1687 yılında Venedikliler Adriyatik Denizi kıyılarından Osmanlı İmparatorluğuna saldırdı. Bugünkü Karadağ’ın iç kesimleri ve dağlık kesimi olan ve Karadağ ve Brda bölgesibdeki Karadağlı kabileler, Venediklilerin bu saldırısında İtalyanların yanında yer almışlar ve Osmanlılara karşı savaşmışlardır. Bu saldırıda Boka Kotor’da yaşayan Boşnaklar ya öldürüldü ya da Hristiyan yapıldı.

Soykırımdan kaçıp kurtulan Boka Kotor Boşnakları, tarihte bugünkü Karadağ’ın diğer bölgeleri ve Sancak’a gidip sığınan ilk muhacirler oldu.

Herceg-Novi, Risan ve diğer yerlerden çok sayıda Müslüman, Hersek’in doğu kısmından (Trebinje, Klobuk ve diğer komşu yerlerden) gelmişlerdi. Bu yerleşim, 1539’da Herceg-Novi’nin Hayrettin Barbaros tarafından yeniden ele geçirilmesinden sonra ortaya çıktı ve bu bölgeye daha önce İslam’a geçmiş Boşnaklar olarak (büyük olasılıkla eski Bogumiller idiler) gelmişlerdi.

Osmanlılar bu bölgeleri işgal ettiklerinde, Hersek’te Hristiyan olmak istemeyen 40.000 Bogumil-Pataren buldular. Bu Boşnyanin Bogumiller, Vatikan ve Katolik Macar Krallığının baskı ve savaş tehdidi sonucu Bosna kralı Tomas tarafından 1459 yılında Bosna’dan kovulmuşlardı. Bogumil Boşnyaninler, kendisi de bir Bogumil olan Hersek Beyi Styepan’a sığınmışlardı.

Herseg Novi, Risan ve civarda bulunan 45 cami, 44 mescid ve iki medrese tamamen yıkılmış ve 1687’den beri o bölgede ezan sesi duyulmamıştır.

Herseg Novi’den 30 Eylül 1687’de 2.200 Boşnak, gemilerle Bar şehrine kaçıp oralara sığınmışlardı. Diğer yollardan kaçıp yerleşen Boşnaklar 700 asker ile birlikte toplamda 3.200 kişi olmuşlardı.

Bir kısım Boka Kotor Boşnakları Herceg tarafına Trebinye ve Klobuk’a, bir kısmı da Nikşiç, Podgorica ve Akova’ya (Bijelo Polje) kaçmışlardı.

 

 

Boka Kotor Boşnak Soykırımından 20 yıl sonra bu sefer Karadağ Sırp Ortodoks Kilsesi’nin merkezi olan Cetinje ve civarında, “Türkleşenlerin Sorgulanması” adı altında 1711 yılı Noel Gecesi Boşnaklara o zamanki Rusya’nın himayesi altında Karadağlılar tarafından korkunç bir soykırım yapıldı.

.

Rus Çarı Büyük Petro’nun imparatorluk politikası, büyük Osmanlı Türk imparatorluğunu küçültmeyi ve sıcak denize çıkmayı hedefliyordu. İlk olarak, 1711 Haziran ortalarında Rus albay Mihajlo Miloradović’in ardından Karadağlılara “Gramata” olarak bilinen yazılı bir konsinye gönderildi. Rus heyeti Karadağlıları ayaklanmaya ve “onurlu haç ve kilise için” onları Türklere karşı savaşmaya davet etti. Rus çarı büyük petro Karadağlıları Türklere karşı din savaşına çağırıyordu.

Rus albay 15 Temmuz 1711’de Karadağ kıyılarına çıktı ve hemen Lovçen yakınlarındaki Nyeguş’daki Piskopos Danilo Petroviç’in evinde bir toplantı düzenledi. Toplantıya Karadağlı 24 bey gibi ileri gelenler katıldı.

