Boşnaklar Sırp Cumhuriyeti İçinde Nasıl Yok Oldular ? » Boşnak HaberBoşnak Haber

27 Mart 2024 - 20:09

Boşnaklar Sırp Cumhuriyeti İçinde Nasıl Yok Oldular ?

Boşnaklar Sırp Cumhuriyeti İçinde Nasıl Yok Oldular ?
Son Güncelleme :

16 Aralık 2015 - 23:56

BOŞNAKLARIN SIRP CUMHURİYETİ’NDEKİ KALICI YOK OLUŞU

DRAMATİK ANALİZ : BOŞNAKLARIN SIRP CUMHURİYETİ’NDEKİ KALICI YOK OLUŞU 
.
03.06.2014 Dayton Anlaşması’ndan sonra Sırp Cumhuriyeti ismini alan Bosna Hersek bölgesinde, Boşnak ulusal kitlesinin erime eğilimi,Bosna Hersek’teki son yerel seçimlerde dramatik bir şekilde doğrulanmış oldu.Şüphesiz ki bu, Bosna Hersek’in bu entitesindeki kalıcı etnik temizlik ve soykırımı doğrulama uyarısını yapacak son alarmdır. Ondan sonra alarmın uyandıracağı kimse olmayacaktır. Bosna yanlısı partiler Saraybosna’da zafer sarhoşluğuyla kutlama yaparlarken veya seçim yenilgisinden dolayı çaresizce ağıt yakarken AA, Dayton Antlaşması’ndan bugüne kadarki dönemde, Sırp Cumhuriyeti (RS- Republica Sırpska) içerisindeki Boşnak temsilcilerin mevcudiyetindeki değişimleri incelemiştir. Çalışma, 1991 yılındaki nüfus sayımına göre sözü geçen belediye bölgelerindeki Boşnak nüfusuyla, bugünkü Boşnak nüfusu karşılaştırılarak yapılmıştır. Şaşırtıcı sonuçlar, sadece yirmi sene içinde, 1991’de 450-500 bin Boşnak’ın yaşadığı bölgelerde bugün neredeyse tamamen etnik temizliğin yapıldığını göstermektedir!
Ayrıca, RS’deki geri dönüşlerin başarısızlığı ve özellikle 2012’deki yerel seçimlerden sonra daha da belirgin hale gelen Boşnakların bu entitede her hangi bir etkisinin olmadığı gerçeği, Boşnakların belli bölgelere sıkıştırıldığının ve günden güne daha da çok Boşnakların kaderleri olan yeni Avrupa Filistin’inin yaratıldığının dramatik teyididir.

Yıllara Göre Temsilde Düşüş

Bütün bunları Bosna Hersek Merkez Seçim Komisyonu (CİK)’nun verileri de göstermektedir. Örneğin, 1997’de Sırp Cumhuriyeti’nde yapılan yerel seçimlerde, Aliya İzetbegoviç ve Haris Silayciç’in liderliğindeki Demokratik Eylem Partisi (SDA) ve Bosna Hersek için Partisi (SBiH) öncüsü olduğu Demokratik ve Bütün Bosna Hersek için Koalisyonu (KzCDBiH), Sırp Cumhuriyetindeki 44 belediye meclisinde görev kazanmıştır. Bosna yanlısı partiler bu seçimlerde, Sırp Cumhuriyeti’nde bugünkü şartlar için inanılmaz olan 186.147 oy aldı. 2000’de yapılan yerel seçimlerde Boşnaklar yine 44 belediye meclisine girmeyi başardı, ancak daha o zaman SDA, BH için Parti, SDP ve diğer partilerdeki Boşnak temsilcilere olan desteğin düşüş eğilimi fark edilmeye başlandı.

