Hazırlayan: Zeynep Işıl Hamziç

Yıllar önce gittiğim Romanya’da ki Drakulanın Şatosunu gezerken Volvoda’nın bana rehberler tarafından yaptıkları işgenceler anlatılmıştı ancak daha sonra okuduğum tarihi bilgilerden  Sırp Çetniklerinin Volvada ile bağını öğrendim ve yazımda bu konuya ve hayatına değineceğim. Öncelikle Çetniklerin Voyvoda ile bağlantısına gelirsek; “Çetnik” sözcüyü Osmanlı yönetimine karşı ayaklanan Sırp isyancılara Osmanlılar tarafından verilen “Çete” isminden gelmekteydi. Çetniklerin kumandanlarıda Sırp tarihinden ünlü “Kazıklı Voyvoda”dan esinlenerek Voyvoda deniyordu. Hatırlarsanızki Çetnikler gerek II.Dünya Savaşında gerekse Bosna Savaşında bazı fanatikler tarafında desteklenen bir gurup haline gelmişlerdi.

Peki bu Kazıklı Voyvoda kimdir?

Kont Drakula ve Kazıklı Voyvoda olarak bilinen III. Vlad Tepeş 1431 yılında Macaristan’ın Segesşvar bölgesinde doğdu. Düşmanlarını  ve özellikle esir aldığı Osmanlı askerlerini kazıklara çakarak işkenceyle öldürmesiyle tarihe geçen III. Vlad, pek çok filme ve romana da konu olmuştur.

Şeytan’ın oğlu” Osmanlı Sarayın’da :

Türkler, 1431 yılında Orta Romanya’daki  Sighişoara kasabasında dünyaya gelen Vlad’ın hayatında, henüz küçücük bir çocuk olduğu günlerden, savaş meydanında son nefesini verdiği ana kadar daima en belirleyici unsur oldular. Macar kralı Vladislav’ın seçkin birliklerinde yer alan babası Vlad Dracul acımasızlığıyla ünlenmiş bir şovalyeydi ve soyadı olarak kullandığı lakabı “Dracul”un Romencede “şeytan” anlamına gelmekteydi.

Vladislav’a bağlı diğer bütün seçkin şovalyeler gibi, kılıcında ve zırhında bir ejderha figürü bulunan baba Vlad, giriştiği savaşlarda uçurduğu yüzlerce kafaya rağmen, oğlu doğduğunda bütün babalar gibi çocuğuna düşkün bir baba olmuş.

Romenlerin “Wallachia” olarak andıkları bu topraklar Sultan 2’nci Murat’ın amansız akınlarının ardından Eflak ve Boğdan adlarıyla Osmanlı’ya bağlanınca, baba Vlad da Türklerin o dönemdeki başkenti Bursa’ya ister istemez bağlılığını iletmek zorunda kalıyordu.  Osmanlıların fetih politikasında, kazanılan yeni topraklara, merkezden o yöreye yabancı yöneticiler atamak pek sıklıkla başvurulan bir yöntem değildi. Devlet, bunun yerine ele geçirdiği her yeni diyara yine o bölgelerde doğup büyümüş sadık yerel liderler tayin etmeyi tercih ediyordu. Bu doğrultuda Wallachia’nın sözü geçen soylularının geniş bir istihbaratını yaptıran Sultan Murat Han, onlar arasından Vlad Dracul’un adının ön plana çıktığını görecekti. Bunun üzerine şovalyenin küçük oğlu ile kızı, bizzat babalarının rızasıyla, yetiştirilmek üzere başkent Edirne’ye getirildi. Ablası sarayda “prenses” statüsünde ağırlanırken, gelecekte Eflak ve Boğdan Voyvodası (Osmanlı’da geniş yetkilerle donatılmış, bir çeşit genel valilik rütbesi) olması planlanan küçük kardeş Vlad da seçkin çocuklara verilen özel bir eğitim programına alınıyordu.