Ardından Cetinje’de başlatılan bu soykırım sırasında 3.000 Karadağlı Müslüman Boşnak öldürüldü, bir kısmı kaçtı ve bir kısmı da öldürülmek için vaftiz edilerek Ortodoks yapıldı ve de 8 cami yakıldı, yıkıldı. Kaçanlar Boşnak şehri Nikşiç ve Boşnak köyü Tucemil’e sığındı.

1847 yılında 1711 yılında yaşananları “Gorski vijenac/Dağ Çelengi” adlı kitabında ünlü Müslüman nefretçisi Piskopos Petar Petrović-Njegoš etraflıca yazmış ve yapılanları soykırım olarak bizzat kendisi yazmıştı.

 

 

(1858- 1912)

1651’deki kuruluşundan Berlin Kongresi’ne (1878) kadar Kolaşin, Hersek Sancağı’nın bir parçasıydı ve büyük Avrupalı ​​güçlerin Nikşiç ile birlikte bu iki şehri Karadağ’a verinceye kadar Bosna vilayetinin bir parçasıydı.

1858’de Gornji Kolaşin Müslümanlarının çektiği acılarla Müslüman Boşnaklara karşı yeni bir soykırım başladı. Karadağlı prens Danilo Petrović’in emriyle, 27 Haziran 1858 gecesi iki dük Novica Ceroviç ve Miljan Vukov komutasındaki tüm Karadağlı dağ kabileleri (Vasojevići, Moračani, Rovci, Jezerci, Šaranci, Lijevorečani ve Kuča’nın bir kısmı) şehre aniden saldırdı. O zamanlar 300’den fazla Boşnak evi ve 3.000’den fazla Boşnak olan Gornji (Stari) Kolaşin kasabasnda 600 ila 1000 Boşnak öldürüldü ve tüm evleri yağmalanıp yakıldı.

Zarko Scepanovic, öldürülen Kolasin Müslüman Boşnakların sayısının 800 civarında olduğunu ve yakalanan yaklaşık 200 kişi olduğunu, soyulan sığır sayısının yaklaşık 12.000 olduğunu belirtiyor.

Sırbistan ve Karadağ Prensliği, 1876’da Venedik’teki gizli bir toplantıda, Sancak’ı ikiye bölmeyi kabul ettikten sonra, bir sınır çizgisi üzerinde anlaşmaya varıldı ve hat Piva ve Tara nehirleri idi. Bu hattın kuzeyindeki toprakların Sırbistan’a ve güneyinin de Karadağ’a ait olması gerekiyordu. Karadağlı prens Nikola’nın planı, Sancak ile olan sınır kısmını tamamen Boşnak-Müslüman nüfustan temizlemekti.

İlk saldırıya uğrayan Kolasin bölgesi, daha doğrusu en güçlü ve en çok sayıda Müslüman kabilesi olan Kalyiçler, Micanlar, Hasanbegoviçler, Muşovićler ve Hacibuliçler tarafından savunulan Donji Kolaşin bölgesi oldu.

5 Haziran 1877’de gerçekleşen Stojer Dağı Muharebesi (veya Catlo Muharebesi), Feyzaga Kalyiç’in Karadağlıları ağır bir şekilde mağlup ettiği ve Sancak’ın derinliklerine girmelerini engellediği hatırlandı. Bundan dolayı Padişahı tarafından ödüllendirilmişti.

1858’de Kolaşin’e yapılan ilk saldırı ve Karadağlıların sivillere uyguladığı katliamdan sonra, bu kasabanın ve çevre köylerin hayatta kalan nüfusu 1859’da komşu Kolaşinska Polje’ye kaçtı.Kolaşin halkı, yeniden güçlenip askeri olarak örgütlenmesi olan 1864 yılına kadar Akova’da (Bijelı Polje) kaldı. Karadağlı işgalcilere yönelik şiddetli bir saldırıda yapıldı ve Kolasin, Trebaljevo ile çevre kasabaları yeniden ele geçirdiler.

