ARKEOLOGLAR BOSNA’DA 500 YIL BOYUNCA KULLANILMIŞ 3100 YIL ÖNCESİNE AİT BİR MEZARLIKTA 40 MEZAR, 25.000 SERAMİK PARÇASI VE ÇOK SAYIDA DEMİR SÜS EŞYASI KEŞFETTİ.
Bosna Hersek’in ortasındaki Zenica yakınlarında sansasyonel bu keşif, Bosna’nın hiçbir zaman boş topraklar olnadığını, tarihin her döneminde insanların o dönem nüfusuna göre kalabalık olarak yaşadıklarını göstermiş oldu.
3000 yıl önce Bosna Nehri havzası ve Bosna’nın tam ortasında yaşamın yoğun olduğu anlaşıldı. Zenica’daki arkeolojik keşif bunu gösterdi. Yani araştırmacılar, o şehirden çok uzakta olmayan 3.100 yıllık bir yerleşim yeri ve mezarlar keşfettiler. Çok sayıda değerli eşya da bulundu.
Bilindiği gibi bu bölgede İlir Halklarından Deasitistlar, M.S. 9 yılındaki “Büyük İlir İsyanı”na kadar yaşamışlardı.
Zenica yakınlarındaki Kopilo sahasında son araştırma, arkasında sansasyonel bir keşif bıraktı:
Arkeologlar 3.000 yıllık mezarlar ve onlarca iskelet ile 25.000’den fazla seramik kap buldular. O zamanlar yerleşim yerleri tepelere kurulmuştu.
N1 Televizyonu’na konuşan arkeolog Mario Gavranoviç şunları söyledi;
“Bu mezarların bir örneği Bosna Hersek dışında olnadığı gibi Bosna Hersek içinde de sadece bu bölgede var. Bu arkeolojik kalıntılarda yakın aileden üç veya dört kişinin tek bir mezar yapısı içinde gömülü olduğunu ortaya çıkardık.”
En eski mezar M.Ö. bin yıllık döneme aittir ve aynı mezarlık alanı içinde M.Ö. 500’e ait bir mezar daha bulunmuştur. Yani 10 kuşak bu mezarlığı kullanmış.
Zenica’daki bu yerde yaklaşık 40 mezar bulundu. Bir mezarda çocuk iskeletleri bulundu. Bu mezarların özelliği, ölen kişinin başının üzerine her zaman bir kap yerleştirilmiş olmasıdır.
Antropolog Lukas Waltenberger, “Burada beş yaşındaki bir çocuğun iskeletini görebilirsiniz… Elbette, bu sitede bulunan kemikler ve bundan sonra yapılacak araştırmalar, bize o dönemin yaşam koşulları hakkında son derece önemli bilgiler sağlayacaktır” dedi.
Ayrıca mezarlarda çok sayıda süs eşyaları ve mücevher bulunmuştur. Tunç ve Demir Çağları’nda burada yaşayan ve ölen insanlar hakkında hâlâ bilinenler, tarımla uğraştıkları ve demir ürettikleridir.
Gavranoviç: “Bir sürü hayvan kemiği de bulduk, bu yüzden hayvancılığın da geliştirilmiş olduğunu anladık. Demir metalurjisi geliştirildi. Kopilo, M.Ö. 9. ve 8. yüzyıllarda demirin en erken işlenmesinin başladığı yer olarak biliniyor, bu ilginç çünkü Zenica’dayız ve demir ve metalurji ile bağlantıyı burada ortaya çıkardık “
Alanda daha önce ilginç bir heykelcik bulunmuştu. Bunun bir inanç ile ilgisinin olup olmadığı bilinmiyor.
Gradišće sahasında da kazılar yapıldı ve burada 6 tarih öncesi yerleşim birimi bulundu.
Arkeolog Edin Bujina: “Orada farklı bir döneme ait ve buradakilerden farklı olan tarih öncesi mezarlarımız var, bu yüzden 2019’da Ravna Gradina adlı bir yeri keşfettik ve oradaki bulgular M.Ö.1450 tarihini ve o antik dönemlerde yeni bir aralığı gösterdi.”
Tekstil, daha doğrusu koyun ve keçi yünü işlediklerini de öğrendik. Antropolojik açıdan hiçbir değişiklik yok, bu alanların sakinleri günümüz insanlarıyla aynıydı. Bulunan çok sayıdaki mücevherler göz önüne alındığında, zamanın kadınları görünüşlerine önem veriyorlardı.
Arkeolog Mario Gavranović, “Bu, kadınların saçlarını bağlamak için kullandıkları takılar ve bu tip eşyalar, Zenica dışında hiçbir yerde yok. Şimdi iskeletlerin antropolojik analizini, nesnelerin metalurjik analizini ve genetik analizi yapılacak. Daha sonra, 3.000 yıl öncesinden Zenica bölgesinin Bosnalı sakinleri hakkında her ayrıntı bilinecek.”
Kaynak : N1 TV, Bosna Hersek.