Dramatik düşüş, 2008 yılındaki yerel seçimlerde yaşandı ve Boşnaklar Sırp Cumhuriyeti’ndeki toplam 64 belediyeden 29’unun meclisine girebildiler. Boşnakların, bu belediyelerdeki meclis üyelerinin sayısı da önceki senelere göre çok daha az sayıdaydı. Boşnaklar gerçek felaketle 2012 seçimlerinde karşılaştılar. RS’deki 63 belediyeden sadece 23’ünde yer bulabildiler. Görev alınabilen belediyelerdeki temsilci sayısı ise, verilen desteğe paralel olarak çok düşük seviyede kaldı. Bosna yanlısı partilere siyasi desteğin yüzde 3 (sayım sınırında) ile yüzde 6–7 arasında olduğu görüldü. Sadece bir belediyede yüzde 12 oranında oy kazanıldı. Seçimlerde Boşnak partilerinin yüzde 1’in altında halk desteği gördüğü biçok belediye oluştu. Böylece 2012 seçimi, savaştan bu yana RS’nin belediye meclislerinde Boşnak üye sayısının en az olduğu seçim olmuştur.

Boşnak Nüfusunda Düşüş

RS’de savaştan önce yüz binlerce Boşnak’ın yaşadığı 40 belediyede Demokratik Eylem Partisi (SDA), Sosyal Demokrat Partisi (SDP), BH’in Daha İyi Geleceği için İttifak Partisi (SBB BİH), BH için Partisi (SBiH) ve diğer partilerin temsilcisi olmayacaktır. Sonuçlar acımasız biçimde, Boşnakların gerçek siyasi ve etnik göçünü işaret etmektedir. RS’deki partilerin nüfus sayımı konusunda neden bu kadar ısrarcı olduklarına şaşılmamalıdır!

Mesela, savaştan önce 28.588 Boşnak’ın yaşadığı Banja Luka’da, 1997 seçimlerinde SDA ve SBİH toplam yüzde 12 oy aldı. Ancak 2008 ve 2012 seçimlerde hiçbir Bosna ve Boşnak yanlısı parti, Banja Luka Belediye Meclisi’ne giremedi. Boşnakların entitenin merkezinde siyasi varlığı yok oldu. Sadece SDP yüzde 1 oy alabildi. Aynı şekilde, savaşa kadar 30.229 Boşnak’ın yaşadığı Bijeljina’da, 1997 seçimlerinde Demokratik ve Bütün Bosna Hersek için Koalisyonu (KzCDBiH) yüzde 17,9 (12.304) oy almıştı. 2000 yılındaki seçimlerde SDP ve SDA-SBİH İttifakı belediye meclisine girmek için gereken oyu toplayabilmişken, 2008 seçimlerinde SDA-SBİH İttifakı barajı güçlükle aşmış ve yüzde 3.3 gibi küçük oranda oy almıştır. 2012 seçimlerinde 3.60 oy alarak sadece SDA, Bijeljina Belediye Meclisi’ne girebilmiştir.

Savaştan önce Doboj’da 41.146 Boşnak yaşamaktaydı. 1997 seçimlerinde KzCDBiH yüzde 24,2 ya da 13.353 oyla Doboj Belediye Meclisi’ne girmiştir. 2008 seçimlerde SDA-SBiH İttifakı için baş döndürücü bir düşüş kaydedildi ve sadece yüzde 4,44 oy alındı. Son seçimlerde SDP ve SDA yüzde 5’er oy almışlardır. Ayrıca, savaştan önce 5.571 Boşnak’ın yaşadığı Trebinje’de, 1997’de KzCDBiH 2.944 oy aldı. Sekiz senedir Boşnakların Trebinje’de temsilcisi ve siyasi varlıkları yok ! Halen Trebinje’de yaşayan yaklaşık 300 Boşnak etkili bir faktör değil.

Vişegrad’da 1991 yılında 13.471 Boşnak’ın yaşadığını bugün çok az kimse anımsamaktadır. 1997 seçimlerinde KzCDBiH yüzde 38,3 / 6.422 oy toplayarak belediye meclisinde güçlü bir yer edindi. Son seçimlerde SDA sadece yüzde 5,8 oy almaya başardı ve bu şehirde Boşnakların tek temsilcisi oldu. Savaştan önce 48.102 Boşnak’ın yaşadığı Zvornik’te, 1997’de KzCDBiH 17.676 oyla, yüzde 38,4’lük bir oran elde etti. 2000 yılındaki seçimlerde, Boşnak partilerin etkinliğinde ciddi bir düşüş kaydedildi, bu seçimlerde de KzCDBiH yüzde 17,1 oy aldı. SDP de aynı şekilde sınırı geçti ve yüzde 6,7 oy aldı. Ancak, 2012 seçimlerinde yüzde 6,14 oy alarak sınırı aşan bir tek SDA oldu ve SDA da Drina üzerindeki şehirde önemli bir siyasi rol oynama yetisini kaybetti.

