Malisörler

Osmanlı döneminde Arnavutluk ve Karadağ da yaşayan Katolik Dağlı Arnavutlara verilen isimdir.

Katolik olanları da vardır, olmayanları da vardır. Mesela Shkodër Malisörleri Katoliktir. Shkodër Müslümanları’nın çoğu, zamanla Müslüman olan Malisörlerdir.Arnavutların en cesur ve cengâverleri Malisörlerdir. Shkodër (İşkodra) Malisörleri hiçbir zaman tamamen kontrol altına alınamamıştır. Başlarına İşkodra’nın önde gelenlerinden bir bölükbaşı tayin olunur.Hükümetle olan tüm işlerini bu bölükbaşı vasıtasıyla görürlerdi. Malisörler genellikle çobanlık ve çiftçilik yaparlar, beyaz abadan yelek ve siyah tüylü kısa aba, beyaz potur giyerlerdi. Başlarına taktıkları Plisi / Qeleshja üzerine beyaz bir sargı sararlardı.

İşkodra Vilayeti’nin yönetimi altında olan Karadağ Malisörleri vaktiyle tamamen Hristiyan iken sonra Müslüman olmuşlardı. Bunun sebebi ise çok ilginç bir hikâyedir

Bir pazar günü kilisedeki ayine geç kalıp, ekmek ve şaraptan mahrum kalan Malisörler Papaza, “Bizim için tekrar ekmek ve şaraba oku” demiş. Papazda “Ayinin tekrarı caiz değildir”, diyerek okumamış.Israr edip tekrar oku deyip, yine hayır cevabı alınca, sinirlenip papazı öldürmüşlerdi. Papazın öldürülmesi üzerine bölgenin piskoposu tarafından aforoz edilmiş ve Hristiyanlıktan çıkartılmışlardı. Malisörler de piskoposa kızıp, madem öyle biz de Müslüman olduk demişlerdi.

Arnavutlar uzun yıllar gerek Katolik, gerekse Müslüman olsun Osmanlı Devleti’ne kahraman ve cengâver bir şekilde hizmet etti. Yanlarında cephane ve mısır ekmeği olduğu müddetçe, Ortodoks mezhebindeki Karadağlılara karşı savaştılar.

Shala ve Shoshi Kabileleri itaatlerini ve padişaha bağlılıklarını bildirmelerine rağmen şehirden ayrılmak için izin istedi. Bunun sebebi sorulduğunda ise kabilenin kanun hükmünde olan garip adetleri gösterildi.Shala’lar, Malisörlerin en vahşileriydi. Mesela, şehirde yürürken bir adamın omzu kazayla bir Şalelinin omzuna değse, ne kadar özür dilese kâr etmezdi. Shala namusunu temizlemek için adamı öldürmek zorundaydı.Eğer öldürmezse kabilesi bu adama namussuz gözüyle bakardı. O yüzden bunlar kalabalık içinde bulunmaz, bulunmak zorunda olduklarında ise daima alarga vaziyette dolaşırdı. Elbiseleri o kadar eskiydi ki, sokağa atsalar kimse dönüp bakmazdı.Fakat silahları bütün kabilelerden daha yeni ve üstündü. Bütün bu tuhaf kanunlarına rağmen, devletin emrettiği yere vakit kaybetmeden gidip askerlik yapıp özellikle Ortodoks Karadağlılara karşı vatanı savunurlardı.

Hristiyan Malisörler 4 kadın alıyor, üstelik nikâhlarını imam kıyıyordu. Katolik Malisörler ise diğer Katoliklerde asla görülemeyecek derecede dinen yasak olan dört eş alırlardı. Bunun çözümünü ise şu şekilde bulmuşlardı. Birinci eşlerinin nikâhını papaz kıyardı.Diğer eşlerin nikâhı için ise papaza gidemeyeceklerinden dolayı imama müracaat ederek nikâh kıydırırlardı. Katoliklikte birden fazla evliliğin caiz olmadığı konusunda vaaz eden papazlar ise bu konuda fazla konuşmalarının cezasını bazen yataklarında öldürülerek öderdi.Bu yüzden papazlar meseleyi çözemeyince çok hassas oldukları halde bu adeti görmezden gelmekteydiler.

Katolik Malisörler Müslümanlara kız vermekten çekinmezlerdi. Nadir de olsa Müslümanlardan da kız alırlardı.Mesela Bib Doda Paşa’nın eşi Müslümandı. Ama kız alıp verme sadece Katolikler ile Müslümanlar arasındaydı. Ortodokslar ile asla karışmazlardı. Fotoğrafki kişi; Bib Dodë Paşa.