Hazırsanız başlıyoruz. Özellikle Coca Cola, karıştığı çok sayıda skandala rağmen dünyanın 200’den fazla ülkesinde bir fiil tüketilmeye devam eden dünyanın en popüler markalarından biri konumunda. Şu anda bir imparatorluğa dönüşen bu şirket,Amerika’da yaşayan eczacı John Pemberton tarafından 1886’ta kuruldu. Pemberton’un amacı kendini rahatlatacak bir içecek elde etmekti. Bu isteğin altında yatan neden kendisinin Amerikan iç savaşında albay olarak hizmet ederken yaralanmasıydı.
Yaralarını ve psikolojisini yatıştırmak için kimya ve eczacılık yeteneklerini kullanarak bir içecek elde etmeye çalışıyordu. Fakat bu elde ettiği yeni şurup umduğundan çok daha farklıydı. Günümüzde bu formülün bir kısmı bizden gizleniyor gibi gözükse de, formülün bilinen kısmının bile ne derece zehirli olduğunu şişenin arkasını çevirince görebiliyoruz.1886’da bardağı 5 centten satışa sunulan bu içeceğin insan vücuduna ve doğaya verdiği zararlar saymakla bitmiyor. Coca Cola’nın başarı hikayesinde çok sayıda dönüm noktası olduğunu biliyoruz.Ancak bunlardan biri oldukça önemli ve hatta kritik bir isimle işaret ediyor.
Asa Griggs Kendall.Bu adam Coca Cola’nın tam anlamıyla her yerde bilinir olmasını sağlayan isim diyebiliriz. Peki bunu nasıl yaptı? Öncelikle ürünün herkes tarafından rağbet görmesi için eşantiyonlar verip kampanyalar düzenleyerek bir talep patlaması oluşturmayı başardı.
Kendi tasarladıkları ürünlerle sadece tek kullanımlık şişeleriyle veya içecekleriyle değil, insanların evlerinin her köşesinde yer almaya başladılar. Ayrıca özellikle okulların önünde çok sayıda basit Coca Cola standları açarak öncelikle çocukların bu içecekten etkilenmesini ve onlar için ciddi bir tüketim ürününe dönüşmesini sağladı. Yani Coca Cola için çocukların denkleme dahil olması her şeyi baştan sona değiştirdi. Evet, pazarlama stratejisi de tamam. Ancak artık yavaş yavaş karanlık tarafa doğru geçebiliriz. Coca Cola her yıl 110 milyardan fazla tek kullanımlı plastik şişeyi piyasaya sürüyor. Bu hamlesiyle de dünyadaki iklim krizinin en büyük paydaşlarından biri haline geliyor. Kurulduğundan bu yana çok sayıda çevrece etkinliğe sponsor olmaktan asla geri durmayan şirket, bahsedilen tüm bu sorunların en büyük nedenleri arasında gösterilen plastik şişeleri üretmekten hiç vazgeçmiyor. Bunların üretimi sırasında salınan sera gazlarının atmosferi etkisini konuşmaya gerek bile yok. Ancak bir Coca Cola sponsorluğu diğerlerinin çok ötesinde bir ironi içeriği. 27. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda dünyanın çeşitli noktalarından onlarca farklı aktivist özel konuşmalar yaptı. Peki bu etkinliğin ana sponsoru sizce kimdir? Tabii ki Coca Cola. Bu arada bu meselede birçok ülkenin oldukça yoğun bir çifte standart tavrı olduğunu söylemeliyiz.
İngiltere, COP26 konferansı için fosil yakıt şirketlerini sponsor olarak kabul etmedi.Fakat Coca Cola’ya tam anlamıyla büyük bir kıyak geçerek şirketin COP27’yi desteklemesinde bir sorun çıkartmadı. Yani onlara göre Coca Cola söz konusu olduğunda herhangi bir çevre sorunu görünür olmuyor diyebiliriz. İngiltere’nin çevre konusunda sorunsuz kabul ettiği ve yüzlerce alt markaya sahip olan Coca Cola her bir saniyede binlerce tek kullanımlık plastik şişe satıyor. Üstelik tek kullanımlık şişelerin sadece%7’sinde geri dönüştürülmüş plastikler kullanılıyor.Geri kalan%93 yani yılda neredeyse 100 milyar şişe okyanuslara, karaya, havaya, kısacası tüm çevremize çöp olarak geri dönüyor ve kirliliğin de artmasına bizzat neden oluyor. Günde 1.9 milyar tek kullanımlık şişe satan firmaokyanusları çöplüğe çevirerek kuşların bile midesinden Coca Cola şişesi ve kola çıkmasına neden oldu. Dünyanın birçok büyük şirketinin dünyayı fazlasıyla kirlettiğini artık biliyoruz.
