SANCAK BOŞNAKLARININ MİLLİ KAHRAMANI

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.Balkan Savaşı’nda çetnikler tarafından katliama uğrayan ve büyük göçler nedeniyle güç kaybeden Boşnaklar Birinci Dünya savaşı sırasında kendilerini savunmak için büyük direniş göstermişlerdir.

Bu bölgelerde müslüman halkı korumak ve çetniklerden ayırmak için savaşan komitacıların başında Sancak’ta Yusuf MEHONİÇ ve arkadaşları vardı. Sancak bölgesinde mücadele veren Yusuf MEHONİÇ, Balkan savaşları sırasında Osmanlı ordusunda subay olarak görev yapmıştır. Ancak Osmanlı askeri birlikleri Sancak’tan çekilince bir süre hapsedilir.
Kısa bir süre hapisten kaçmayı başaran Mehoniç ,dağlara çıkar. Uzun yıllar sürecek gerilla savaşını başlattığını duyan eski silah arkadaşları ya silahlanıp ona katılacak ya da ona ve arkadaşlarına yataklık edip onlara lojistik destek sağlayacaktır. Yusuf MEHONİÇ ve arkadaşlarının başlattığı gerilla savaşında müslüman Sancak halkı büyük destek veriyordu. Böylesine bir mücadeleyi çok başarılı bir şekilde sürdüren Yusuf MEHONİÇ ve arkadaşları Sancak bölgesini çok iyi biliyorlardı ve sürekli hareket halindeydiler.Bu nedenle süratle yer değiştiriyorlar,savunmasız halka eziyet veren Sırp jandarma ve çetelerine ani baskınlar düzenleyip tekrar umulmadık yerlere ulaşıyorlardı.
Çetniklerin korkulu rüyası olan Mehoniç ve arkadaşları müslüman halkın belleğinde efsaneleşmiş ve sohbetlerini süslemiştir. Yusuf MEHONİÇ’in halk arasında saygın olması ve sevilmesi Yugoslavya kralını ve yönetimini büyük ölçüde rahatsız ediyor,ondan kurtulmanın yollarını arıyorlardı. Kendilerini Mehoniç’ten kurtarmak için azılı çetnik lideri Kosta Peçinac’ı görevlendirdiler. Devletin bütün imkanlarını ve yetkilerini alan Kosta Peçinac istediği sayıda silahlı istediği sayıda silahlı adam alarak çok iyi tanıdığı Sancak ve Karadağ’a gider. Peçinacın amacı müslüman halka gözdağı vermek halk üzerinde terör estirmek suretiyle ve hatta işkenceyle adam öldürerek Yusuf Mehoniç ve arkadaşları hakkında bilgi toplamak,gerilla savaşlarına yataklık yapanları ve maddi destek sağlayanları ortaya çıkarmaktı. Yusuf MEHONİÇ ve arkadaşları çetniklerin Sancak ve Karadağ’da müsümanlara karşı yapılan haksızlığa ve eziyete çok kısa sürede cevap veriyorlar ,gerektiği yerde onları ölümle cezalandırıyorlardı.Kosta Peçinac elindeki büyük olanaklara rağmen Mehoniç ile başa çıkamıyordu.Yusuf’un en büyük başarılarından biri 1923 yılında Maçkoviçe Dağları’nda Kosta’nın yönetimindeki çetniklerden oluşan sialhlı güçleri hezimete uğratmış olmasıdır.

Kosta bu çarpışmada canını zor kurtarmış,adamlarının büyük bir bölümünün cesetlerini bırakarak çareyi kaçmakta bulmuştu.Yusuf Mehoniç 1913-1926 Yılları içinde verdiği büyük kurtuluş mücadelesinde çok zor şartlara rağmen dirayet ve inatla müslüman halkı savunmuş,haksızlığa uğrayanların yardımına yetişmiş,haksızlığa uğrayanların yardımına yetişmiş,haksızlık yapanları cezalandırmıştır.Onun komitacılık yaptığı 14 yıla yakın sürede büyük başarılar sağlamıştır. Mehoniç’in ölümü hakkında sağlam bilgiler olmamasına rağmen bir söylentiye göre Arnavutluk’ta Arnavut jandarmalar tarafından vurulduğu tahmin edilmektedir. Sancak halkının unutamadığı ve hiç bir zaman unutamayacağı bu kahramanın öyküleri halk arasında hala anılmakta ve bu kahraman saygıyla anılmaktadır. Kanunsuzluğun ve vahşetin egemen olduğu Sırp yönetimi zamanında müslümanların tek dayanağı olan YUSUF MEHONİÇ ve onun silah arkadaşları Boşnak halkının hafızasından hiç silinmeyecektir !!!

Kaynak=Sinovi Sandzaka
Davut MİNKARA.