Nuray Güney
Giriş
Balkanlar, Osmanlı devletinin 500 yıl hüküm sürdüğü ve Balkan Savaşları sonrası hâkim olduğu toprakları yavaş yavaş kaybetmeye başladığı coğrafyadır. Tarihsel bağlarımız Bosna ile kuruluşundan bu yana dostane şekilde devam etmektedir. Bosna Halkı, dağılan Yugoslavya’nın ardından bağımsızlık uğruna 1992-1995 yılları arasında soykırıma, katliama maruz kalmışlardır. Avrupa’nın ortasında, Batılı devletler kör, sağır, dilsizi oynarlarken, soykırıma tabi tutulmuşlardır. Türkiye Cumhuriyeti Bosna’nın bağımsızlık aşamasında destek olmuştur. Hatta iç savaş zamanında Türkiye’de Uluslararası Bosna Hersek Konferansı düzenlenmiştir. 18 Ağustos 1995’te Bosna için insanlık girişimi adı altında, Türkiye’den aydınlar Bosna’ya gitmiştir. Türkiye-Bosna Hersek arasındaki ikili ilişkiler, siyasi, diplomatik, ekonomik düzeyde olmak üzere günümüzde de devam etmektedir. Türkiye’nin 15 Temmuz darbe girişimini yaşadığı o günlerde Bosna Devlet Başkanı Bakir İzetbegović arayarak, Türkiye’nin yanında olduğunu bildirmiştir. Bu süreçte meydanlara dökülen Bosna halkı, gerek camilerde okunan hutbelerle, gerekse meydanlarda ikili bayraklarla yanımızda olduklarını göstermiştir.
Bosna Hersek’te 15 Temmuz Darbe Girişimine Karşın Siyasetçilerin Tepkisi:
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzetbegović, İstanbul ve Ankara’daki darbe girişimine ilişkin, “Ordunun görevi devletini korumaktır, başka bir şey değil. Ordunun kontrolü eline alma hakkı yoktur.” dedi.
“Yaşananlar, Türkiye’nin kalkınmasına ve demokrasi yolunun engellenmesine karşı tehdittir.” ifadesini kullanan İzetbegović “Kardeşim Recep Tayyip Erdoğan ve Türk halkına, Bosna Hersek’in güçlü bir desteğine sahip olduklarını söylemek istiyorum.” diye konuştu. Tek yolun, halkın yaşananlara tepki göstermesi olduğunu vurgulayan İzetbegović, “Bu kişiler, halkın ne istediğini, ne hissettiğini görmelidir. Ordunun görevi devletini korumaktır, başka bir şey değil. Ordunun kontrolü eline alma hakkı yoktur. Hiçbir ülkede, askerin kontrolü kendi eline alması iyi sonuçlanmamıştır. Kışlaya dönsünler ve sivil hükümete itaat etsinler.” ifadelerini kullandı.[1]
Bosna Hersek’te 15 Temmuz Darbe Girişimini Unutturmamaya Yönelik Etkinlikler:
Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’daki Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde düzenlenen “Bütün Yönleriyle 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi” konulu panel düzenlendi. Bu panelde FETÖ’nün darbe girişimi hakkında insanlar bilgilendirildi. Panelin aka bininde 15 Temmuz gecesinden Yenikapı Mitingi ’ne kadar ki sürece ilişkin Anadolu Ajansı’nın (AA) fotoğraflarından oluşan sergi de ziyarete açıldı.
Panel de konuşan Boşnak akademisyen ve yazar Prof. Dr. Dzemaludin Latic, 15 Temmuz’daki darbe girişiminin başarılı olması durumunda, sadece Türkiye için değil, Bosna Hersek ve tüm Müslüman ülkeleri için de her şeyin daha zorlaşacağını belirterek, “Güçlü Türkiye, güçlü Bosna Hersek ve Boşnaklar demek. “dedi.
Panelin oturum başkanlığını üstlenen STRATİS Müdürü Büyükelçi Ensar Eminovic, darbe girişiminin ardından Batı medyasının asılsız ve taraflı haberler yaparak, girişime dair gerçek fotoğrafı göstermediğini vurgulayarak, “Türkiye, bu dramatik gecede yanında olanları da suskun kalanları da unutmayacaktır.” Açıklaması yaptı.
20 Ekim 2016’da “Türkiye’deki Başarısız Darbe Girişimi: Demokrasi İçin İnsanlar Sergisi”, Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’daki Uluslararası Saraybosna Üniversitesi’nde (IUS) açıldı. “Önemsiyoruz” sloganıyla açılan sergide konuşan IUS Rektörü Türe, “Büyük değişimler büyük insanlarla yapılır. Bu noktada sanat, son derece önemlidir.” diye konuştu.
