NAİL PİNDUK.(Prizren-Kosova Türk’ü)
Kosova Türkleri denince, Osmanlıda Kosova Vilayetinde yaşayan Türkler bu günkü nüfusu belirtir.1912-1913 yıllarında bu bölgeden Osmanlının toprak kayıpları nedeni ile büyük göçler olsada yinede Kosova Türklerinin bir kısmı kalıp yaşamaya devam etmiştir bizler gibi.
17 Şubat 2008 bağımsızlığını kazanan Kosova Cumhuriyeti, 1389-1912 yılları arasında tam 523 yıl Türklerin idaresinde kalmıştı.
1389’daki Birinci Kosova Savaşı, Osmanlı Türklerinin Balkanlardaki en önemli savaşlarından biriydi. Murat Hüdavendigâr’ın şehadeti pahasına kazanılan bu zaferden sonra Balkanların büyük bir kısmı kesin şekilde Türk toprağı hâline gelmişti.
I. Murat’ın Priştine’deki kabri, 500 küsur yıllık Türk hâkimiyetinin bir timsali gibi bugün de bu topraklarda durmaktadır.
1912’deki Balkan Savaşı’ndan sonra birçok Balkan toprağı gibi Kosova’ da elimizden çıkmış aradan geçen uzun yıllardan sonra;
Sırplarla Arnavutlar arasındaki kanlı savaşlar olmuş, sonunda 1999 yılında NATO’nun müdahalesiyle Kosova, Birleşmiş Milletler yönetimine girmiş, 17 Şubat 2008 yılında da bağımsız bir ülke olmuştur.
Yaklaşık olarak 11 000 kilometrekarelik bir alana sahip olan Kosova’nın nüfusu 2011 sayımına göre 1.739.835 kişiden oluşmaktadır.
Nüfusun % 93’e yakın kısmı (1.616.869 kişi) Arnavut’tur. Ülkede % 1,58 oranında Boşnak (27.533 kişi), % 1, 47 oranında Sırp (25.532 kişi), % 1, 08 oranında Türk (18.738 kişi) bulunmaktadır.
Kosova’nın yedi vilayeti vardır: Priştine, Prizren, İpek, Mitroviça, Gilan, Yakova, Ferizovik. Priştine, ülkenin başkentidir.
Prizren, Türklerin en yoğun olarak yaşadıkları şehirdir.
Osmanlı döneminde en çok divan şairinin yetiştiği yerlerden biridir. Şehir bugün bile tipik bir Osmanlı şehri görünümündedir.İpek, Mehmet Akif’in baba yurdudur.
18 binlik nüfuslarına bakarak Kosova’daki Türkleri önemsiz sayılmamalıdır.Orada çok canlı bir Türk varlığı bulunmaktadır.
Diliyle, edebiyatıyla, musikisiyle, görenek ve gelenekleriyle Türk kültürü Kosova’nın vazgeçilmez bir unsurudur.
60 küsur yıldır Prizren’de faaliyet gösteren Doğru Yol Türk Kültür ve Sanat Derneği, bütün millî günleri kutlamakta, çocuklara Türk kültürünü öğreten kurslar açmakta, sık sık düzenlediği konserlerle Türk musikisinin büyüsünü ruhlara ve beyinlere sindirmektedir
Kosova’ daki hemen hemen her Türk öğretmen bu derneğin gönüllü çalışanıdır diyebiliriz.
Priştine Üniversitesi Filoloji Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü de Kosova Türklüğünün önemli kurumlarından biridir. Bölüm 1988 yılından beri öğretim ve araştırma faaliyetlerini yürütmekte ve Türkoloji uzmanları yetiştirmektedir.
Önemli kurumlardan biri de 2000 yılında Nimetullah Hafız tarafından kurulan Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi (BAL-TAM)’dır. Dil profesörü Dr. Nimettullah Hafız ve Eski Türk Edebiyatı Prof. Dr. Tacida Hafız’ın gayretleriyle milletler arası bir bilim kuruluşu haline gelen BAL-TAM, milletler arası sempozyumlar ve seminerler düzenlemekte ve BAL-TAM adlı ilmi bir dergi yayımlamaktadır.
Önemli bir Kosova’lı Türk’ten olan Dr. Taner Güçlütürk ; Kosova Cumhurbaşkanlığı Danışma Konseyi üyesi ve Resmi Diller Çalışma Grubu Başkanıdır.
Yugoslavya döneminde Arnavutça ve Sırpça ile birlikte Kosova’nın resmi dillerinden biri olan Türkçe, Birleşmiş Milletler yönetimi sırasında resmiyetten kaldırılmış, 2006 yılındaki bir yasa ile de Türkçenin kullanımı belediyelerin insafına terk edilmişti.
Bunun sonunda da 2012 yılında Türkçenin resmî kullanımı neredeyse tamamen ortadan kalkmıştı. Güçlütürk’ün ısrarlı ve sürekli çalışmaları sayesinde Türkçe 2015 yılında yeniden resmî statü kazandı.
Şu anda Türkçe Prizren’de resmî dildir; Mitroviça, Vıçıtırın, Gilan ve Priştine belediyelerinde “resmî kullanımdaki dil” statüsüne sahiptir. Elbette bu neticede, Dr. Taner Güçlütürk ile birlikte Kosova’daki aydınların, şair ve yazarların da önemli rolü bulunmaktadır.
Türk olmak kolay değildir. Hele Kosova’da, Kırım’da, Irak’ta, Suriye’de, Doğu Türkistan’da Türk olmak hiç kolay değildir. Ancak her Türk toprağında bu milletin asil ve şerefli evlatları vardır. Ve onlar biliyorlar ki Türk olmak bir şereftir.
Kaynak:Yeni Çağ Kosova’da Türkler ve Türkçe Ahmet B.Ercilesun