Peki sizce bu şirketin diğer özelliği ne? Maalesef işçilerine zorbalık derecesinde kötü davranması ve haklarını asla vermemesi.Son günlerde yapılan grevlerden ötürü Coca Cola arzının bazı bölgelerde tükenebileceği, özellikle İngiliz medya kuruluşları tarafından yoğun biçimde konuşuluyor. İnsanların kola bulamayacak seviyeye gelmesinin nedeni ham madde sıkıntısı değil, işçi sıkıntısı.Yorkshire’daki grevin ana nedeni Coca Cola’nın işçilerine iyi davranmaması ve işçilerin hak ettikleri maaşları almamaları olarak karşımızda.Eylemlerin Yorkshire’daki kola arzını bitme noktasına kadar getirmesi, durumun vahametini gözler önüne serdi. Coca Cola’nın yönetici kadrosu da çalışanların en büyük sorunlarından biri olarak değerlendiriliyor. Buradan başka bir noktaya geçelim istiyorum.Hiç içtiğiniz şişeyi çalkalamayı denediniz mi? İşte Coca Cola’nın insanlara yaşattığı bir skandal daha. Gelin bu skandalda neler yaşanmış bir göz atalım.
Kuzey İrlanda’ya gidiyoruz.Kuzey İrlanda’da gerçekleşen olayda şişelerin içinde insan dışkısına rastlandı.Bu olayın üzerine Kuzey İrlanda polisi kapsamlı bir araştırma başlattı.Şirket soruşturma sonrası tüm şişelerini toplatmak zorunda kaldı.Üretim malzemelerinin dünyanın çeşitli yerlerinden ithal edilerek birleştirildiğini de düşünürsek, sorunun ciddi boyutlara ulaştığını söyleyebiliriz. Coca Cola, bu insan dışkısı bulaşmış makinelerin 15 saat boyunca titizlikle temizlendiğini kamuoyuna açıklasa da bu açıklamalar tatmin edicilikten oldukça uzak kaldı.
Üstelik bu skandala imza atan market, 500 ayrı alt markaya sahip olduğunu da biliyoruz. Bu üretim bandında diğer markalar içinde üretim yapıldıysa, insanlar sadece kolayla zehirlenmedi diyebiliriz. Çünkü bildiğiniz çoğu içecek markasının sahibi de onlar. Gazlı içeceklerin insan sağlığına zararları ve bu skandalların ispatına rağmen yeni light ve sıfır şeker versiyonlarının ciddi ciddi talep gördüğüne tanık oluyoruz. Sadece light veya zero versiyonlar gerçekten masum mu? Gelin buna da bir göz atalım. Bu şekersiz veya diyet içecekler düşündüğünüz kadar masum değiller. İnanın bu versiyonlar diğerlerinden çok daha zararlı desek abartmış olmayız. Zira bunlar tatlandırıcı olarak aspartam isimli bir madde içiyor. Aspartam uzun sıcaklıklara dayanabilen bir madde olduğu için itfaiyecilerin elbiselerinde kullanılan maddelerden biri.Coca Cola’nın tatlandırıcı olarak kullandığı formünün ana bileşenlerinden biri de bu. Yani bir içeceğin şeker yerine tatlandırıcı içermesi daha zararlı maddeler içermediği anlamına gelmiyor. Coca Cola şişelerinin içindeki dünya tahmin ettiğinizden çok daha karanlık.
Bir örnek daha verelim istiyorum. Gıda skandallarına en çok rastlanan ülkelerden biri olan Çin’de 122 bin kasa Coca Cola’ya yanlışlıkla klor karıştığı açıklanıyor. Tadilatta yapılan yanlışlıklardan ötürü olayın yaşandığı bildirilse de bu 76 bin kasa Cola 44 bin kasaya Çin tarafından el konuldu. Karışan klorun insan sağlığını etkilemeyecek kadar az olduğu aktarılsa da ne kadar doğru olduğunu bilmek oldukça zor. Coca Cola karıştığı her skandalda insan sağlığını etkilemeyecek kadar ibaresini kullanarak tabiri caizse paçayı kurtarmaya çalışıyor.Hatta İngiliz bilim adamlarına rüşvet ödeyerek Coca Cola’nın sağlığa zararlı olmadığını söyletmeye de çalıştılar. Bunun temel nedeni de asla kırılmasını istemedikleri üstün şirket imajı.
Kaynak: https://twitter.com/dunyadanfinans/status/1643314321374453767?s=08
