Bugün olduğu gibi eskiden de Boşnaklar arasında gençlerin kendi aralarında görüşüp anlaşarak evlenmelerine sıcak bakılıyordu. Kuşkusuz bu alandaki özgürlük anlayışı aşikovanye adeti sınırları içinde kalıp, günümüzdeki kadar geniş çaplı değildi.

 

Boşnaklarda genç kız ve genç erkeklerin evlenmesine aracılık eden kişiler her zaman olmuştur. Bir büyüğün teşviki ya da ailelerin komşuları, akrabaları veya arkadaşlarının arabuluculuğu bir başka deyimle çöpçatanlığı ile iki gence konu açılır, karşılıklı söz alınırsa bundan sonra kız isteme sürecine geçilirdi

 

Eğer bir kız, bir erkeğe önceden söz vermişse (Ako bi se momku djevojka „rekla“), artık o sözünü tutması ve onunla evlenmesi gerekiyordu. Aksi takdirde aileler arasında büyük problemler yaşanır ve kimi zaman bu problem, aileler.arasında çatışmaların patlak vermesine ve genellikle kötü sonuçlanmasına kadar giderdi.

 

Eğer önceden söz verilmemişse (Ako mu se momku djevojka nije „rekla“), genç erkek, daha istekli davranır, genç kız ise bir-iki nazdan sonra kesinlikle hayır dememişse arabuluculuk yapan kadın veya kişi, kızın bazı yakınlarına konuyu açar, genç kızın ve ailesinin yavaş yavaş konu hakkında düşünmeleri ve erkek tarafı ile ilgili araştırmalar yapmaları sağlanırdı.

 

Bunun ardından delikanlı, ailesi ile görüşüp talip olduğu kızın ailesinden istenmesini söyler. Delikanlı bu konuyu çoğunlukla önce kendi annesine açar, anne baba ile konuşup, özellikle annenin araştırma ve soruşturma sonrası kızın istenmesine karar verilirdi.

 

Normal şartlarda genç erkeğin ebeveynleri, kız tarafının saygı duyduğu birini kız evine gönderir ve kızın istetilmesi için izin istenirdi.

 

Kız istemeye genellikle yakın aile bireylerinden, itibarlı ve yaşlılar gönderilirdi. Bu kişiler, damadın babasının yanı sıra amcaları, halaları, dayıları, teyzeleri yani, en yakınları ve komşuları veya saygın bazı arkadaşları da kız istemeye giderdi.

 

Kız istemeye çoğunlukla gen erkek götürülmez. Kız istemek için pazar ya da perşembe geceleri tercih edilirdi. Boşnaklara arasında pazar gecesine “dernek gecesi” denir ve bu gece yapılan işlerin daha hayırlı ve bereketli olacağına inanılır. Perşembe gecesi, kutsal cuma günü öncesindeki gece olduğu için dinen makbul sayılmaktadır.

 

Önce kız gelenlere kahve ikram eder. Eğer daha önce gençlerin fikri alınmamışsa, kız istenmeden önce gelin adayı kızın misaflirere ikram ettiği kahve eğer şekerli ise genç kızın konuya olumlu baktığı biçiminde değerlendirilirdi. Şekersiz kahve ise olumsuz bir tavır olarak algılanır ve erkek tarafı bazen konuyu hiç açmazdı. Bazen de ısrarla kız istemeye başlarlardı.

 

Normal şartlarda kahveler içildikten sonra, ev sahibinin evine geliş sebebi ile ilgili ilk konuşma, önceden görevlendirilen ve ne söylenmesi gerektiğini çok iyi bilen biri tarafından başlatılırdı.

 

Böylece kız isteme ile ilgili sohbet açılır ve ardından hem kız hem erkek hem de aileleri karşılıklı olarak tanıtılır ve ustalıkla övülürdü.

 

Kız istendiğinde genel olarak ilk seferinde cevap verilmezdi. Bir müddet sonra tekrar gidilirdi. Konu tekrar açılır, kız evi hiçbir renk vermemeye çalışırdı. Genelde gecenin çok kısa bir bölümünde bu konu konuşulup çoğunlukla başka konularda sohbet edilirdi. Bazen erkek tarafından bazı bayanlar da kız istemeye gelirler, ayrı bir odada kız tarafının bayanlarını ikna etmeye çalışırlardı.

 

Üçüncü ziyarette artık bir cevap alınması ihtimali güçlüdür. Bu arada arabuluculuk yapan kişi, genç kızın yakınlarından ya da mümkünse kendisinden haber almaya çalışır. Bu ziyarette kız ailesi, olumsuz bakıyorsa genellikle katı bir tavır alarak dünürcülere bu işin olamayacağını söyler. Genellikle talipli uzak köyden ise yanıt bu defa verilir. Ancak bazen dünürcülerin bir kez daha gelmek zorunda kaldıkları da görülür.

 

Kız, erkeğe önceden söz vermiş olsa da ve bu da ailesi tarafından bilinse de kızın babası, kızına bu evliliği isteyip istemediğini yine de kızına sorardı. Baba evet cevabını alırsa, geri döner ve erkek tarafına kızını verdiğini söylerdi.

 

Ancak o zaman taliplere şerbet ikram edilir ve talipler ev sahiplerinin arasına karışarak gelecekteki dünürlükleri için birbirlerini tebrik ederdi.

 

Kız istetme tamamlanır tamamlanmaz, nişanlının babası şerbet üzerine daha fazla para bırakır, diğer talipler de kendi aralarında anlaştıkları miktardaki parayı şerbetlerin sunulduğu tepsiye kıza hediye olarak bırakırlardı.

 

Şehir ve kasaba geleneği, evlenme teklifinden sonra taliplere hizmet etmektir: baklava, kalbura bastı tatlısı, revani, sütlaç, meyve ve tabi ki Boşnak kahvesi sunulurdu.

 

Köyde ise kız ise genellikle gündüz vakti yapıldığından, bunların yanında kız istemeye gelenlere yemek ikram edilirdi.

 

Kız istemeye gelenlere, geri dönerken kız tarafından damada, kayınvalideye ve kayınbiradere birer bohça (gömlek, atlet, iç çamaşırı, çorap, mendil) verilirdi.

 

Kimi zaman kız isteme ve nişan bir arada yapılırdı. Bu durumda her ikisine yüzükler de takılırdı

Söz yüzüğünün takılması son derece önemli bir olaydır, iki gencin evliliği için verilmiş güçlü bir yemin anlamındadır. Sözlü kıza başkası talip olamaz, bu çok çirkin bir davranış kabul edilir. Kızın başka talipleri varsa hepsi o gün ümidini keserler.