Cihan Fatihi ve Volvodo’nun Dostluğu “Ölünceye dek kardeşiz” 

Küçük Vlad, Edirne’yi ve Osmanlı Saray hayatını sevmiştir.  Murat Han da sarayının koridorlarında ablasıyla birlikte koşturup duran bu küçük konuğun üzerine titremekte, gelecekte Osmanlı’nın Balkanlardaki uçsuz bucaksız topraklarını kendisi adına sadakatle yönetecek olan bu zeki Romen çocuğunun her açıdan kusursuz bir eğitim almasını arzulamaktadır. Türkleri sevmesi için çok geçmeden onun yanına bir de arkadaş verir bu kişi, sonradan “Cihan Fatihi” olarak anılacak olan sevgili oğlu Mehmet’tir.  

Şehzade Mehmet, kendisinden yalnızca 1 yaş küçük olan Romen arkadaşıyla yıllar boyunca omuz omuza çok sıkı bir eğitimden geçer, en seçkin hocalardan yabancı dil dersleri , kılıç kullanma, ata binme ve devlet yönetiminin türlü inceliklerini öğrenirler.Büyüdüklerinde birbirlerini hiç unutmayacakları ve kanlarının son damlasına kadar destek olacaklarına dair karşılıklı yeminleşirler.

Yıllar geçecek ve yedikleri içtikleri ayrı gitmeyen bu iki arkadaşın yolları zorunlu olarak ayrılacaktır. Vlad seçkin bir yönetici adayı olarak anavatanına geri gönderilir. Babasının 1451 yılındaki ölümü üzerine genç yaşında tahta geçen Sultan Mehmet ise 1453 yılında, İslâm aleminin öteden beri en büyük hayâli olan İstanbul’un fethini gerçekleştirerek yüce peygamberimizin hadis-i şerifindeki övgülere mazhar olur.  Onun bu büyük askerî başarısını, yıllar sonra geri döndüğü ülkesinden hayranlıkla izleyen Vlad da yeni başkent İstanbul’a siyasî bağlılığını bildirir.

Genç lider bunun üzerine 1456’da Sultan Mehmet Han tarafından Eflak ve Boğdan’a resmen “Voyvoda” olarak atanacaktır.

Başlangıçta herşey yolunda gitmektedir. Bölgeyi büyük bir başarıyla yöneten Vlad, Osmanlı’nın çıkarlarını içtenlikle korumakta ve devletin vergi gelirlerini düzenli olarak tahsil edip merkeze yollamaktadır. Bunun karşılığında saray da ona her Voyvoda’ya tanınmayan düzeyde çok geniş bir özerklik alanı sunmuştur.

 Ancak, zaman geçtikçe Vlad’a bir haller olmaya başlar. Romen soyluları arasında esen miliyetçilik rüzgârları, İstanbul’a bağlılığı kuşku götürmeyen onu da adım adım etkilemeye başlamıştır. Bölge bağımsızlık hareketleriyle için için kaynarken, herkes Voyvoda’dan bu yeni dalgaya önderlik etmesini beklemektedir. Bu noktada babasının efsanevi savaşçılık kariyeri de sık sık önüne konulur ve aklını başına toplaması istenir. Bir tarafta gönülden bağlı olduğu Fatih, öte tarafta ise bağımsız Wallachia’ya kral olma hayali başlar…

Vlad giderek öylesine büyük bir açmaz içinde kalacaktır ki bu durum onu kısa sürede alkole düşkün biri haline getirir. Sabah akşam içmekte ve emirlerine uymayanlara akıl almaz işkenceler yapmaktadır. Bu arada Voyvoda babasının bölgede efsaneleşmiş olan soyadı “Dracul”u da “Draculea” (Eski Romencede “şeytanın oğlu”) şeklinde kullanmaya başlar. Eflak ve Boğdan’a egemen olan huzurlu ortam bir kaç yıl içinde yerini tam bir cinnet atmosferine bırakacaktır.