1997 seçimlerinde Foça’daki KzCDBiH temsilcileri, 8.612 oyla yüzde 38,2 oranında destek aldı. 2012 seçimlerinde yaşanan düşüşten sonra SDA, Foça’da yüzde 3,38 oy aldı ve belediye meclisine girmek için barajı güçlükle aşabildi. Foça, savaştan önce 20 binden fazla Boşnak’ın yaşadığı ve bugün Boşnakların siyasi etkisinin son derece az olduğu bir şehir görünümünde.

KzCDBiH, 1997 seçimlerinde aldığı yüzde 34,6 oranına tekabül eden 25.825 oyla, savaştan önce 49.351 Boşnak’ın yaşadığı Prijedor’da önemli bir siyasi rol oynadı. 2000 seçimlerinde SDA-SBİH İttifakı yüzde 20,7 oy aldı. Ancak 2008’e gelindiğinde Boşnak oylarında düşüş yaşandı ve SDA-SBİH yüzde 8,7, SDP ise yüzde 5,3 oy alabildi. 2012 seçimlerinde bu oran daha da düştü ve SDA yüzde 5,5; SDP ise yaklaşık yüzde 4 oy aldı.

Bratunac’ta savaştan sonra Bosna yanlısı güçler (partiler) 8.362 ya da yüzde 40’tan fazla oy aldı. Bununla birlikte Meclis üyeleri sayısının sürekli düşüş eğilimi durumu; SDA ve SBİH’in yüzde 12,19, SDP’nin ise yüzde 4,6 seçmenin desteğini gördüğü noktaya getirdi.

8.000’den fazla Boşnak’ın öldürüldüğü Srebrenica’da Boşnakların siyasi statüsünü korumaları bir paradokstur. Srebrenica’da savaştan önce 27.572 Boşnak yaşamaktaydı. 1997 seçimlerinde, KzCDBiH yüzde 48,9’a tekabül eden 9,574 oy aldı. 2000 yılında SDA-SBİH İttifakı yüzde 39,51, SDP yüzde 7,54, Bosna Gücü ise yüzde 5,89 oy aldı. Ondan sonra Boşnak yanlısı temsilcilere destek sürekli düştü. Sırp yanlısı güçlere destek ise artış kaydetti. CİK’in son verilerine göre, 2012 seçimlerinde SDA-SBİH İttifakı Srebrenica’da yüzde 23,70, SDP yüzde 7,69 ve SBB yüzde 5,38 oy aldı.

Boşnakların olmadığı şehirler

Bugün Boşnakların siyasi olarak olmadıkları 40 belediye içerisinde şunlar bulunmaktadır: Banja Luka, Nevesinje, Kalinovik, Gacko, Čajniče, Rudo, Bileća, Trebinje, Krupa na Uni, Kozarska Dubica, Bosanska Gradiška, Srbac, Derventa, Bosanski Brod, Donji Žabar, Lopare, Mrkonjić Grad, Skender Vakuf, Šipovo, Sokolac, Han Pijesak, Trnovo (RS), Pale, Rogatica… Sadece sayılan bu şehirlerde, 1991 yılındaki nüfus sayımına göre 130.429 Boşnak yaşamaktaydı.

SPOT

Boşnak nüfusunun 450 – 500 bin olduğu bölgelerde sadece 20 sene içinde neredeyse tamamen etnik temizlik yapıldığı görülmektedir. Bu, Boşnakların belli bölgelere sıkıştırıldığının ve yeni Avrupa Filistin’inin yaratıldığının dramatik teyididir.

Çeviren: Rüştü Şenyüz

Kaynak: ufuksuslu.com

YORUM YAP