14 Temmuz 2017’de Sarajevo’da 15 Temmuz darbe girişiminde şehit edilenler için, Bosna Hersek İslam Birliği ve Türkiye’nin Sarajevo Büyükelçiliği Din Hizmetleri Müşavirliği tarafından Gazi Hüsrev Bey Cami’sinde akşam namazı sonrası mevlit programı düzenlendi.
15 Temmuz 2017’de Sarajevo’da 15 Temmuz Demokrasi Zaferi ve Şehitlikleri Anma Etkinlikleri kapsamında Demokrasi Koşusu müsabakası düzenlendi. Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’nın en önemli sembollerinden tarihi Vijecnica Kütüphanesi, 15 Temmuz’da şehit düşen vatandaşlar ve gaziler için Türk bayrağı renklerine büründü.
Saraybosna’da 15 Temmuz darbe girişiminin yıl dönümünü anma etkinlikleri kapsamında Saraybosna Belediye Sarayı’nda fotoğraf sergisi açıldı. Programdaki konuşmasında Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak Üyesi Bakir İzetbegović, “…Bosna Hersek’te bizler sessiz kalanlar arasında olmadık ve bu, bizler için bir gurur vesilesidir. 15 Temmuz gecesi, Türk halkına hürriyet ve demokrasiyi müdafaa etme çağrısı yapan ilk siyasiler arasında yer aldım. Daha sonra ise Bosna Hersek’in dört bir yanındaki camilerde Türk devleti ve halkına destek mahiyetinde hutbeler okundu” diye konuştu.
5 Ağustos 2017’de Travnik’in kardeş belediyesi olan İzmit Belediyesi ve TİKA, Travnik’te 15 Temmuz Özgürlük ve Bağımsızlık Parkını açtı.
Bosna Halkı’nın Gözünden 15 Temmuz
1992-95 yılları arasında Bosna halkı iç savaş yaşadı ve bu sürede soykırıma maruz kaldılar. 11 Temmuz Srebrenica Soykırımı ve 15 Temmuz Darbe girişimi, Bosna halkı için önemlidir. Bosna iç savaşı zamanında, Bosna’da duvarlarda “Svi Turci u Turksku (Bütün Türkler Türkiye’ye)”, “Bütün Türkleri Türkiye’ye göndereceğiz, “Türkleri istemiyoruz” yazıları yazılmıştır. Bosna Halkı Türkleri her zaman dost görmüş ve tarihsel bağlarını da sürdürmüştür. Bundan rahatsız olan Batılı devletler ve Sırbistan Bosna’da, Bosna halkını istememiş, yerinden yurdundan etmek için soykırıma tabi tutmakla yetinmeyip, buradan gönderebilmek için her türlü kirli iş birliğine girmiştir. Türkiye, Bosna halkının yanında olmuştur.
15 Temmuz Darbe girişimi gecesi, sabaha kadar dua eden kadınlar, camilerde kılınan namazlar ve elleri yüreklerinde meydana çıkmış onlarca insan Türk devleti ve halkının yanında olduğunu yüreğiyle meydanlarda göstermiştir.
Türkiye’nin bağımsızlığına karşı Batı ile girişilen bu kirli oyuna karşı olduklarını, başaramayacaklarını da söylemişlerdir. Cumhurbaşkanımızın yanında olan Bakir İzetbegović, Türk Devletinin yanında olduğuna dair açıklama yaparak, sürekli Türkiye ile ilgili irtibatta olmuştur. Büyük bir oyuna girişenleri gördüğümüz bu süreçte yüreği bizimle olan Bosna halkı, medyası ve siyasetçileri açıklamaları, meydanları boş bırakmamaları, duaları ile yanımızda olduklarını her fırsatta göstermişlerdir. Güçlü bir Türkiye demek, Bosna’nın da karşılıklı ilişkiler kurup daha da ileriye emin adımlarla gidilmesi demektir.
Bosna Medyasında 15 Temmuz ve Sonrasına Dair Analiz
15 Temmuz Darbe Girişimi Bosna Medya’sında anbean takip edilmiş ve Bosna halkı bilgilendirilmiştir. Başta Siyasetçiler olmak üzere, Din adamları ve Akademisyenlerin Türkiye’nin Bağımsızlığından yana olduklarını ve hain darbe girişimini kınayarak, Türk Devletinin bunun üstesinden geleceklerini söyleyerek, Türkiye’nin yanında olduklarını eklemişlerdir.
Bosna Halkının 15 Temmuz gecesi meydanlara dökülmesi ve ardından Demokrasi Nöbeti tutması, camilerde Hutbe verilmesi, halkın hain darbe girişimine verdiği tepki anbean Bosna Medyasında yer bulmuştur. Bosna Medyasının Türk Devletinin yanında olması ve Halkla bütün olması da göz ardı edilmemelidir.