Adalet duygusunu tamamen yitirmiş vaziyetteki Vlad, kendisine zalimce bir eylem bulmuştur: “Kazığa oturtma işkencesi… Sarayının çevresini binlerce sivri kazıkla donatan Voyvoda, suçlu olarak gördüğü kişileri canlı canlı bu kazıklara oturtmakta ve kurbanlarının bazen günler süren can çekişmelerini izlemektedir. Bu arada, halkı arasında, onun şeytanî bir güç kazanmak amacıyla düşmanlarının kanını içtiğine dair söylentiler de yayılmıştır.  

Eflak ve Boğdan’da bunlar olup biterken, Voyvoda’nın sapkın davranışları İstanbul’a, Fatih’in kulağına dek ulaşır.

Bölgede yaşanan kargaşanın merkezinde çocukluk arkadaşı Vlad’ın olduğunu öğrenen Sultan, duyduğu bu korkunç haberlere ilk anda inanmak istemez. Ancak, hem vergileri toplamak hem de olup bitenleri araştırmak üzere gönderdiği diplomatik temsilcilerinin başına gelen korkunç bir olay, cihan hükümdarını radikal bir karar almaya sevkedecektir.

Ruhsal dengesini tümüyle yitirmiş durumdaki Vlad, İstanbul’dan gelen elçiler sarayına ulaştığında hayatının hatası sayılabilecek bir adım atar. Konuklarını tutuklatır, onlara bizzat kendi elleriyle işkence yapar ve sonunda da -ellerinde Fatih’in mührünün bulunduğu ültimatom mektupları taşıyan- bu kişilerin hepsini kazığa oturtur. Sultan Fatih, elçilerinin akıbetini duyduğunda uzun süre düşünüp düşünüp başka hiç kimseye göstermeyeceği bir tahammülle Vlad’a son bir mektup daha gönderir. Cihan Fatihi, çocukluk arkadaşına aklını başına toplamasını ve bu tür vahşet gösterilerinden vazgeçerek Saray’a bağlılığını yinelemesini emretmektedir. Vlad’ın bu son uyarıya verdiği karşılık ise onu geri dönülmez bir yola sokacaktır.

Voyvoda artık İstanbul’un otoritesini tanımadığını bildirerek bağımsızlığını ilan eder. Kardeşlik yemini artık sona ermiştir.

“Geliyorum deyyus Vlad!” 

1462 yılı ilkbaharında emrindeki büyük bir ordu ile Balkan seferine çıkan Fatih için artık tek bir hedef vardır. İbret-i âlem için Vlad’ı yok etmek. İsyana destek olan bütün yerel yöneticileri etkisiz hale getirerek Eflak ve Boğdan’ın içlerine doğru ilerleyen kızgın komutan, Vlad’ı ise Poeinari Kalesi’nde kıstırır. 900 m yükseklikteki sarp bir dağın zirvesine kurulmuş bulunan Poeinari Kalesi, erişilmezliğiyle tam bir kartal yuvası görünümündedir. Bu haliyle de aşağıdan bir saldırıyla düşürülmesi bir hayli güçtür. Ancak, hiddetinden yanına yanaşılamayan Fatih’i hiç bir zorluk durduramaz. Birlikleriyle kalenin çevresini kuşatan Sultan, Vlad’a son mesajını gönderir: “Artık işin bitti! Geliyorum deyyus Vlad!”

Her iki komutan da birbirlerinin huyunu suyunu çok iyi bilmektedirler. Vlad bu avantajını kullanarak, kıstırıldığı yüksek kalede aylarca direnmeyi başarır. Buna karşılık, lojistik desteği tam olan Osmanlı ordusu da hiç acele etmemekte ve kalenin dibinde sinir bozucu bir sabır içinde kamp yapmayı sürdürmektedir. Öyle ki sırf kaledekilerin direniş gücünü yıkabilmek için zaman zaman askerî bandonun kılıçların şakırdadığı gösteriler düzenleyip gürültülü savaş marşları çaldığı bile olur. Fatih, kendisine karşı sergilenen bu büyük ihaneti muhatabını aşağılayarak cezalandırmaktadır. İnatçı bir adam olan Vlad Fatih’in taktiklerine direnir direnmesine, ancak kalede kendisiyle birlikte mahsur kalan eşi Elizabetha ise onun kadar güçlü değildir. Genç kadın bu sinir savaşına daha fazla dayanamaz ve kuşatmanın ilerleyen haftalarında kendisini kalenin burçlarından bırakarak intihar eder.

