RUMELİ’DE ÇERKEZLER VE XABZE FELSEFESİ
-XVI. yüzyıldan itibaren Kafkasya’yı hâkimiyeti altına almaya yönelik bir politika izlemeye başlayan ve 1864 yılında Kuzey Kafkasya’yı işgal eden Rusya, bölgede yaşayan Çerkesleri Osmanlı Devleti topraklarına göç etmeye zorlamıştır. 1850’lerde başlayan Çerkes göçleri 1862-1865 yılları arasında yoğunlaşmış ve 1860’ların sonuna kadar devam etmiştir.
-Sürekli isyanların yaşandığı Balkanlar’da Çerkeslerin savaşçılığından yararlanmak ve Müslüman nüfusunu arttırmak isteyen Osmanlı Devleti, bu dönemde 400.000’den fazla Çerkes’i Rumeli’ye yerleştirmiştir. 9.000-11.000 civarında Çerkes de Kosova’ya iskân edilmiştir. Kosova’ya gelen Çerkesler burada köyler kurmuşlardır. Yeni vatanlarında tarım ve hayvancılıkla uğraşmaya başlamışlardır. Ancak, Kosova’ya yerleştirilen Çerkeslerin büyük bir kısmı burada kalıcı olmamıştır.
-Avrupa devletlerinin 23 Aralık 1876’da toplanan İstanbul Konferansı’nda Çerkeslerin Balkanlar’ı terk etmesini istemesi ve 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Kosova’da yaşayan Çerkeslerin bir kısmının Anadolu’ya ve Ortadoğu’ya göç etmesine sebep olmuştur. Kosova’da geriye kalan Çerkeslerin büyük çoğunluğu da Balkan Savaşları sırasında ve sonrasında bölgeden ayrılmıştır.
-Xabze, en basit görgü kuralından gelenek ve göreneklere, örf ve adetlerden ahlak ve din kurallarına hatta yazılı olmayan yasalara kadar toplumu yöneten bütün sosyal kuralları ifade eder. Geleneksel Xabze kuralları, toplumun bütün bireyleri tarafından bilinir. Kız istemeden gelin almaya, danslara, misafirlikten savaşa, ata binmeye kadar paylaşılarak, yaşanarak benimsenmiş ve öğretilmiş kurallardır.
-Türkiye kamuoyunda tanınan çerkez kökenliler: Ahmet Mithat Efendi, M.Zahid El-Kevseri, Hüseyin Rauf Orbay, Hüseyin Avni Lifij, Recep Peker (Eski Başbakan), Said Faik Abasıyanık, Kemal Tahir, Yaşar Doğu, Avni Abraş, Hayri Domaniç, Nazım Erken, Süleyman Seba, Doğan Kuban, Fikret Hakan,Yıldırım Gencer, Ediz Hun, Mehmet Ulusoy, Çetin Öner, Türkan Şoray, Aytunç Altındal, Kandemir Konduk, Taha Akyol, Rutkay Aziz, Ahmet Tezcan, Mehmet Aslantuğ, Sinan Taymin Albayrak.
