sakinleri yemek, temizlik ve hizmet etmek zorunda kaldılar. Boşnak sivillere söz konusu saldırı sırasında, çok sayıda kadın ve kıza tecavüz edildi. Müslüman Boşnakların tüm varlıkları ve kültürel mirası izleri, Sırp güçlerinin saldırılarından etkilenen bölgelerden silindi.
Neredeyse hiçbir Boşnak Foça’da kalmadı. Bütün camiler yıkıldı. Sistematik tecavüz Ocak 1994’te Sırp makamları Foča’yı “Sırp kenti” olarak değiştirerek Foca’nın etnik temizliğini “taçlandırdı”. Hemen hemen tüm Müslüman Boşnak, tek bir yerde toplanmış tutuklandı her üç belediyeden gelen kadın ve erkek kalan, ardından ayrıldı ve birkaç tutuklu evlerinde gözaltı kamplarına: Buk Bijela, Foça Toplama Kampı Kalinovik, Partizan Lisesi içinde. Ortaokul Foča’da sabit bir şablona göre. Bazıları hemen öldürüldü, tecavüz edildi ya da acımasızca dövüldü. Onlara böyle bir muamelenin altındaki sebep tek nedeni onların etnik kökeni ve Boşnak olmalarıydı.Foçada yaşananlar bir ırkı yok etmeye yönelik bölgesel etnik temizlik ve Soykırımdı.
Eski Yugoslavya Cumhuriyeti’nin en büyük cezaevlerinden biri olan Foça İyileştirme Tesisi, erkekler için ana gözaltı merkeziydi. Müslüman kadınlar, çocuklar ve yaşlılar Foça ve çevresindeki köylerde ve Buk Bijela, Foça Lisesi ve Spor Merkezi “Partizan” olarak uzun veya daha kısa gözaltı merkezlerinde evler, daireler ve moteller,de gözaltına alındı. Spor salonu “Partizan” O zaman “Partizan” Ağustos 1992 daha önce 13 Temmuz 1992 den kadınlar, çocuklar ve yaşlılar için bir gözaltı merkezi olarak kullanıldı veya en az 72 mahkumlar oldu. Bütün mahkumlar, Foça belediyesinde köyden siviller, Müslüman kadınlar, çocuklar ve birkaç yaşlı idi. “Partizan” daki yaşam koşulları acımasızdı. Gözaltına, insanlık dışı muamele, hijyenik olmayan konaklama, aşırı kalabalık, açlık, cinsel istismar dahil olmak üzere fiziksel ve psikolojik işkence eşlik etti. Kadınlar Partizan’a nakledildikten hemen sonra cinsel istismar rejimi kuruldu. “Partizan” da, genellikle akşam saatlerinde, silahlı askerler çoğunlukla üç ile beş kişilik gruplara girdiler ve kadınları öldürdüler. Kadınlar ezildiyse ya da saklanırsa, askerler onları dövüyor ya da itaat etmeleri için onları zorlamakla tehdit ediyorlardı. Askerler, Partizan’daki kadınları evlerine, apartmanlarına ya da otellerine, cinsel tacize ve tecavüze götürdü.
Ağustos 1992’de Foça Sırp Cumhuriyeti Askerleri,taktik operasyonlar için düzenlenen Tugay Miljevina Taburu, sözde kadınlara tecavüz için bir kamp kurdu.. Askerler bu binaya “kamu evi” adını verdiler. Kadınlar ve kızlar kampta hapsedildi, bazıları kız çocukları 12 yaşındaydı.
Miljevina Taburu komutanı Pero Elez ve Neco Samarciç’i Zoran Samarciç’i Nikola Brciç oldu ve Radovan Stankoviç kadın kampın sorumlusu idi. Askerler esirleri sekse zorladılar. Kadınlar kuşatıldı, işkence gördü ve çalışmaya zorlandı. 1992 yılının Mayıs ayı ortalarından beri Kalinovik belediyesinin etnik temizliği başladı. Erkek Sırp olmayan nüfus Barotni denilen askeri depoda gözaltına alındı,kadınlar ve çocuklar polis karakolu yakınında Kalinovik merkezinde bulunan Kalinovik İlkokulu,nda gözaltına alındı. Haziran sonu ve Temmuz ayı başlarında, ilkokul,nda gözaltına alındı ve Kalinovik Belediyesi orta Bosna içine kaçan,geçerken Gacko belediyesi sakinleri yakalanan. Kadınlar ve kızlar Kalinovik’teki İlköğretim Okulu’nda hapsedildikleri sırada tecavüze maruz kaldılar. Söz konusu gözaltı merkezlerine ek olarak, evlerde ve apartmanlarda daha fazla kadın gözaltına alındı.
Kurban Gidenler 2006 Aralık ayında toplanan verilere göre, çoğunluğu Boşnak olmak üzere Sırp olmayan etnik kökenlilerden 2752’si Foça’daki Araştırma Arşiv Merkezi’nde kaydoldu. Bu sayıdan 1.899 kişinin öldüğü doğrulandı ve 853 kişi malesef hala kayıp.