1877 Rus Harbinde Karadağ, Rusya’nın desteği ile bağımsızlığını ilan etti ve Nikşiç ile Kolaşin Karadağlılara verildi.

Büyük Avrupalı ​​güçlerin Berlin Kongresinde (1878) aldığı kararlarla Karadağ, Nikşiç ve Kolaşin şehirleri kendisine verilerek bu sefer resmen bağımsızlığını kazandı. Kolasin halkının şiddetli direnişinden sonra bu kasabalarda, yavaş yavaş Karadağlı dağ kabileleri mesken tuttular. Moračani, Rovčani, Vasojevići, Jezerci, Šaranci, vb.

Berlin Antlaşması’na göre Aşağı (Donji) Kolaşin, Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olarak kaldı. Boşnakları elinde kalan kazalar şunlar idi. Aşağı Kolaşin: Vraneş, Ravna Riyeka ve Moykovac. Buralarda Boşnaklar  Karadağ ordusunun 1912’deki Birinci Balkan Savaşı’na kadar varlıklarını sürdürdüler. Daha sonra Kolasin Boşnakları, Lim vadisindeki şehirlere, yani Akova (Bijelo Polje) – Bihor – Peşter – Yenioazar (Novi Pazar) – Kosova – Türkiye yönünde göç etmeye başladı.

 

 

1876 ​​yazında Prens Nikola liderliğindeki Karadağ ordusu Türkiye’ye karşı üç yıl (1876-1878) savaş girdi.Karadağ’daki Boşnak şehirler, oradaki Boşnak – Müslüman nüfusun sarsıcı direnişinin ardından birbiri ardına düşüyordu.

Büyük şehirlerden bunlar: Nikşiç, Bar, Ulciny, San Stefano’da barış için ve ayrıca Berlin Kongresi’nde Karadağlılara verilen Podgorica, Kolaşin, Žablyak ve Spuj.

Plav ve Gusinye de Karadağ’a verimişti. Ancak oradaki Boşnakların ve Arnavutların şiddetli direnişi nedeniyle kendilerine Karadağlılar da kalmadı. bunun yerine kıyı kenti Ulciny’i ve kıyı şeridini aldılar.

1876’daki Karadağ saldırısı sırasında 3.200 askerle bir Türk garnizonu tarafından savundu ve diğer tarafta Karadağ prensi Nikola 7.000 Karadağlıyı topladı. Yani düşman sayısal olarak Nikşiçlilerin iki katından daha güçlüydü. Nikşiç halkının Osmanlı Türk İmparatorluğu’nda tanınmış savaşçıları olduğu ve Karadağlılara karşı büyük bir nefret besledikleri belirtilmelidir.

Karadağlılar Nikşiç’i sürekli olarak bombaladılar ve yiyecek ile sudan izole ettiler, böylece bu şehre cephane ve yiyecek bir yana bir kuş bile giremedi.

Şehri büyük kahramanlık gösteren İskender Bey savunmasına rağmen Karadağlıların Ruslardan aldıkları büyük toplarla çok sayıda sivili katlettiler.

Top atışları sonucu surlardaki kulelerin devasa duvarları yıkıldı ve Karadağlı askerler şehri savunan siperlere girip surları ele geçirdi. Oradan, şehirdeki hedeflere ve insanlara tüfeklerle ateş ederek katliam başladı.

Boşnakların ve şehirde kalan Osmanlı askerkerinin direnişleri boşa çıktı ve İskender Bey ile Nikşiç halkı teslim olmak zorunda kaldı.

Şehirde yaşayan 3.000 Boşnaktan sadece 30 kişi şehirde kalmayı kabul etti. Niksiç halkı her yöne doğru sürüldü. Bazıları Hersek’e, bazıları Saraybosna’ya, bazıları Sancak’a ve bir kısmı İşkodra’ya doğru gönderildi.

Karadağlılar Boşnaklara ait ne varsa herşeyi soyup talan ettikten sonra yakıp, yıktılar.1912 den sonra Karadağlıların Plav ve Gusinye Boşnaklarına karşı (1913), Akova (Bijelo Polje) yakınlarında Şahoviçi (1924) ve Lim Vadisi’nde 1943 Noelinde Chetnik Pavle Curişiç’in yaptığı soykırımlar devam etti.