–

–

 

-Osmanlı idaresi altına girdiğinde Trabzon’a bağlı bir kadılık merkezi olan Rize bu sıralarda küçük bir kale-şehir özelliği gösteriyordu. XV. yüzyılın son çeyreğinde kalede Atmaca adlı bir serasker ve emrinde Kalkandelen, Bosna, Kosova, Siroz, Üsküp gibi farklı yerlere mensup otuz dört muhafız görev yapıyordu. Bunlar arasında daha sonra Rize seraskeri olan Mustafa Bey oğlu Veysi gibi Rumeli’den sürgün olarak gelen Arnavutlar da bulunuyordu

 

-Rize’nin nüfus yapısıyla ilgili ilk bilgiler 891 (1486) yılından başlar. Buna göre şehir halkının tamamı hıristiyanlardan oluşuyordu. Müslüman olarak sadece kale muhafızları bulunuyordu.Osmanlı idaresi altına girdiğinde Trabzon’a bağlı bir kadılık merkezi olan Rize bu sıralarda küçük bir kale-şehir özelliği gösteriyordu. XV. yüzyılın son çeyreğinde kalede Atmaca adlı bir serasker ve emrinde Kalkandelen, Bosna, Kosova, Siroz, Üsküp gibi farklı yerlere mensup otuz dört muhafız görev yapıyordu. Bunlar arasında daha sonra Rize seraskeri olan Mustafa Bey oğlu Veysi gibi Rumeli’den sürgün olarak gelen Arnavutlar da bulunuyordu

 

-Günümüzde Rize Kalkandere Hüseyinhoca köyünde 16 farklı akraba yaşamıştır. Günümüzde bu akrabalardan ikisinin izleri köyden tamamen silinmiş olup, bunların isim ve kalıntılarına rastlamak mümkündür. Bu 16 akrabanın dışında, bir kısmı sınır köylerdeki akrabalardan olmak üzere bazi ailelerin daha köyümüz sınırları dahilinde arazileri vardır. Bunlardan Boşnaklar ile ilgili ise şu bilgiler vardır :

 

Osmanlı Devleti’nde bir bölge fethedildiği zaman o yerin yerli insanlarından muhtelif yerlere sürgünler yapılır, dışarıdan da sürgün yoluyla getirilen başka insanlar yerli halktan boşaltılan yerlere yerleştirilirdi. Bu arada fethedilen yerin halkı müslümanlardan oluşmuyorsa oraya Türk ve müslümanların yerleşip artmaları için, ülkenin müslüman nüfusundan insanlar gönderilir, onlara yeni fethedilen yerlerden tımar (belli bir bölgenin vergisini toplayıp alma hakkı) verilirdi. Böylece o civarın müslümanlaşması temin edildiği gibi, müslüman olmayan unsurların da, bu müslümanların sahip olduğu güzel ahlaktan etkilenerek gönüllü olarak islam dinini seçmeleri temin edilirdi.
Bölgemizin fethedilmesinden sonra Trabzon ve Rize civarından Rumeli’ye sürgünler yapılmış, Balkanlar’dan sürgün yoluyla getirilmiş Boşnak ve Arnavut vatandaşlarımız da bölgemize yerleştirilmişti. Bu esnada bir grup Boşnak da Akçaabat, Vakfıkebir, Kalkandere köylerine yerleştirildi. Bugün köyümüzde yaşayan Boşnaklar o dönem bölgeye gelenlerin torunlarıdır. Nitekim kendileri tarafından anlatılan “Köyün en eski akrabasıyız, köyde yerleştiğimiz yer beyaz yağlı taşlarla kaplıdır. Bu taşlar, tarlalardaki mahsulü artırdığı için burayı tercih ettik. Bu civara 3 kardeş olarak geldik, Birisi Sivane köyüne, birisi Silyan köyüne, diğeri de Çayeli’ye yerleşti” şeklindeki iddiaları bir gerçeğin ifadesidir. Boşnaklardan köyümüzde adı tespit edilen ilk kişiler Durmuş ile Mustafa’dır. Mustafa’nın Molla Yusuf ve Kasım adlarında iki oğlu olmuş, bugün köyümüzde bulunan Boşnakların tamamı bu iki kardeşten artmıştır. Halen Yukarı Silyan (Çayırlı) köyünde yaşayan Boşnaklar 1934 yılında çıkan soyadı kanunu ile Yavuz, Çayeli ilçesindekilerin büyük kısmı Bostancı, köyümüzde yaşayanlar da Erdemir soyadını almışlardır.
Ayrıca gerek Rize Şeriye sicillerinin çeşitli yerlerinde, gerekse Osmanlı Arşivi’nde bulunan bazı kayıtlarda, Rize’nin muhtelif yerlerinde yaşayan Boşnakoğlu-Boşnakzade lakaplı ailelerin varlığı da görülmektedir. İkizdere’nin Başköy’ünde de Boşnakoğlu adlı bir akrabanın varlığı bilinmektedir.
Halen Hüseyinhoca köyündeki Boşnaklar akrabası 8 hane olup, hane sahibi adları şöyledir.

1. Ahmet Erdemir
2. Bilal Erdemir
3. Celal Erdemir
4. Eyüp Erdemir
5. Muhammet Erdemir
6. Muhittin (Muydin) Erdemir
7. Şaban Erdemir
8. Yusuf Erdemir

 

-Rizenin Pazar İlçesine Bağlı Alçılı köyünde de Boşnakoğullarına rastlanmış ve muhtemelen Laz kültürünü benimseyerek benliklerini yitirmişlerdir.

 

–

 

 

 

-https://islamansiklopedisi.org.tr/rize

-FACEBOOK ŞEVKET KOÇ HESABI

-https://nisanyanmap.com/?y=&t=Pazar&u=1&ua=0

-https://acikerisim.nevsehir.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.11787/7726/Dspace%20i%C3%A7in%20kitap%20b%C3%BCt%C3%BCn.pdf?sequence=1&isAllowed=y

 

HAZIRLAYAN : ŞEVKET KOÇ