Atatürk Dönemi Türkiye-Yugoslavya İlişkileri » Boşnak HaberBoşnak Haber

29 Mart 2024 - 03:20

Atatürk Dönemi Türkiye-Yugoslavya İlişkileri

Atatürk Dönemi Türkiye-Yugoslavya İlişkileri
Son Güncelleme :

23 Aralık 2015 - 14:32

ATATÜRK DÖNEMİ’NDE TÜRKİYE’NİN YUGOSLAVYA POLİTİKASI

Fransız İhtilali’nin etkisiyle ortaya çıkan ulusçuluk faaliyetleri sonucunda 1804 tarihinde isyan eden Sırplar,1878 Berlin Antlaşması’nda Sırbistan adını alarak bağımsızlıklarını kazandılar.Balkan Savaşlarıyla önemli kazanımlar elde eden Sırbistan,I.Dünya Savaşı’nda İtilaf Devletleri safında yer almışlardır.Savaşın sonunda kurulan Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı ,daha sonra 1929 tarihnde Kral Aleksandre tarafından “Yugoslavya “ adını aldı
Yeni Sırp Krallığı ile Türkiye arasındaki temel problem Lozan Konferansı esnasında ortaya çıktı.Sırp Krallığı ,Osmanlı borçlarının Balkan devletleri arasında paylaştırılmasından sonra kendisine düşen payı ödemeyi kabul etmeyerek Lozan Antlaşması’nı imzalamadı.
1924 yılında başlayan resmi diplomatik ilişkiler kurma çabaları,1925 yılında hız kazandı.Bu yoğun çaba neticesinde Ankara ile Belgrad arasında 1925 yılında bir Dostluk Antlaşması imzalandı.Böylece,Lozan Antlaşması’nı imzalamayan Sırp Krallığı ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler resmen kuruldu
Yugoslavya ile diplomatik ilişkiler ,1930 yılına kadar sancılı ilerledi.Yugoslavya’nın ,ülkesindeki Türkler’in malvarlıklarına el koyması Türk-Yugoslav ilişkilerinin gelişmesindeki engellerin başında geliyordu.1927 yılında Yugoslavya’nın bu el koyma işlemlerini askıya alması ,iki ülke ilişkilerini yumuşatmış gibi görünse de 1928 yılı boyunca boşlukta kalan Türk emlakı sorunu nedeniyle ilişkilerde büyük ölçüde bir samimiyet sağlanamadı
Balkanlarda İtalya ile Yugoslavya arasında ciddi bir çekişme vardı.Türkiye ile Yugoslavya arasındaki soğukluğun bir sebebi de Türkiye’nin 1928 yılında İtalya ile antlaşma yapması ve yakınlaşması oldu
1933 yılına kadar sıkıntılı geçen bu iki ülke arasındaki ilişkiler bu yıldan itibaren düzelmeye başlamıştır.İlişkilerin düzelmesindeki diğer bir etken iki ülkenin de Balkanlarda statükocu bir politika izlemesidir.
1933 yılında Yugoslavya Kralı Aleksandr ,Varna’da Bulgar Kralı Boris ile görüştükten sonra Türkiye’ye gelmiş ve Atatürk ile görüşmeler yapmıştır.4 Ekim 1933 tarihindeki bu ziyarete karşılık ,Türkiye de Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü ARAS ile Belgrad’ı ziyaret ederek karşılık vermiştir.
27 Kasım 1933 tarihinde Yugoslavya ile Dostluk-Saldırmazlık-Adlî Tasviye-Uzlaşma ve Tahkim Antlaşması imzalanmıştır.Antlaşma ile Türkiye ve Yugoslavya arasında diplomatik yollarla belirli bir sürede çözümlenemeyen sorunların barışçı olmayan yöntemlerle çözümlenmesi yoluna gidilmeyecekti.İhtilaflar ,Uluslararası Daimi Adalet Divanı’na havale edilecek .Ayrıca ,Daimi Uzlaşma Komisyonu kurularak meselelr burada çözülecekti.
Şubat 1934 tarihinde imzalanan Balkan Paktı ile birlikte iki ülke arasındaki yakınlık daha da ileriye götürüldü.Balkan paktının imzalanmasından hemen sonra 18 Nisan 1934 tarihinde Yugoslavya Dışişleri Bakanı Jevtic’in Ankaraya bir ziyaret düzenlemesi memnuniyetle karşılandı.Ayrıca Yugoslavya Başbakanı Stojadinovic’in 28-31 Ekim 1936 tarihleri arasında Ankarayı ziyareti,Türkiye ile Yugoslavya arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde önemli bir adım teşkil etti.Mayıs 1938’de Başbakan Celal Bayar ve Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras Belgrad’a giderek ,bir önceki yıl Stojadinovic’in yaptığı ziyarete karşılık verdiler.Mayıs 1938’de Yugoslavya Savaş ve Deniz Kuvvetleri Bakanı Maric’in Türkiye’yi ziyaretiyle de iki ülke arasındaki yakın ilişkiler pekiştirilmiş oldu

Kaynak: Balkan Studies ,Cilt 2..Yazar: Şakir DEMİR ,SAYFA 415-416

YORUM YAP