Vlad’ı kendi egemenlik bölgesinde siyasi olarak bitiren Fatih, isyancı bir Voyvoda için İstanbul’u bu kadar uzun süre sahipsiz bırakmanın riskli olacağına karar verir ve hasmının yakalanmasını beklemeksizin birliklerinden bir kısmını yanına alarak merkeze geri döner. Giderken Eflak’a yeni ve sadık bir Voyvoda atamayı da ihmal etmeyecektir. Eşinin intiharıyla psikolojik olarak çökmüş olan Vlad, kurtulmak için son bir hamle daha yapar. Fatih’in yokluğunda bir ölçüde gevşemiş olan kuşatmayı yarmayı başaran devrik Voyvoda, kendisine yardım eden bazı Rumen köylülerinin de yardımlarıyla bir gece komşu Macaristan’a kaçar. Romen tarihçiler, Vlad’ın kaçışını haber alan Fatih’in buna çok da fazla öfkelenmediğini söylüyorlar. Bugün için büyük Sultan’ın o anda neler düşündüğünü elbette ki net olarak bilemiyoruz, ancak olayların gidişatı onun çocukluk arkadaşına ülaaai terketmesi için yine de son bir şans tanıdığı kanısını uyandırıyor bizlerde. Malûm, “kan kardeşliği” yeminini öyle bir çırpıda silip atmak kolay değil…

 

Osmanlı’ya karşı Savaş

III. Vlad Tepeş, 1459 yılından itibaren Osmanlı İmp’na vergi ödemeyi reddetti ve Macaristan Krallığı’yla ittifak yaptı. 1460-1461 yılları arasında Tuna nehrini geçerek Sırbistan’a ve Karadeniz kıyısına kadar ilerledi. Kendi ifadesiyle 23.884 Türk ve Bulgar’ı öldürdü. 20.000 Osmanlı savaş esirini kazığa geçirdi.

Bu gelişmeler karşısında Osmanlı ordusu 1462 yılında padişah II. Mehmet komutasında Eflak voyvodasına karşı sefere çıktı. Mahmut Paşa’nın hatıratına göre çok uzun mesafeler boyunca Osmanlı askerleri içilecek bir damla su bile bulamadı. Sıcak dayanılır gibi değildi. Türk askeri Eflak’ın başkenti Târgovişte’ye ulaştığında Fatih Sultan Mehmet’in gördüğü manzara yaklaşık 5 kilometre boyunca kazıklarla dizili bir alandan geçiyordu.

Alan yaklaşık 3 kilometre boyunda 1 km enindeydi. Yerde uzun kazıklar dikiliydi. Yaklaşık 20 bin kadar insan erkek, kadın ve çocuk olmak üzere kazığa geçirilmiş durumdaydı. Bu kadar çok insanı kazıkta gören Osmanlı askerinin moralleri bozuldu, aklını kaçıracak duruma geldi.

Osmanlı ordusu 4 Haziran 1462’de Târgovişte kalesini aldı. Vlad, II. Mehmet’e başarısız bir suikast girişiminde bulunduktan sonra kaçtı. Terk ettiği topraklardaki kuyuları zehirledi, ekinleri yaktı, hayvanları öldürttü. Hapishanelerdeki mahkûmları, cüzzamlı ve vebalıları salarak Türklerin arasına karışmaya teşvik etti.

           Ölümü:

1462 yılında III. Vlad’ın ordularının yenilmesiyle Eflak yeniden Osmanlı Devleti’ne bağlanmıştı. Vlad Macaristan’a bağlı bir beylik olan Erdel’e kaçarak Macaristan kralı Matthias Corvinus’tan yardım istedi. Ancak Eflak’taki Osmanlı İmp’na bağlı yeni yönetimi tanımış olan Macaristan, yardım talebini kabul etmedi. Vlad Matthias Corvinus’un emriyle 1462 yılında tutuklandı ve Budin’e getirildi.

