Mahir Cemalovic Kanada Boşnak Medya
Balkan halkları, başta Boşnaklar olmak üzere Türk tarihi ve toplumunda önemli bir yere sahiptir. Osmanlı Devleti zamanında askeriyenin bel kemiği haline gelen Boşnaklar farklı bir konumda ve her zaman ayrıcalıklı bir konuma sahipti. Konumlarının hakkını verdikleri de aşikar çünkü sadrazamlığa kadar yükselen bir başarıdan bahsediyoruz.
Fakat Türkiye’de doğup büyüyen ve dünyanın farklı coğrafyalarında yasama fırsatı bulan bir Boşnak olarak müsaadenizle bazı yaralara parmak basmak istiyorum. Tabi iğneyi kendime batırarak başlayacağım. Dedesi yaklaşık 80 yıl önce Mostar’dan göçmüş bir aileyiz. Anlatılanlara göre ve araştırdığım kadarıyla köklü bir aileden geliyoruz.
Tito zamanında Sırplar ile terslesen dedemiz basını belaya sokuyor ve neticesinde “Baba toprakları” olarak kabul ettiği Türkiye’ye göç etmek zorunda kalıyor. Genç yaşında Türkiye’ye ayak basan dedemiz geldiğinde tek kelime Türkçe konuşamıyor. Bir Türk kızına gönül kaptıran Boşnak genç, 2 evlilikten toplamda 6 çocuk sahibi oluyor.
Boşnakça bilmeyen 6 çocuk ve onlarca torun tamamen topluma adapte oluyor. Bendeniz belki meraklı olduğum yahut köklerimi araştırma konusunda biraz hırslı olduğum için dedemin izini sürdüm. Boşnaktım ama Boşnak’lığa dair bildiğim şeyler çok sınırlıydı. Evvela Boşnakça bilmiyordum lakin dedemin küçüklüğümden beri anlattığı Bosna hikayeleri ile büyüdüğüm için aklımda hep bir ütopya olarak yasatmıştım. Mesleğim icabı bir çok ülkeyi görme fırsatım oldu. Farklı kültürleri gözlemledim hatta bir süreliğine Bosna’da yasadım. Çok değil iki kuşak önce yasadığımız yerleri gördüğümde hissettiklerimi tarif edemem. Görmesek dahi, vatan hasretinin iliklerimize işlemiş olduğunu tecrübe ettim. Evet ben Boşnak’ım fakat Boşnakça konuşamayan ve bunun utancını yasayan bir Boşnak. Boşnak Medya Kanada temsilcisi olarak bu sizlere ilk analizim.
Boşnak halkında temel olarak gözlemlediğim özelliklerden biri gittikleri coğrafyalara profesyonelce adapte olmaları. Ancak bu adaptasyonun yerini zamanla asimilasyon alabiliyor ve ikinci nesil adeta öz değerlerini yitiriyor. Yani dilini, örf ve adetini koruyamıyor. Türkiye de Türk, Arnavutluk’ta Arnavut, hatta Almanya’da Alman, Kanada da Kanadalı oluyor. Çok kültürlü bir ortamın bulunduğu Kanada’da çocuklar anne babasıyla İngilizce konuşuyor. Anne babalar İngilizceye tam hakim olamamalarına rağmen çocuklarına İngilizce cevap veriyor.
Bu tavır yeni neslin Boşnakçaya olan ihtiyacını azaltıyor hatta sıfıra indiriyor. Dilini kaybeden çocuk ise kültürünü hatta zamanla dinini kaybedebiliyor. Kanada’da yasayan Türk ailelerin çocukları ile sadece Türkçe konuşması ve benliklerini yitirmemek Türkçe konuşulan ortamlara devamlı olarak çocuklarını götürmeleri topluma adapte olurken özlerini yitirmemelerini sağlıyor. Çocuklar kendi arasında İngilizce konuşsalar bile anne babaları ile Türkçe konuşuyor.
Dili muhafaza kimliğini korumada en önemli etken. Şunu kabul etmek gerekir ki bir Boşnak’ı Boşnak yapan en büyük etken dindir. Burada yasayan ve kendini “Yugoslav” olarak nitelendiren insanlar var. Bu insanlar -genelde 40 yaşın üstündeler- Hırvat mı, Sırp mı, yahut Boşnak mı anlamak mümkün değil! Yugoslav üst kimliğinde buluşmuşlar. Hırvat, Sırp veya Boşnakların yüzyıllardır aynı millet oldukları halde aralarındaki tek fark dinleri.
Burada yaşayan Boşnakların takdir edilmesi gereken bir yönü Boşnak Medya Kanada ekibi olarak daha önce de haberleştirdiğimiz Boşnak Camii açılışları, Kur’an ve Boşnakça. Bu çalışmalar gelecek adına ümit verici. Şu bir gerçektir ki kendini zayıf hisseden topluluklar daha sıkı birliktelik içindedir. Birlikten doğacak kuvvete ihtiyaç duyarlar. Aslan, kaplan gibi güçlü yırtıcılar ise birlikteliğe fazla ihtiyaç duymaz. Aslan Boşnaklar!
