ESKİŞEHİRLİ BOŞNAKLAR
Eskişehir,İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir ildir.Doğusunda Ankara,güneyinde Afyonkarahisar ve Konya,batıda Bilecik ve Kütahya kuzeyde ise Bolu ile çevrili bir ilimizdir.13 İlçe ve yaklaşık 396 köyü vardır.
Eskişehir’in yerleşimi incelendiğinde %42 oranında göçmenlerden oluştuğunu görürüz.Manavlar,Türkmenler,Tatarlar,Çerkezler,Macırlar,Romanya ve Bulgaristan göçmenleri,Boşnak ve Abazalar bu grup içindedir.
Bosna göçmenlerinin bazıları önceden tespit edilen yerleşim yerlerine yerleştirilirken ,bir kısmı için yeni yerler inşa eder.Kurulacak köylerin iklim olarak göçmenler en uygun ,ormanlara yakın ve yüksek kesimlere yakın yerler dikkate alınmıştır.
Günümüzde şehir merkezinde 200 kadar Boşnak hane vardır.Bu da ortalama 1000 kişi demektir.Bunun yanında muhtelif ilçe ve köylerde yaşayan Boşnaklar var.
Mesela Sivrihisar’ın Hüdavendigar köyünde yaklaşık 40 hane,Güvemli Köyünde 15 ve Yayla Köyünde 50 hane vardır.
Mihalıççık ilçesindeki Lütfiye Köyü’nde ise yaklaşık 50 hane
Beylikova ilçesinin Akköprü köyü’nde yaklaşık 30 hane vardır.
Bunların dışında ise Sarıköy,Ahırözü ve Uluçınar Köylerinde de Boşnaklar yaşar.
Bosna Kökenlilerin yanında Kolaşin’den gelen Boşnaklar da vardır.1912 Balkan harbi sonrası Osmanlı bu bölgelerden gelen Boşnakları önce Konya arkasından da Eskişehire yerleştirir.
Lütfiye Köyüne ilk olarak 1898 yılında İnegölden sıtma nedeniyle gelen Boşnaklar buraya yerleşirler.İlk etapta 15-16 hane vardır.1908 tarihinde de gelenlerle beraber 28 haneye ulaşmışlardır.
Elbette diğer göçmenlerde olduğu gibi Boşnak göçmenler için de yurt tutabilmek kolay olmamış, büyük acı, sıkıntı ve kayıplar yaşanmıştır. Bir yanda yerli halk ile göçmenler arasında başta uyum problemi olmak üzere yaşanan sosyal ve ekonomik sıkıntılar, diğer yanda yaşamlarını sağlayabilmeleri için gerekli olan araç-gerecin yetersiz olması gibi faktörler, hayatı oldukça zorlaştırmıştır. Tüm olumsuz ve zor şartlara bir de geride bıraktıkları yakınlarının kaygısı ve devam eden savaş ve yokluklar da eklenince sıkıntıları daha da artmıştır. Bütün sıkıntı ve güçlüklere rağmen Boşnak göçmenler, yurt tutmaya ve hayata tutunmaya çalışmışlardır. Eskişehir Lütfiye Köyü Boşnakları, bu durumun en canlı örneğidir. Eskişehir’e iskân edilen göçmenlerin, Eskişehir’in nüfusu, kültürel, ekonomik ve sosyal yapısı üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Eskişehir’de tarım, hayvancılık ve ticari faaliyetlerin gelişmesinde, ekonomik hayatın canlanmasında göçmenler önemli roller oynamışlardır. Örneğin, Boşnak göçmenler özellikle inşaat ustalığı konusunda oldukça maharetli oldukla-rından, bu noktada bulundukları çevreye önemli katkı sağlamışlardır. Diğer yandan Boşnak göçmenler, geldikleri bölgelerin kendilerine has giyimkuşam, yemek, dil ve eğlence
alışkanlıkları ve gelenekleri ile Eskişehir’in sosyal ve kültürel hayatını önemli derecede etkilemişlerdir. Savaş yıllarında gerek bizzat savaşa katılmak yoluyla, gerekse de ellerinden geldiğince maddi ve manevi yardımlarını esirgememişlerdir. İlk dönemlerde kendi içlerine kapalı bir topluluk olan Boşnaklar, evliliklerini de kendi içlerinde yaptıklarından, dillerini ve kendi geleneklerini korumuşlardır. Ancak zamanla yerli halkla ve sosyal çevreyle bütünleşmeler ve dışa açılımların başlamasıyla, bir yanda kendi geleneksel kültürlerini, diğer yanda da yerli halktan etkilenip ya da onları etkileyerek yaşamlarını sürdürmeye çalışmışlardır. Elbette bu durum kültürel kimliklerinin kaybolma sürecini de başlatmıştır. Günümüzde, Boşnak kültürünü yaşatmak için kültür ve dayanışma dernekleri kurulmuştur. Haziran ayı başında, Lütfiye Köyü piknik alanında şenlik ve kaynaşma günü olarak düzenlenen Pita şenlikleri de Boşnak kültürünü canlı tutabilmek için yapılan çalışmalar arasındadır. Ancak sonuçta Boşnaklar, kendilerini Türkiye’ye ait görmekte ve kimlik tanımlamalarında Türklük ve Müslümanlık vurgusu ön plana çıkmaktadır. Sağduyulu ve dini inançlarına bağlı birer Müslüman, aynı zamanda eğitimli ve uygar insanlar olan Boşnaklar, çalışkan, devlet yönetimi ile her zaman barışık ve uyum içerisinde olmuşlardır. Gelenek ve görenekleri de genel anlamda Türkiye’deki genel geçer kültürümüzle örtüşmektedir.
ESKİŞEHİRDEKİ BAZI BOŞNAK SÜLALELER
Agiç-Kreço-Koriç-Himşiç-Hocuviç-Kuluçanin-Şumiç-Duse-Dubtsa-Avdiç-Kolaniç-Kurtiç-
Muhiniç
ESKİŞEHİRDEKİ BAZI TANINMIŞ BOŞNAKLAR
Abacılar- Beyaz Eşya Bayii
Yaşar Abacı-Kanal 26
Agiçler-Turizm Şirketi
Alaağaçlar-Tornacılık
ESKİŞEHİRDE BOŞNAK KÜLTÜRÜ
Kültürün temel ögesi olan dil yani boşnakça genelde yaşlılar arasında konuşulmaktadır.Bunun yanında Boşnak ailelerin evlerinde veya bazı gizli şeyleri konuşurken Boşnakça konuştukları bilinir.
Boşnak kültürünün yaşatılması konusunda da genelde örf ve adetlerimiz Eskişehirde yerel kültürler ile kaynaştığı için onlara benzemiştir.Dolayısıyla onlarla bir farkları kalmamıştır.Ancak yemeklerde ,düğün ve cenazelerde ,misafirperverlikte ve yardımlaşma gibi konularda Boşnak kültürü yaşatılmaktadır.
-Tepebağ Mahallesinde Yeni Bağlar Boşnak Camii vardır.
Kaynaklar:
-Türkiyenin Sadık Vatandaşları Boşnaklar-Sait Kaçapor
-Avusturyanın Bosna Herseki İşgalinden Sonra Anadoluya Yapılan Boşnak Göçleri Lütfiye Köyü Örneği,İsmail Şahin-Cemile Şahin,Karadeniz Araştırmaları ,Yaz 2014,sayı 42 ,s.131-154
