İnsanlar genellikle dünyada iz bırakan ilham verici Bosnalılara aşina değil. Yabancılara Bosna Hersek sorulduğunda akla gelen ilk şeyler genellikle Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Veliahtı Franz Ferdinand’ın bir Sırp Milliyetçisi olan Gavrilo Princip tarafından suikaste uğraması ve Bosna Savaşı oluyor. Ama biz bunları konuşmak yerine size başarılarıyla ilham verecek 10 Bosna Hersekli hakkında bilgi vereceğiz.
Dino Merlin
Bosna Hersek’in en ünlü müzisyeni Dino Merlin, ülkenin ilk milli marşının sözlerini yazdı. Eski bir müezzin olan ve 2011 Eurovision Şarkı Yarışması’nda Bosna Hersek’i temsil ederek uluslararası ün kazanan Merlin, Balkanlar’ın yanı sıra ABD, Almanya ve İsveç gibi büyük ülkelerde ünlüdür.
İrfan Ljubijankic
Tıp mesleğindeki herkes yaptıkları işten dolayı saygıyı hak ediyor. İrfan Ljubijankic (1952-1995) bir siyasetçi, diplomat ve klasik müzik bestecisi olmasının yanı sıra dünya çapında bir cerrahtı. İrfan, bağımsızlık hareketlerinde yer alan Boşnak siyasi partilerinden birinin önde gelen isimlerinden biriydi. Daha sonra, Bosna Savaşı sırasında (1992-1995) doktoraya devam ederken uluslararası destek için kampanya yürüten bir dışişleri bakanı oldu. İrfan Ljubijankic, 1995 yılında çatışmada hayatını kaybetti.
Dr. Semir Osmanagic
Bazıları Dr. Semir’i veya İngilizce adıyla Sam’i severken, onu hor görenler ve sahtekar olduğunu iddia edenler de bulunuyor. Dr. Semir, Bosna Hersek’in Visoko kentinde beş piramit, yer altı tünelleri ve yer altında bir labirent dahil olmak üzere altı insan yapımı yapı barındırdığını iddia ediyor. Komplekslerin 30 bin yıldan daha eski olduğunu ve tedavi edici özelliklere sahip olduğunu söylüyor. Bilimsel toplulukların tutumu, bu tanımlamanın bir “acımasız aldatmaca“ olduğu yönünde. Ancak bu doğruysa, keşif, insan uygarlığını insanoğlunun bildiği en eski yerleşim yerlerinden en az 5 bin yıl öncesine yerleştirerek tarihe bakış açımızı değiştirecek.
Gazi Hüsrev Bey
Şimdi 15. asır Osmanlı Bosna’sına geri dönelim. Saraybosna daha başlangıç dönemindeydi ve Osmanlılar hala Hristiyanlara karşı bir dizi savaş yürütüyordu. Gazi Hüsrev Bey (1480-1541) Saraybosna’nın valisiydi (1521-1541) ve bölgenin kalkınmasınfaki rolüyle ün kazandı. Saraybosna’yı kasabadan şehre çeviren isim, şehirde çok sayıdaki tarihi mirasın sahibi.
Aliya İzetbegoviç
Aliya İzetbegoviç: siyasetçi, yazar, aktivist ve filozof. Boşnak ve dinine bağlı bir Müslüman olan Aliya, 6 Nisan 1992’de cumhurbaşkanlığı döneminde (1992–1996) Yugoslavya’dan bağımsızlığını ilan ederek özgür ve bağımsız bir Bosna hayal etti. Bosna, ortaçağ Bosna Krallığı’ndan bu yana ilk kez yeniden bağımsız bir devlet oldu.
Vesna Bugarski
Vesna Bugarski (1930–1992), çeşitli nedenlerle birçok Boşnak kadın için bir ilham kaynağı olmuştur. 1964’te Bosna’daki ilk kadın mimar oldu ve 1960’ların tipik kadın klişelerini kırdı. İnsanların beklediğini takip etmek yerine, kendi yolunu çizerek başkalarına da aynı şeyi yapmaları için ilham verdi. 1992’de Bosna Savaşı patlak verdiğinde Vesna Saraybosna’dan ayrılmayı reddetti. 1992’de pazardan eve yürürken bir el bombası onu öldürdü.
Vladimir Prelog
Saraybosna doğumlu Vladimir Prelog (1906–1998), Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nda doğmuş önde gelen bir bilim adamıydı. 1975’te stereokimya (bir moleküldeki atomların 3 boyutlu konumu) alanındaki çalışmaları nedeniyle Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı. Vladimir, antibiyotikler ve enzimler konusunda tıp bilimine önemli katkılarda bulundu. Prelog, diğer iki bilim insanıyla birlikte karmaşık moleküllerin konumlarını tanımlamak için uluslararası bir sistem olan CIP Sistemini tasarladı.
Adil Zulfikarpasic
Adil Zulfikarpasic’in (1921–2008) ismini çok az kişi duymuştur. Ancak bu adam, birkaç nedenden dolayı önemli ve ilham verici bir figürdü. II. Dünya Savaşı sırasında Adil, Yugoslav Partizanlarının Nazilere karşı direnişine katıldı, daha sonradan yolları ayrılacak olsa da siyasi bir figür olarak Aliya İzetbegoviç’in yardımcısı oldu. Adil, siyasetteki başarılarının yanı sıra, Boşnak kültürünü korumaya ve tanıtmaya hizmet eden Saraybosna’nın Boşnak Enstitüsü’nü kurdu.
İshakoğlu İsa Bey
Saraybosna, Osmanlı İshakoğlu İsa Bey vali olana kadar yoktu. Başçarşı, camiler ve hamamlar, diğer yapıların yanı sıra o görevdeyken başladı. Birçoğu bugünlerde de var. İshakoğlu İsa Bey, 1461’de günümüz Saraybosna’sında büyüdü ve tarihe ‘Saraybosna’nın Babası’ olarak geçti.
Zlata Filipovic
Zlata Filipovic, Saraybosna Kuşatması sırasında bir çocuktu. 12 yaşındaki bir küçük kız, kuşatılmış bir şehirde yaşayan bir çocuğun gözünden her gün olanları ve düşüncelerini belgelemeye ve yazmaya başladı. Zlata ve annesi 1993 yılında Paris’e kaçma fırsatı buldu ve notları Bosna’nın en iyi ve en popüler kitaplarından biri olan “Zlata’nın Günlüğü“nde tarihe kaydedildi. Bazıları Zlata Filipovic’in Bosna’nın Anne Frank’ı olduğunu ve kitabının Saraybosna’ya yapılacak herhangi bir geziden önce okunmaya değer olduğunu söylüyor.
Balkan News