Önce hapsedilen Vlad, daha sonra kral ve ailesiyle iyi ilişkiler kurdu. 1474 yılında sürgün dönemi sona erdi. Bu tarihten itibaren Eflak’ı yeniden ele geçirme planları yaptı. 1476 yılında kuzeni Stefan Cel Mare (Büyük Stefan) ile birlikte Eflak’a döndü ve voyvoda ilan edildi. Aynı yıl 300 askeriyle birlikte yeniden Osmanlı ordularına yenildi. Öldürülen III. Vlad’ın kesilen başı öldürüldüğünü ispat etmek için İstanbul’a II. Mehmet’e gönderildi. Vlad’ın bir vampir olduğu söylentileri Almanya, Macaristan ve Rusya’da yayıldı. Buna rağmen Romen halkı onu bir kahraman olarak görmeye devam etti.

Yaptığı işkenceler

Yukarıda da anlattığımız gibi Fatih Sultan, kendisi ile iyi ilişkiler içerisindeki Vlad’ı 1456’da Eflak prensliğine atamış  Osmanlılar’dan öğrendiği komuta ve idare yetenekleriyle kendisini kabul ettirdi. Boğdanlıları ve Macarları birkaç defa bozguna uğratmıştı.

Osmanlı Devleti’ne sadık görünüyor, her yıl haracını bizzat padişaha getiriyordu. Padişah da kendisine hil’atler giydirip ihsanlarda bulunuyordu. Ancak Fatih, Mora ve Karadeniz sahilleri ile uğraşırken Vlad eski bağlılığını göstermemeye başladı. Artık vergilerini bizzat getirmek bir yana, hiç göndermiyordu. Kendi hükmü altındaki insanlar dahil olmak üzere çevre ülkelerin de mensuplarına zulüm etmeye başladı. Batılı kaynaklar onun işkencelerinden uzun uzun söz etmekte ve vahşi bir canavara dönüştüğünü anlatmaktadır.

Vlad, kazığa geçirdiği insanların oluşturduğu bir dairenin ortasında saray halkı ile beraber yemek yemekten büyük zevk alırdı. Özellikle de Türkleri bu işkenceyle öldürmek onun için bir tutku haline gelmişti. Eline Türk esirler geçince, ayaklarındaki derinin yüzülmesini, açığa çıkan etin üzerine tuz dökülmesini ve ızdırabın artması için keçilere yalatılmasını emrederdi. Bir gün şehirdeki bütün dilencileri çağırtarak büyük bir ziyafet verdi. Dilencileri iyice doyurduktan sonra masayı ateşe verdirip, hepsini diri diri yaktı. Bir defa da birkaç kadının göğüslerini kestirip yerlerine çocuklarının başlarını diktirmişti. Bazı kadınları da kazanlara attırıp haşlatıyor, etlerini çocuklarına yediriyordu.

İnsanları doğramak, kazanlarda kaynatmak için özel yöntemler uygulamıştı. Bir gün eşek üzerinde tesadüf ettiği bir papazı eşekle birlikte kazığa geçirtti. Dil öğrenmek için Eflak’a gelen dört yüz Macar ve Erdelli genci casus oldukları gerekçesi ile diri diri yaktı. Bohemyalı altı yüz kadar tüccarı da Pazar yerinde kazığa vurdurdu. Bunların hepsini bir şenlik havasında yaptı.

Tüm bunlardan haberdar olan Fatih, kendisini kolay yoldan cezalandırmak istiyordu. Bunun için Silistre Beyi Kâtip Yunus Bey’i Vlad’a yollayarak vergisini bizzat İstanbul’a getirmesini istedi. Vlad ise İstanbul’a geldiğinde Eflak’ın korunması için Fatih’ten asker istediğini bildirdi. Fatih, Niğbolu sancakbeyi Hamza Bey’i bu istek üzerine Eflak’a gönderirken Vlad’ın mutlaka getirilmesini de emretti. Hamza Bey ve askerleri Tuna önüne geldiğinde nehrin donmuş olduğunu görüp beklemeye başladı.

