Hazırlayan yazan : Zeynep Işıl Hamzıç Boşnak Medya
Boşnaklar için “zambak çiçeği” çok önemlidir bu sebeple her zaman Boşnaklığı simgeleyen bir sembol olmuştur . Annemin bahçemizde yetiştirdiği zambaklara olan sevgisinin tam olarak bilmesem de ,Bosna topraklarıyla bir bağ kurduğunu çocukluğumda hep hissetmişimdir. Daha sonraları tarihimizi öğrendikçe zambak çiçeğinin sadece güzel kokusu nedeni ile önemli olmadığını da öğrendim.Bu yüzden de Zambak çiçeğini bende bıraktığı anlamı ve Bosna ile bağını sizlere yazmak istedim.
Bosna da Zambak çiçeği , doğum ile ölüm arasında alınan bir nefestir adeta .Zambak Bosna’nın tüm tarihi boyunca saflığın,doğruluğun,manevi gücün simgesi olarak görülmüş, bayrağında dalgalanmıştır. Zambaklar topraklarından aldığı o güzel kokusunu rüzgarın savurduğu Drina’dan, Sava’dan, Neretva’dan, Una’dan,Vrbas’dan, Sana’dan Bosna Nehrin’den,Lim’den,Tara’dan akarak Bosna’yı kalkan gibi koruyan dağlarından gökyüzüne ulaştırmıştır .
Evet Bosna’nın tarihine baktığımızda Zambaklar Bosna insanı için çok şey ifade etmiş gerek bayrağında gerekse mezar taşlarında Zambak motifini görmekteyiz.Bosna toprakları daima Müslümanlık önceside (Begomil mezhebinde) de sonrasıda din savaşlarının mücadelerinin geçtiği topraklar olmuştur çünkü Boşnaklar daima dinlerine ve inançlarına sahip çıkmış bir millettir.
Aslında Zambak çiçeğinin ne bir gül gibi dikeni ,ne de kendini koruyacak diğer bir silahı vardır.O gücünü topraklarındaki köklerinden almıştır koparılsa bile tekrar topraklarının gücüyle yeniden açmak üzere.
Gerçekte Zambak çiçeği lily-lil kökünden türemiştir.Sümerlerde lil kelimesi rüzgar,hava,nefes anlamlarında kullanılırmış.Yine sümer lerde En-lil rüzgarın efendisi Nin-lil rüzgarın hanımı olan baş tanrılardı.Nefesin can,yaşam olduğu akla getirildiğinde,bu iki tanrıda yaşam verenlerdi.Daha sonra Arap ve İbrani etimolojisinde lil-iyi gece anlamına geldiğini görürüz.
Ölüm ve doğum olmadığında yaşam oluşamayacağı gibi, Zambak çiçeği de bu nedenle Bosna’da yaşamdan alınan hazzın yenilenmenin,mücadelenin ve değişiminde simgesi olmuştur.
Tarih boyunca var olma mücadelesi veren Boşnaklar ve Zambak çiçekleri Bosna ‘nın gücüne ulaşmak için çabalamışlardır.Boşnakların sevgisiyle ne bir diken ne de bir tehditle görkemli güzelliğini lekelemeden ve tüm kötülüklere rağmen açmaya ve topraklarına güç katmaya devam etmiştir.
Bosna sokaklarında dolaşırken bahçelerinde gördüğümüz Zambaklar sanki bize bakarak adeta kanatlarını iki yana açmış tüm samimiyetiyle vicdanımıza doğru havalanmakta tıpkı Bosna insanı ve Bosna toprakları gibi…. Tüm acılara rağmen Doğum ile ölüm arasında alınan bir nefes gibi ….
(Bosna Şehitlik Anıtımız)
