1928 YILINDA, BOŞNAK ALFABESİ BOSANÇİTSA KONUSUNDA BELGRAT GAZETESİ “POLİTİKA“DA ÇIKAN YAZI !

BİNLERCE YILLIK BOŞNAK ALFABESİ BOSNAÇİTSA’YI SIRPLAR İLK DEFA GÖRDÜKLERİNDE ŞOK OLMUŞLARDI !

… Umarım Yenipazar Sancağında (Sancak/Sandzak) yaşanmış olan bir olayı çok ilginç bulursunuz.

Avukat Al. D. Đurić tarafından yazılmış 18 Ağustos 1928 tarihli “Politika” gazetesinin “Boşnak Alfabesi “Bosanćşca”:Neye Benziyor” adlı makalesinde, aynı zamanda bu olaya atıfta bulunulan Bosna alfabesi Bosançitsaı’nın bir kopyası da yayınlıyor.

Al. D. Curiç’in “Politika Gazetesi”ndeki yazı:

“Balkan ve 1. Dünya savaşlarından hemen sonra, eşkiyaların kol gezdiği, Sancak Bölgesi, Taşlıca (Plyevlya) şehri Belediye Başkanı görevini yapıyordum.

Dağa çıkan Huseyin Boşkoviç ve Yusuf Mehonyiç ve onların komitacıları tüm Sancak’ta gerilla savaşı yapıyorlardı. Günlük olarak büyük harflerle yayınlanan gazeteler, bu komitacıları hakkında haftalarca raporlar yayınladı. Elbette yetkililer kanun kaçaklarının durdurulması için ellerinden geleni yaptılar, bu yüzden biz de mümkün olan her şeyi bu doğrultuda yapıyorduk.

Bir gün, Taşlıca’yı (Pljevlja) Priyepolye bölgesinden ayıran sınırdaki Mihailovica Dağı’ndan Yabuka karakolundan gönderilen bir jandarma ofisime geldi ve bana orada yakaladıkları garip harflerle yazılmış bir mektup getirdi.

Plyevlya’dan Priyepolye’ye giden posta (mektuplar, evraklar), “Yabuka” Priyepolye postanesine teslim edilmişti. Postanın teslimi sırasında, Müslüman (Boşnak) olan postacı mektubu Priyepolye’den gelen postacıya teslim etti ve o postacı da mektubu alarak göğüsündeki cebine koymuş.

Postacıların bu hareketini gören Postahane müdürü durumdan şüphelenmiş ve mektubun kendisine verilmesini istemiş.

Mektubu geri getirip bana teslim ettiler. Mektuba baktığımda ben de o harflerin ne anlama geldiğini anlayamadım, çünkü hayatımda böyle bir yazı görmemiştim. Plyevlya’dan mektubu kimin gönderdiğini öğrendim ve mektubun gönderildiği adresteki Müslüman (Boşnak) olan ev sahibini makamıma getirttim. Ondan mektubun ve yazının ne olduğunu açıklamasını istedim.

Adam bana mektubu kızının yazdığını kızı tarafından Priyepolye’de evli olan kız kardeşine gönderdiğini söyledi. Ondan mektubu okumasını istedim ama, o mektubu okuyamayacağını, o alfabeyi ve harfleri sadece Boşnak kadın ve kızların bildiğini, onların bu alfabe üzerinden çok eski zamanlarda beri yazıştıklarını söyledi.

Mektubun içinde ne olduğunu çok merak ettiğimden ve mektubu yazan Müslüman (Boşnak) bir kızı büroya getirmek benim için uygun olmadığından, soruşturarak Plyevlya’da bu alfabeyi bilen iki ya da üç kişinin olduğunu öğrendim.

Bu ikisi Hanefi (Anefi) Bey Akbegoviç ile Muyaga Haci Atlagiç idi.

İlk önce Anefi Bey’i çağırdım ve ona mektubu gösterdim. Mektuba bakarak güldü ve hemen mektubun eski “Boşnak Alfabesi Bosançitsa/Bosanćica” ile yazıldığını ve okuyabildiğini söyledi. Mektubu okumaya başladı.

Mektup, gerçekten de bir kız kardeş tarafından bir kız kardeşe inanılmaz miktarda kardeşçe ve zarafetle yazılmıştı. Durumun gerçekten böyle olduğundan emin olmak için, Hacı Atlagiç’i de çağırdım ve o da mektubu bana kelimesi kelimesine okudu, tıpkı Akbegoviç’in okuduğu gibi idi.

Ancak, mektubu ilginç bir hatıra olarak sakladım ve kızın babasını büyük bir sevinçle evine yolladım, çünkü çok korkmuştu ve kızının kız kardeşine başka bir mektup yazmasını da söyledim, madem bu ilginç alfaba ile yazmadığunı biliyordu.

Bu vesileyle, bu Müslümanlar (Taşlıcalı iki Boşnak Bey’i) bana Bosna Hersek ve Sancak’taki Boşnakların “Kosova savaşından (1389) çok önce” bu alfabeyi kullandıklarını açıkladılar.

Bana bu mektubu artık başları yönetim ile derde girmesin diye Boşnak erkeklerin değil, sadece kadınların kullandığını ve her annenin bu mektubu erkek çocuklarına değil kız çocuklarına öğretmeyi kutsal görevi olarak gördüğünü anlattılar.

Bu alfabeyi annelerinden ve kız kardeşlerinden öğrenmişlerdi, ancak Yugoslav Krallığı kanunlarına göre bu alfabeyi Boşnak kız çocukları, annelernin dahi bilmemeleri, yazmamaları gerekirdi.

Şimdiye kadar mektubu kişisel bir hatıra olarak sakladım ve şimdi onu “Politika” gazetesine yayınlanması için gönderiyorum, çünkü inanıyorum ki aydınlarımızın her biri, bu alfabenin (Bosançitsa) neye benzediğini görecek ve ilgileneceklerdir. Alfabe zaten Boşnaklar arasında biliniyor ve kullanıyordu.

(“BOSANÇİTSA/BOSANĆİCA” ‘NIN SON ARTIKLARI ÜZERİNE ÇALIŞMALAR’ adlı eserden alıntı, Muhammmed Hadžijahić. Gazi Hüsrev-beg’in kitaplığı, KİTAPLAR XI-XII.)

 

Kaynak: MiruhBosne