BOSNA VE HERSEK KELİMELERİNİN KÖKENİ NERDEN GELMEKTEDİR ? » Boşnak HaberBoşnak Haber

18 Nisan 2024 - 03:57

BOSNA VE HERSEK KELİMELERİNİN KÖKENİ NERDEN GELMEKTEDİR ?

BOSNA VE HERSEK KELİMELERİNİN KÖKENİ NERDEN GELMEKTEDİR ?
Son Güncelleme :

20 Eylül 2014 - 23:24

 BOSNA VE HERSEK KELİMELERİNİN KÖKENİ

Bosna Hersek, sahip oldugu tarihsel, dinsel, etnik ve kültürel doku açısından ise, çogu ülkeden daha zengin bir mirasa sahiptir (Djurdjev 1992: 297). Bu nedenle Bosna’nın, ülke olarak küçük ama tarihi açıdan önemli ülkelerden
biri oldugu söylenebilir.
Adından anlasıldıgı gibi devletin ismi, iki bölge isminden olusmaktadır. Bu iki bölgeye günümüzdeki adlarının ne zaman ve ne sekilde verildigine dair pek çok görüs ileri sürülmektedir. lirya (llyria) menseli Bosna ismi, aynı adı tasıyan ırmaktan kaynaklanmıs ve ülkenin daha genis olan kuzey kısmının adı olmustur
(Djurdjev 1992: 297; Bojic 2001: 20).
Tarihçi Dubrenko Lovrenoviç, “Od Slavenskog Naseljavanja do Bana Kulina (VII-XIIstç)” adlı makalesinde “Bosna”
isminin muhtemelen “Bathinus” (Bosanius) kelimesinden türemis oldugunu ifade etmektedir (Lovrenovic 1998: 47).
Bazı kaynaklarda ise “Bosna” kelimesinin “Bosona” kelimesinden türedigi belirtilir.Diger kaynaklarda ise, “Bosna” isminin etimolojik benzerlikten dolayı “Bathinus”, “Bosthicus”, “Bostoensis”, “Bossona”, “Bissena”, “Bessena”, “Bosonium”, “Bosnae” ve “Bosnia” gibi kelimelerden türemis olabilecegi ileri sürülür (Alic 1989: 15).
Etimolojik olarak, hangi kelimeden türedigi kesin olarak bilinmemekle birlikte bu adın, İlir kökenli bir kelime oldugu hususunda kaynaklar, hem fikirdir.
Yazılı kaynaklarda ilk defa 958 senesinde Bizans hükümdarı Konstantin Porfirogent’in kendi eseri olan De administrando imperio’da “Horio Bosna” seklinde zikredilen (Bojic 2001: 23) “Bosna” adı, tarihi süreç içerisinde degisik dönemlerde farklı yerleri ve farklı bölgeleri belirtmek için kullanılmıstır. “Bosna” terimi, ilk önce Visoko ve Sarajevo bölgesini kapsıyordu. Tarih kaynaklarına bakıldıgında buralara isaret etmek için terimin “Vrhbosna”veya sadece “Bosna” seklinde kullanıldıgı görülmektedir (Mulic 2004: 1). Daha sonraki dönemde, bölgenin alanı Visoko-
Zenica-Sarajevo-Kresevo-Fojnica-Travnik’i içine almak suretiyle daha da genislemis, ismi de “Bosna Banlıgı”olmustur. Ayrıca Bosna Banlıgı, ortaçag’da Sava Nehri’ne kadar olan bölgeyi içine alan hükümdarlıga isaret etmek için de kullanılmıstır (Albayrak 2004: 181).
X. yüzyılın ortalarında öncelikle cografi bir isim olarak “Bosna”, daha sonra da bu cografi bölgede oturanları ifade etmek için “Bosnalı” adı kullanılmaya baslanmıs, XII. yüzyılın sonundan itibaren ise Bosna’dan bir devlet adı olarak bahsedilir olmustur (Albayrak 2004: 181-182). Günümüzün önde gelen Bosnalı tarihçilerinden Mustafa mamovic’e göre, 877 ile 917 tarihleri arasında Duvno ovasında yapılan bir krallık tacı giyme merasiminden bahseden bir belgede “Regnum Sclavorum” adı altında Bosna ve dönemin hükümdarı olan Kral Budimir’den söz edilir. Ayrıca  Roma Germen mparatorlugu’na ait bazı belgelerde de aynı dönemlerde Bosna’nın “Sclavonia” adı altında bilindigi ifade edilmistir (Imamovic 1998b: 26).
“Hersek” adı ise, ilk defa dönemin Üsküp komutanı Esat Aliya’nın 1 Subat 1454 tarihli bir mektubunda geçmektedir. “Hersek” ismi, Güney Bosna’nın o dönemdeki hükümdarı olan“Herceg” (dük) Stjepan Vukosic Kosaca’dan gelmektedir. Nitekim o dönemde ”Herceg”in bir unvan olarak kullanıldıgı ifade edilir. Kadir Albayrak’ın
belirttigine göre “Hersek”, Almanca “Herzog” kelimesinden türemistir (Albayrak 2004: 6).

YORUM YAP