.
.
Mekanlardan akordeon sesleri yükseliyor, mahalleli sabahtan akşama satranç oynayıp kafa dağıtıyor. Yürümek yerine bisiklete binmek daha yaygın. O halde “Kako si” diyoruz ve Pendik’teki Boşnak mahallesi Sapanbağları’nı keşfe çıkıyoruz…
“Dobro jutro (günaydın), kako si (nasılsın)” kelimeleri sürekli kulağınıza ilişiyor. Sokaklarında 7’den 70’e herkes bisikletle geziyor. Satranç buraların ata sporu adeta. Kah mekanlardan akordeon sesleri yükseliyor, kah restoranlarından Türk Sanat Müziği… Nerede olduğumu tahmin edenler elini kaldırsın… Yıldırım Mahallesi’nde değiliz. Bu kez İstanbul’da Boşnakların bir diğer mahallesi Pendik’teki Sapanbağları’ndayız…
Bir Boşnak olarak (ya da asimile olmuş bir Boşnak demek daha doğru olacaktır) gelenek, göreneklerinden yıllardır uzak kaldım.
Bayramda Yıldırım Mahallesi’ndeki akrabalarımızın yapıp yolladığı Boşnak mantısı ve pırasalı Boşnak böreğini mideye indirmek dışında kökenlerime ait pek çok adeti unutmuş durumdayım. ABD’de geçen öğrencilik hayatı ve sonrasında ‘kendi ayaklarımın üstünde duracağım’ sevdası metropol hayatında beni farklı bir yere taşıdı.
Oysa akrabalarım hep iç içe, bir arada kalmayı başardı. Nesiller geçse de uzağa gitmediler. Hep bir mahalle üste ya da alta taşındılar. Böylece İstanbul’daki Boşnak mahalleleri genişledi, gelişti.
Bu kez özümü keşfetme, muhteşem yemeklerinden yemek üzere Pendik Sapanbağları’nın yolunu tutuyorum. Hem az buz değil İstanbul’un en iyi restoranları, en iyi börekçileri gibi gazete ve televizyonlar tarafından yapılan listelerde buradan pek çok mekan var. Bir de dostluk, güler yüz ve bolca sohbet…
Sapanbağları diyoruz ama aslında dört mahalleden oluşuyor. Sapanbağları dışında Yenimahalle, Yeşilbağlar ve Bahçelievler var. Nüfusun çoğunluğunu 55-60’lı yıllarda Sırbistan’daki Novi Pazar’dan buraya gelenler oluşturuyor. Her an savaş çıkabilir korkusuyla göç etmişler. Dil yok, iş yok o zamanlar. Birbirlerine destek olup aynı mahalleye yerleşmişler. Bir zamanlar Sapanbağları’ndaki Boşnak nüfusu 50 bin olarak geçiyordu. Bosna-Sancak Derneği üyelerine soruyorum “Şimdilerde bu rakam 150 bini bulmuştur” diyorlar.
HERKES SATRANÇ OYNUYOR
Bosna-Sancak Yardımlaşma ve Kültür Derneği ilk durağımız. Birkaç katlı binada hizmet veriyor. Kapıda sıra sıra bisikletler dizili. Gittiğimiz gün kar yağışı vardı, yoksa çok daha fazla bisiklet olurmuş. Boşnaklar bir yerden bir yere araçla gitmeyi sevmiyor. İmkanları varsa mutlaka bisiklete biniyorlar.
En alt kat düğün ve özel geceler için kiralanan salon. İki katlı ve oldukça gösterişli. Eskiden dernek giderlerini yapılan bağışlar sayesinde karşılarmış şimdi bu düğün salonundan aldıkları kira bedeliyle ayakta kalıyor. Sadece Boşnaklar değil elbette dileyen herkes burayı kiralayabiliyor.
Üst katta mahallelinin günü geçirmek için geldiği bölüm var. Kapıdan içeri girince insan şaşırmadan edemiyor. Çünkü burada herkes satranç oynuyor. Üstelik sabahın ilk saatlerinden akşam dernek binası kapanana kadar. “Okey, kağıt, tavla yok mu?” diyorum. “Sadece satranç var” yanıtını alıyorum. Evlerde de aileler çocuklarıyla satranç oynarmış. Tavla, bilardo oynamak isteyenler ise akşam saatlerinde açılan Avcılık Kulübü’ne gidiyormuş. Dernekte bir de kurslar düzenleniyor. Örneğin Boşnakça, kilim dokuma, nakış ve akordeon kursları gibi. Nakış kursundan içeri giriyorum. Kadınlar “Kızlarımıza, gelinlerimize çeyiz bohçası işliyoruz” diyorlar.