15 Temmuz darbe Girişimi sonrası, 15 Temmuzu unutturmamaya yönelik yapılan tüm etkinlikler de Bosna Medyasında yer almıştır. Srebrenica Soykırımını ağır bedellerle ödeyen Bosnalılar, Türkiye’nin bu coğrafyada güçlü olarak yanlarında olmalarını istemişlerdir. Bosna Medyası 1992-1995 yılları arasında Batı Devletlerinin ve Medyasının Bosna’da yaşanan Soykırıma gözünün kapalı, kulağının sağır olmasına şahit oldukları için, Türk Devletinin bazı devletler eliyle bağımsızlığına karşı haince girişilen oyuna kayıtsız kalmadılar.
15 Temmuz Darbe Girişimi Bosna Medyasında, Türkiye’nin bağımsızlığına karşı girişilen haince planlanmış bir oyun olarak algılandı. Başarılı olunsaydı, istikrarsız bir Türkiye’nin ilk adımını atmış olacaklardı. Medyada darbe girişimi, “15 Temmuz gecesi meydanlara çıkan halk, bağımsızlığının ve devletinin yanında olarak, Emperyalist devletlerin oyunlarına gelmedi” şeklinde algılandı.
Kaynakça
Pogledajte šta je Izetbegović poručio turskom narodu Erişim Tarihi: 09.09.2017)
http://ba.n1info.com/a105211/Vijesti/Vijesti/Poruka-Izetbegovica-turskom-narodu.html
U Vijećnici otvorena izložba 15. juli – Pokušaj državnog udara (Erişim Tarihi: 15.09.2017)
U Gazi Husrev-begovoj biblioteci održan panel “15. juli 2016. – Svi aspekti državnog udara” (Erişim Tarihi: 15.09.2017)
Otvorena izložba “15. juli – Pokušaj državnog udara”: Turska je uvijek bila uz BiH, a BiH svim srcem stajala uz tursku državu i narod (Erişim Tarihi: 19.09.2017)
Solidarnost / Sarajevska Vijećnica u bojama zastave Turske (Erişim Tarihi: 23.10.2017)
Bakir Izetbegović: U svakom zlu ima i dobra (01.12.2017)
http://ba.n1info.com/a174515/Vijesti/Vijesti/Bakir-Izetbegovic-U-svakom-zlu-ima-i-dobra.html,
Travniku otvoren park „15. juli – Park slobode i nezavisnosti“ (Erişim Tarihi: 20.10.2017)
http://aa.com.tr/ba/balkan/u-travniku-otvoren-park-15-juli-park-slobode-i-nezavisnosti-/877092
Situacija u Turskoj mirnija, skupovi podrške Erdoganu (01.12.2017)
http://rs.n1info.com/a177417/Svet/Svet/Pokusaj-drzavnog-udara-u-Turskoj.html
* Giresun Üniversitesi Lisans Öğrencisi (e-posta: [email protected])
[1] Pogledajte šta je Izetbegović poručio turskom narodu Erişim Tarihi: 09.09.2017)
http://ba.n1info.com/a105211/Vijesti/Vijesti/Poruka-Izetbegovica-turskom-narodu.html
[2] U Vijećnici otvorena izložba 15. juli – Pokušaj državnog udara (Erişim Tarihi: 15.09.2017)
[3] U Gazi Husrev-begovoj biblioteci održan panel “15. juli 2016. – Svi aspekti državnog udara” (Erişim Tarihi: 15.09.2017)
[4] Otvorena izložba “15. juli – Pokušaj državnog udara”: Turska je uvijek bila uz BiH, a BiH svim srcem stajala uz tursku državu i narod (Erişim Tarihi: 19.09.2017)
[5] Otvorena izložba “15. juli – Pokušaj državnog udara”: Turska je uvijek bila uz BiH, a BiH svim srcem stajala uz tursku državu i narod (Erişim Tarihi:13.10.2017)
http://www.bik.gov.tr/15-temmuz-sehitleri-balkanlarda-dualarla-anildi/
[6] Solidarnost / Sarajevska Vijećnica u bojama zastave Turske (Erişim Tarihi: 23.10.2017)
[7] Bakir Izetbegović: U svakom zlu ima i dobra (01.12.2017)
http://ba.n1info.com/a174515/Vijesti/Vijesti/Bakir-Izetbegovic-U-svakom-zlu-ima-i-dobra.html
[8]U Travniku otvoren park „15. juli – Park slobode i nezavisnosti“ (Erişim Tarihi: 20.10.2017)
http://aa.com.tr/ba/balkan/u-travniku-otvoren-park-15-juli-park-slobode-i-nezavisnosti-/877092
[9]Situacija u Turskoj mirnija, skupovi podrške Erdoganu (01.12.2017)
http://rs.n1info.com/a177417/Svet/Svet/Pokusaj-drzavnog-udara-u-Turskoj.html
