BİHAÇ : BİR SERHAT (KRAJİNA) ŞEHRİ .. » Boşnak HaberBoşnak Haber

24 Nisan 2024 - 20:28

BİHAÇ : BİR SERHAT (KRAJİNA) ŞEHRİ ..

BİHAÇ : BİR SERHAT (KRAJİNA) ŞEHRİ ..
Son Güncelleme :

09 Nisan 2023 - 16:15

1592 yılında Bihaç’ın fethi ile bugünkü Bosna-Hersek topraklarının tamamı Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliğine girmişti. Zaman açısından, bugünkü Bosna Hersek topraklarının Osmanlı İmpatatorluğu idaresi altında birleşmesi süreci, Fatih Sultan Mehmet’in 1463’te Bosna’yı feth etmesinden 1592’de Bihać’ın ele geçirilmesine kadar 130 yıl boyunca sürmüştür.
Bosna-Hersek’in kuzeybatı kısmında Una nehrinin sol kıyısında yer alır. Bugün Una-Sana kantonunun başşehridir. 61.564 (2012) olan nüfusunun çoğunluğunu müslüman Boşnaklar oluşturur.
 
Bihaç ve çevresi milâttan önce I. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun İllirya, daha sonra VI. yüzyılın başına kadar Dalmaçya eyaletinin bir parçasıydı.
Octavianus’un (Augustus, m.ö. 63 – m.s. 14), bölgede yaşayan Yapodlar’ı, milâttan önce 35 yılında hâkimiyeti altına almasıyla Romalılar’ın kanunları ve gelenekleri bölgede yayıldı. Tarihçilerin varsayımına göre bugünkü Bihaç yakınlarında eski bir Roma şehir merkezi yer almaktaydı. V. yüzyılın başında Gotlar, ardından Alanlar ve Hunlar bölgeyi ele geçirdi. İmparator Iustinianos (527-565) burayı zaptedince Bizans İmparatorluğu bölgeye sahip oldu.
Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da yayılması ve Bosna’yı ele geçirmesi üzerine Bihaç ve çevresinde yaşayan Hırvat nüfusu göç etti, yerlerine Boşnaklar, Türkler ve Vlachlar (Ulahlar) yerleşti.
 
1593-1606 Osmanlı-Avusturya savaşlarının arefesinde Bosnalı Derviş (Telli/Gazi) Hasan Paşa (Hasan-Paša Predojević) Kasım 1591’de Bihaç’ın ön kalesi Ripaç’ı, 1592’de şehri ve kaleyi aldı.
 
13 Temmuz 1878 tarihinde imzalanan Berlin Antlaşması ile Avusturya – Macaristan bütün Bosna-Hersek’i ve o zaman nüfusunun büyük çoğunluğu müslüman olan Bihaç’ı ilhak etme hakkı elde etti. Fakat Bihaç’ta direnişle karşılaştı, ancak 18 Eylül 1878’de Avusturya-Macaristan ordusu General Wilhelm Freiherr von Reinländer komutasında Bihaç’ı almayı başardı.
 
Bihaç 1929’dan itibaren, Yugoslavya Krallığı adını alacak olan Sırp – Hırvat – Sloven Krallığı’na geçti. Bu dönemde Bihaç, Vrbas Banlığı’nın idarî, ekonomik, eğitim ve sağlık merkeziydi.
 
II. Dünya Savaşı sırasında Alman kuvvetleri 13 Nisan 1941’de Bihaç’a saldırdı ve Bihaç, Almanya ile müttefik Bağımsız Hırvatistan Devleti’nin toprağı oldu.
 
Partizanlar Nisan 1942’de şehri geri alıp Bihaç Cumhuriyeti’ni ilân etti. Tito’nun yönetimi altındaki Yugoslav hükümetinin temelini teşkil edecek olan Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi 26-27 Kasım 1942’de Bihaç’ta toplandı. 29 Ocak 1943’te Alman birlikleri yeniden Bihaç’ı işgal etti ve bu işgal 28 Mart 1945’te Yugoslavya Halk Kurtuluş Ordusu tarafından kurtarılıncaya kadar sürdü.
 
Komünist Yugoslavya Demokratik Federal Cumhuriyeti döneminde (1945-1991) Bihaç il merkezi olarak yeni kurulan Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti’ne dahil oldu, Kuzeybatı Bosna’nın idarî ve ekonomik merkezi halinde gelişti.
Bosna-Hersek 5 Nisan 1992’de bağımsızlığını kazandı; ancak Sırplar’la Boşnak ve Hırvatlar arasındaki etnik çekişmeler 1992-1995 arasında süren Bosna savaşında zirveye ulaştı.
 
4 Ağustos 1995’te Sırplar’a karşı Bosna Hersek 5. Kolordusu ile 7 kolordusu ve Hırvat Orduları’nın saldırısı başladı, bunun neticesinde Bosna Hersek ce Hırvatistan topraklarında kurulmuş sözde Krajna Sırp Cumhuriyeti’ne son verildi ve Bihaç şehri ile Krayina bölgesi’nün büyük kısmı kurtarıldı. Savaşta Batı Bosna, Boşnak – Hırvat Federasyonu’nun eline geçri ve Dayton Anlaşması ile de bu durum onaylandı.
 
Kaynak: TDV Ansiklopedisi ile Bosnea.info.

YORUM YAP