DÜZENLEME: ZEYNEP IŞIL HAMZİÇ BOŞNAK MEDYA
Kotor Karadağ’da bir sahil kasabasıdır. Kotor Körfezi’nin tenha bir bölümünde yer almaktadır. 13.510 kişilik bir nüfusa sahip olan şehir Kotor Belediyesi tarafından yönetilmektedir. 335 km² dir.
Adriyatiğin güneydoğusunda bulunan bu stratejik yerde asırlarca insanlar yerleşmiş, hükümdarlar değişmiştir. Balkanlar yarımadasında ki en önemli milletler arasında yer alan İliryalılar Kotorda (III M.O. III yy ? 168. M.S. yılına ) kadar hüküm sürmüşlerdir. Bu süreç içerisinde Risan ve Risan körfezi, Kotorun tamamını oluşturuyordu.
168. -476. Yılına kadar Boka Kotorska Romalıların himayesi altına girmiştir. Orijinal ilk ismi ise Rhisanum Acrivium, sonradan şehrin ismi Decatara veya bugünkü Kotor adını almıştır.
Bizansın hükmü Kotorda yaklaşık 7 asır sürmüştür, (476.-1185. ) yılına kadar. Yedi asırlık bir Bizans hakimiyetinden sonra Kotor Kasabası, Slavlar gelir. Bu süreçten sonra Kotor ilk defa bir deniz ticari merkezi haline gelmiştir.
XI yy. Kotor şehri, Zeta kraliyetinin içine girmiştir. Spesifik bir şehir yönetimiyle Bizansa bağlılıklarını ilan etmişlerdir.
XII yy. Kotor şehri ortaçağ Sırp Krallığının içine dahil edilir (1185-1371) yılına kadar kalmıştır. Nemanya ailesinin himayesi altında kalan bu şehir, en önemli liman ve ticari merkezi haline gelmiştir. Şehrin iç hatlarda ki yolların yapılması ile şehrin ekonomi ve kültürel durumunu diğer şehirlerden çok daha yüksek bir seviyeye gelmiştir. Şehrin Yönetimi kendine has bir idare yapısıyla, tamamen bağımsız hareket etmiştir.
Macarlar ve Hırvat Krallığı sürecinde (1371-1384) yılına kadar ve Bosna Krallığı sürecinde (1384-1391) yılları arasında Kotor tamamen bir bağımsız yönetimine sahip olmuştur.
1391-1420 yılları sonrasında Kotor birçok defa korsanlar tarafından işgal altında kalmıştır. O yüzden Kotorlular kendilerini korumak icin güçlü bir hükümdara ihtiyaç duymuşlardır. Venedikliler yaklaşık 4 asır Kotorda hakimiyetlerini sürdürmüştür. (1420-1797) bu süreç icerisinde Kotor Kasabası birçok sefer baskınlara ve depremlere maruz kalmıştır. Veba hastalıklarının birçok sefer tekrarlandığı bu kasabada, nüfus bir hayli azalmıştır.
Osmanlının gelişi ile, Kotorun etrafında ki kasabalar Osmanlının himayesi altına girmiştir. Kotor kendini savunmayı başarabilmiştir. Osmanlının himayesine Hayrettin Barbaros tarafından geçmiştir. Birçok baskıya karşı kalan Osmanli ordusu Kotordan ayrılmak zorunda kalmıştır.
1570-1573 yılında cika Kıbrıs ve (1645-1669) Kandiya savaşlarından sonra Osmanlı askerleri Kotor şehrinden çıkmak zorunda kalmıştır.
XVII yy. Karadağlılar arasında birçok sinir harbi yaşanmıştır. Kotor körfezi nin etrafında ki yeni semtler ve şehirler, bir hayli güçlenmeye başlamıştır. Bunlardan bazıları Perast, Tivat, Cavtat gibi isimleriyle günümüze kadar gelmişlerdir.
Venediklilerin çöküşü ile, Kotor ve etrafında ki kasabalar Avusturyalıların ve Fransızların işgaline uğramıştır. Kotor Avusturya devletinin himayesi altında kalmıştır. 1806 yılına kadar Kotor Kasabası özel bir şehir statüsüne sahip olmuştur. Viyana’da Konsolosluğu olan bir şehir haline gelmiştir.
Pozu anlaşmasından sonra Kotoru Ruslar kendi himayesi altına almışlardır. Yaklaşk 17 ay Rus şehri olarak işgal altında kalmıştır.
Rusyanın Kotordan çıkışında sonra, bu şehir 1807. yılında Fransızların himayesi altına girmiştir. 1807-1813 yılına kadar süren Fransız hükümdarlığı, genelde isyan hükümdarlığı olarak bilinmektedir. Kotorlular o tarihe kadar olan kendi özel statülerini Fransızların gelişi ile kaybetmişlerdir.
Bu süreçten sonra Kotor Kasabası, Karadağlıların himayesi altına girer. Karadağlıların kurmuş oldukları ittifak sayesinde Kotor 1814 yılına kadar onların himayesi altında kalmıştır.
ParisAnlaşması ile 1814 yılında Kotor ikinci kez Avusturyalıların himayesi altına girer ve 1918 yılına kadar Avusturyanın himayesi altında kalır.
Kaynak: Tarihçi Eldar UKA
