NİĞDE ULUAĞAÇ BOŞNAKLARI

     Bu kez yolculuğumuz Niğde’ye olacak. İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan il 2699 Km2’lik alana sahip ve 364.083 nüfusu barınıdırmaktadır.,6 ilçeye sahip olan şehrin genel geçim kaynakları tarım ve hayvancılığa dayanır.
Bir çok medeniyete beşiklik eden il,Cumhuriyet döneminde Balkanlar’dan gerek mübadele nedeniyle, gerekse çeşitli zamanlarda gelen göçmen hareketleri sonucu iskan yeri olmuştur. Cumhuriyetin ilk yıllarında dönemin devlet politikası boş toprakların değerlendirilmesi ve ekonomiye katkıda bulunulması gerektiği için Niğde’ye başta  Boşnaklar olmak üzere Selanik göçmenleri, Pomaklar ve Arnavutlar yerleştirilmiştir.

 
                                                      BOŞNAKLARIN ULU AĞACA YERLEŞMESİ
   Boşnaklar Niğde’de genel olarak merkez ilçe,Aktaş kasabası,Hasaköy,Uluağaç ve Kumluca’da yaşamaktadırlar. Uluağaç’a gelecek olursak ; Köy,merkez ilçeye bağlı ve merkeze 20 Km mesafededir.Köyün nüfusu 2020 verilerine göre 378 dir.Köyün nüfusu genel olarak yaşlılardan oluşmaktan olup,köyün gençleri eğitim ve ekonomik nedenlerden dolayı  köyden göç ederek  başta Niğde olmak üzere Ankara,İzmir,Bursa ve İstanbul’a yerleşmişlerdir.Bu sebeple köyde çok az genç yaşamaktadır.
      Köyün temel geçim kaynakları tarım ve hayvancılık olup özellikle Selanik göçmenleri ve Boşnaklar tarımla uğraşmaktadır. Köyün tarım arazisinin %80’i bu 2 göçmen sınıfına aittir.
      Köyün tarihi çok eskilere dayanmakta olup ilk yerleşik göçmenler mübadele ile gelen Selanik göçmenleri ve Arnavutlardır.1925’e dayanan bu göçlerden 10 yıl sonra,Boşnaklar köye yerleşeceklerdir.

                                                            BOŞNAKLARIN KÖYE YERLEŞMESİ
     Uluağaç Boşnakları genel itibarıyla Karadağ’ın Berane, Kolaşin ve Bijelopolje kökenlidir.1925 yılında Karadağ’ın baskı ve katliamlarından kaçmışlar, Buradan Sırbistan Sancağının Tutin şehrinin Delimece Köyü’nde 10 yıl kadar kaldıktan sonra Türkiye’ye göç etmişlerdir. Boşnaklar Bursa üzerinden Niğde’ye iskan edilirler ve 1 ay kadar burada bulunan Sungurbey Camiin’de kalırlar. Daha sonra devlet onları Misli,Ovacık,Kiçağaç ve Uluağaç köylerine yerleştirirler. Misli,Ovacık ve Kiçağaçtakiler bir süre sonra Uluağaç Köy’üne gelip köyde bulunan Aşağı Mahalle’de yaşamaya başlarlar ki Aşağı Mahalle,tamamen Boşnaklardan oluşur.
       Devlet burada Boşnaklara Cumhuriyet dönemi mimari tarzında evler yapar ve teslim eder.Onlara işlemeleri için toprak da verecektir.Köyde 35 kadar Boşnak hanesi vardır.Burada bir ilkokul,üç camii ,iki bakkal ve iki kahve bulunmaktadır.
     Hasaköy’e yerleştirilen bir kısım Boşnaklar da bulundukları yerde su bulunmaması ve sivrisineklerin çok olmasından dolayı Uluağaca gelirler.
         Boşnaklar köye ilk geldiklerinde,yerli halkla sıkıntılar yaşamışlardır.Daha sonra zamanla birbirlerini tanımaları anlaşmalarını kolaylaştırmışlardır. Günümüzde bu 2 grup gayet uyumlu bir şekilde hayatlarını sürdürmektedirler.

                                                 Köye yerleşen Boşnak sülaleleri şunlardır:
1-Bijelak (Beyaz): Bu sülale daha sonra aktaş köyüne yerleşmişler.
2-Çoloviç (Sancaklı,Eygi,Sığlan ve Silkin soyadını aldılar. Eygileri köyden tamamen taşınmışlardır. Sığlanlar Ovacık köyünden gelip köye yerleştiler.)
3-Hodziç (Soydan)
4-Şabotiç (Barış): Bu sülale daha sonra Hasaköy’e taşınmışlardır.
5-Şkrjijel (Başarır):Bu sülale Hasaköy’e taşınmıştır.
6-Sutoviç
7-Sakiç ( Temizel )
8-Çeliç ( Bilen )
9-Kolaşinats
    Köyde Yukarı ,orta ve aşağı mahalle olmak üzere 3 mahalle vardır.Boşnakların tamamı Aşağı mahallede otururlar.

                                                                    KÖYDE BOŞNAK KÜLTÜRÜ
Köydeki ilk nesil Boşnak kültürünü ve dilini korumuştur. Ancak Türkiye genelindeki Boşnaklarda olduğu gibi burda da zamanla unutulmaya yüz tutmuştur. Özellikle de dil konusunda da maalesef zayıftırlar. Nerdeyse bilen yok diyebiliriz.Köyden uzaklaşıp İzmir ve İstanbul gibi Boşnakların olduğu yerlere giden Uluağaç Boşnakları tekrardan öğrenip yaşamaya başlamışlardır.
     Köyde Boşnak yemekleri kültür ve dilin aksine unutulmamış ve halen yapılmaktadır.Masenitsa,Mantiya, Pita,Erenduşa (Patatesle yapılır),Dızman ,Dudove ( Köyde çatal tatlısı olarak bilinir) ,Biryan,Boşnak Kurabiyesi,Uştipak ve Potoplika en çok yapılan Boşnak yemekleri arasındadır.
Yemeğin haricinde az da olsa bayram adetleri ,Babina gibi adetler yaşatılmaktayken düğünlerde Boşnak müziği çalınmamakta ve oyunları oynanmamaktadır. Genelde İç Anadolu motifleri ağır basmaktadır.

Yazan: Şevket KOÇ

Kaynaklar:
-cappadociaexplorer.com
-Köy Muhtarı Cumaali Tunç
-Bekir Sancaklı ( Uluağaç Boşnaklarından )
-Mustafa Eryaman
-nufusune.com