Vlad ise Fatih’in tasavvurundan haberdar mı olmuştu yoksa bir planla mı asker istemişti bilinmez, donmuş olan Tuna’yı geçerek, herhangi bir saldırı beklemeyen Hamza Bey kuvvetlerine baskın verdi. Bu baskında Kâtip Yunus Bey ölürken Hamza Bey de esir düştü. Bütün esirler kol ve bacakları kırıldıktan sonra kazığa oturtuldu. Hamza Bey’in kellesini Macar Kralı’na yollayarak kendisinden yardım istemişti.

Kazıklı Voyvoda bundan sonra Niğbolu, Vidin ve bütün nehir boyu şehirlerini yağmalayıp katliam yaptı ve yirmi beş bin esirle Eflak’a döndü. Bu feci durumu haber alan Fatih hiddetlenerek derhal sefer hazırlıklarını başlattı. Bizzat kendisi ordusuyla Vlad’ın peşine düştü. Osmanlı öncü birlikleri, Vlad’ın ordusunu bozguna uğrattı. Ancak Voyvoda’yı ne kadar arasalar da bulamadılar. Kazıklı Voyvoda, Macaristan’a sığınmıştı.

Osmanlılar ile yeni barış yapmış olan Macaristan Kralı, başına yeni bir bela açmak istemiyordu. Kral, Vlad’ı gelir gelmez hapsetti. Fatih, Kazıklı Voyvoda’nın yerine küçük kardeşi Radul’u yıllık on iki bin duka vergiye bağlayarak Eflak beyliğine getirdi. Radul Osmanlılara sadakatini bozmadı.

Son çırpınışları ve ölümü ..

Macaristan’da hapis kalan Vlad, 1476’da Eflak ülkesinde yeniden göründü. Boğdan ve Erdel birliklerinin desteğiyle tahtını yeniden ele geçirdi. Ancak teyakkuz halindeki Mihaloğlu akıncıları Aralık 1476’da Vlad’ı Bükreş yakınlarındaki Balteni’de ani bir baskınla yakaladı ve başını kesti.

1476’da Macar Kralı Matei Corvin ve Moldova Prensi Büyük Stefan’ın yardımlarıyla yeniden Wallachia prensliğini eline geçiren eski Voyvoda, İstanbul’dan gelen özel bir emirle bu kez ölümüne köşeye kıstırılacaktır. Osmanlı istihbaratı onu hiç unutmamış, Fatih’in özel talimatı üzerine, tehlikeli bir isyancı olarak faaliyetleri yıllarca dikkatle izlenmiştir. Bu kez emir titizlikle yerine getirilir ve bölgeyi yöneten yeni Voyvoda Radu, selefi Vlad’ı yanında bulunan az sayıda destekçisiyle birlikte Transilvanya ormanlarında kıstırıp öldürür. Bu arada prensin başı da yine sarayın isteği üzerine İstanbul’a gönderilecek ve binlerce Türk’ün katili olarak kentin sokaklarında dolaştırılacaktır. Prensin başsız gövdesi ise Bükreş kenti yakınlarındaki bir gölün üzerinde kurulu bulunan Snagov Manastırı’na gömülür.

Saray açısından bu eski hesap artık tümüyle kapanmıştır. Peki ya, prensin ülkemize getirilen başına ne oldu? Bunu hiç kimse bilmiyor. İstanbul’da günlerce halka teşhir edilen kesik baş, sonunda kentte bir yerlere gömülür. Ama nereye bilinmez? 

Hüküm süresi boyunca bir çok vahşete imza atmış olan Vlad Drakul, kan dökücülüğü sebebiyle vampir olarak efsaneleşmiş ve filmlere konu olmuştur.

Boşnak Medya