Batı Trakya’da Mahzun Türk Yurdu: İskeçe

İrfan ÖZFATURA

 

Evliya Çelebi’ye göre İskeçe içinde de 4 cami, hamam, medrese, iki han ve iki tekke bulunur.

Rumeli camileri misafir odası gibi bakımlıdır. Bir kere tertemizdir, taze kireç kokar. Şadırvanda asılan havlular kar beyazdır ve itinayla ıtırlanmıştır lavantayla. Bir köşede yıkanmış ütülenmiş, cilbaplar, cübbeler, takkeler, eşarplar… Bahçede hanımelleri, kasımpatılar, sardunyalar. Güller gölge gölge yaslanır mezar taşlarına…

2015 yılıydı sanırım, İskeçe’de dolanıp resim çekiyorduk sağda solda. Karşılaştığımız Türkler “Müftü efendiyi gördünüz mü” diye sordular. “Randevumuz yok” diyecek oldum. “Abe ne gerek” dediler, “çat kapı gireceksin, protokolden hoşlanmaz!” Ahmed Hoca’nın kapısı hakikaten açıkmış, evimiz gibi süzüldük odasına.

Sağ olsun bize yer gösterdi, kahve söyledi ve içini döktü dostça. Dert bir değil, elvan elvan. Ben kısaca hülasa edeyim, sayfaya sığmaz zira: Ahmed Hoca “Bir kere bu devletin tarihî esere saygısı yok” demişti, “Osmanlı mirasına düşmanlar, çatır çatır yok ediyorlar. Güzelim camileri medreseleri çeşmeleri sebilleri kırıp kaldırıyorlar. Ülkedeki en ırkçı Rumlar burada meskûn. Camiler ve Kur’ân-ı kerim kursları kundaklanıyor. İşin acı yanı ne suçluya ceza, ne de bize tamir izni veriyorlar. Kâr kalıyor mücrimin yanına.”

Karasu Meriç Arası

Batı Trakya Türk’ü Karasu ile Meriç Nehri arasında yaşar. Burada 150 bin Müslüman olduğu söylenir ama birçok insanımız kayda geçmemiş, bir kısmı da çalışıyor Avrupa’da. Mübadelede bizi de sürebilirlerdi ama İstanbul Rumları zengindi ve Patrikhane’nin tesiri vardı coğrafyada. Onlara karşılık Batı Trakya Türklerini istisna tuttular. Ancak verilen sözler yerine gelmedi, eğitim, ziraat, ticaret, imar hepsi dert yumağı. Hiçbir şekilde amir memur olamazsın, hele polis, subay asla. Eskiden askere alır eziyet ederlerdi ayrıca. Yunanistan azınlık politikası olan bir devlet, her adımını bilerek atıyor. Hâlbuki biz Atina’ya hiç problem olmadık. Adımız bir kere bile terörle anılmadı. Kendi insanları yuh çeker, biz uymayız onlara. Bir dedem Yunan-İtalyan harbinde ölmüş, cansa can, kansa kan, çok şey verdik bu topraklara.

Düşünün kırk bin kişiye bir azınlık lisesi düşüyor. Okul açtırmıyor, öğretmen seçtirmiyorlar. Selanik’te Rumca okuyanlar gelip bizde Türkçe dersi veriyor. Türkiye’den mezun gençlerimiz var ama işe alınmıyor.

İskeçe’de iki müftü var. Biri insanlarla uğraşıyor salahiyeti yok, öbürüne mühür vermişler ama halk itibar etmiyor. Milletin müftüsü seçimle işbaşına geliyor, devletin ki kâğıtla tayin ediliyor. Atina yıllardır işleri kilitliyor. Müslümanlar haklarını arayamıyor, vakıf eserlerine sahip çıkamıyor. Cuntanın yerleştirdiği vakıf yetkilileri hâlâ masa başında. Düşünün babanızın mezarı bile onlarda.

Hani Mütekabiliyet?

Çipras seçim programında “müftüler seçilecek, vakıflar sahiplerine iade edilecek” dese de kıl kadar ilerleme olmadı. İçinde Türk adı geçen hiçbir derneği açamazsınız. Biz ırkçı değiliz ama dinimizi Türkçe ile öğrenebiliriz anca. Cahil bir toplum istiyorlar ki misyonerler avlansın kolayca. Türkiye’de azınlıklara bütün hakları verildi. Barteloma seçilirken biz de aynısını istiyoruz diyebilirlerdi, nedense ses çıkarmadılar. Bizim çocuklarımız en sağlıklı eğitimi Türkiye’de alır. Havasını bile teneffüs etse yarar. Cemiyete faydalı olurlar. Gelgelelim Ankara kontenjanları sınırlandırıp, puanları yükseltiyor, bizi Patagonyalıyla bir tutuyor. Yavrularımızı Yunan okullarına itiyor.

İskeçe’de (Eskice) 115 camimiz var, bunun 96’sı faal. 140 hocamız Kur’ân-ı kerim öğretiyor. Vaizler vaizeler köy köy dolanıyor. Hatim törenleri ve hafızlık cemiyetleri düzenleniyor, kazanlar kuruluyor, aşlar pişiyor. Ramazan zaten çok canlı geçiyor, mukabeleler yapılıyor, fakir fukaraya, dula, yetime sahip çıkılıyor. Resmî müftünün tek bir camisi var, onu da polis marifetiyle elinde tutuyor.

Zalimin Zulmü Varsa

Mescitlerimizi yenilemek için aramızda para topluyoruz, mani oluyorlar. Yok, minare dikemezsin, yok sesin çıkmayacak dışarıya. Okul ve müftülük binamızı yaktılar. On senedir yapamıyoruz, izin çıkmıyor zira. Koyunköy Camii yıllar süren bir mücadelenin ardından minaresine kavuştu, dünya kadar para cezası ödendi, mahkemesi sürüyor hâlâ. Hamdi Bey’in konağı müze oldu. İskeçe’nin en gözde eserlerinden Tarihî Debbağhane Camii durup dururken yıktırıldı (1972) kitapları bile alamadık, seccadelerin üzerine çökerttiler ne aceleleri varsa. Size başka yer vereceğiz demişlerdi, elli yıl geçti, bekliyoruz hâlâ.

Hesapsız vakıf malımız var, sahip çıkamıyoruz, mülklerimiz kapanın elinde kalıyor, adamlar bir avrodan kiralıyor, on yıllarca oturuyorlar. Bakın Rodos’ta 4 bin Türk var, azınlık okulu kapanınca silindiler, görünmüyorlar ortalıkta. Bizdeki Rum okulları üç çocukla bile çalışır ama buradakiler 10 çocukla kapatılıyor. Okul yapmaya, yenilemeye izin yok, ek bina yasak, vakıf mallarını da kullanamazsın. Yok, yok, yok. Yokluklar içinde var olmaya çalışıyoruz burada. Eskiden imamlar derse girer, Kur’ân-ı kerim öğretirlerdi. Şimdi Türkçe’den bi haberleri “din dersi öğretmeni” yaptılar. Ama bizim çocuklarımız okuldan çıktı mı camiye gelir, fıkh, akaid, tecvid öğrenir.

Kaynak: turkalemiyiz.com