EN İYİ OTANTİK RESTORAN
Mahallenin en popüler restoranı kuşkusuz Lipa. Türkoğlu Ailesi 1973 yılının haziran ayında açmış burayı. Şimdilerde işin başında İbrahim Türkoğlu duruyor. Mizaç olarak biraz tatlı sert biri. İçeri öğlen 12.00’de giriyoruz İşte Benim Zeki Müren çalıyor. Sadece Türk Sanat Müziği çalıyor Lipa’da. Mekanın her bir köşesinde farklı takımlara ait formalar ve bayraklar var. Futbolcu müdavimleri de varmış, taraftar da. Kim hangi takımı tutuyorsa oranın formasını getirip vermiş. Müessese de ayrımcılık yapmadan hepsini asmış.
Bir de gazete kupürleri süslüyor duvarları. Gazetelerin sayfalarında defalarca yer almış. En çok da ‘En İyi Otantik Restoran’ olarak.
Fonda Türk Sanat Müziği çalıyor ama menü Boşnak yemeklerinden oluşuyor. Boşnak mantısı ve pleskavica yani kaşarlı köfte başrolde. Ayrıca kuru etli bulgur pilavı, soka, kuru et, Boşnak salatası gibi lezzetler var. Mekanın müdavimleri arasında ise iş adamları, siyaset ve futbol dünyasından pek çok tanıdık sima var. Bu arada Kartal Rahmanlar’da Lipa’nın bir de kahvaltı mekanı mevcut. Burayı da İbrahim Bey’in oğulları işletiyor.
BOŞNAK ÜRÜNLERİ SATAN MARKET
Lipa, Yenipazar Caddesi üzerinde. Zaten pek çok ünlü mekan da yine bu caddede. Ayrıca Boşnak ürünleri alabileceğiniz Bilge Süper Market de yine bu caddenin başında. Bilge Ailesi tarafından işletilen markette kuru et, köz kırmızı biberle hazırlanan ajvar, Boşnak sucuğu, böreklik özel un gibi malzemeler satılıyor. Hemen karşısında ise Bilge Ailesi’nin işlettiği Bilgeler Kahvesi bulunuyor. Sokağın sonunda yer alan İrem Lokantası ise Boşnak usulü sulu ev yemeklerinin servis edildiği bir esnaf lokantası. Cenaze, düğün, dua gibi özel günlerde 300-500 kişiye yemekler buradan yapılırmış. Her gün açık olan mekanda farklı yemekler tatmak mümkün.
ÜNÜ MAHALLEYİ AŞTI
Sandzak Restaurant, Sapanbağları’nın en popüler, en şık restoranıydı. O kadar ünlü oldu ki Pendik Marina ve Tuzla Marina’da şubeler açtı. Mahalleli “Onlar Boşnak mutfağının Nusret’i” yorumunu yapıyor. 1974 yılında kuruluyor restoran. Şimdilerde başında ailenin üçüncü nesli Adnan Sancak var. Balkan mutfağı ile steak house anlayışını birleştiren bir mekan. Ajvarlı, sokalı, hamur kızartmalı Balkan kahvaltısının fiyatı 33 TL. Kuru etli yumurta da servis ediliyor kahvaltıda. Ama esas olayı etleri. Salatası, sucukları, kuru etli fasulyesi ve ah o Boşnak mantısı… Hepsi enfes… Yolununuz düşerse mutlaka uğrayın. Ve kalburabastıyı andıran meşhur tatlısının tadına bakmayı da unutmayın.
BOŞNAK BÖREĞİNİN ADRESİ
Boşnak böreği için en iyi adres Hanımeli Börek. Ufacık dükkanda birkaç masa var. Sabah 07.00’de kahvaltı servisiyle açılıyor. Ispanaklı, peynirli, kıymalı börekler var. Ön siparişle pırasalı ve balkabaklı-sakızlı börek de yapıyorlar. Kiloları 27-33 lira arasında değişiyor. Tepsiyle evlere sipariş de verebiliyorsunuz. Şahsi favorim pırasalı olan, belirtmeden geçmeyeyim.
Kaynak:Sabah.com.tr Burcu Aldinç
