Bosna Hersek’in, Hersek Bölgesi şehirlerinden Stolaç’ta (Ustulce) bulunan Osmanlı Kalesi içindeki Veli Dede Cami, 1910 yılında Avusturya Macaristan askerleri tarafından dinamitlenerek havaya uçurulmuştu.

1992 yılında Bosna Hersek’e yapılan saldırıda Stolaç, Bosnalı Hırvatların hedefi haline gelmiş, yüzlerce Boşnak öldürüldüğü gibi binlercesi esir alınarak toplama kamplarında tutulmuşlardı. Saldırılardan kurtulup kaçabilen diğer binlerce Stolaçlı Boşnak, 1995 yılından sonra geri dönüş yapmış ve Bosnalı Hırvatlar ile büyük siyasal mücadeleye girmişlerdir.

2017 yerel yönetim seçiminde Bosnalı Hırvatların büyük baskı ve seçim hileleri sonucu seçimin iptal edilip yeniden yapılmış olsa da Bosnalı Hırvatlar (HDZ), yine hileler sonucu seçimi çok az bir farkla kazanmışlardı. Veli Dede Camii de 110 yıl önce Stolaç şehri Boşnaklardan arındırılıp Hırvatların yerleştirilmesi projesi gereğince dinamitle yıktırılmıştı.

Bilindiği gibi Bosna Hersek’ten Avs. – Mac. devleti sorumlu bakanı Benjamin Kalay (Macarca; Kállay Béni), Bosna’ya, Hırvatistan dahil Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden 200.000 kadar Katolik insanı getirtmiş ve Batı, Orta, Güney Bosna’ya yerleştirmişti.Bosna Hersek’in güneyinde bulunan Stolaç kasabasının Osmanlı dönemindeki adı Ustulçe’dir. Hersek Bölgesi’nin merkezi Mostar şehrinden 35 km. kadar güneyde, deniz seviyesinden 650 m. yükseklikte dağlarla çevrili bir havzada bulunmaktadır.

Mostar-Dubrovnik ve Çaplyina-Bileça (Bilke) yollarının üzerindeki Ustulçe kasabasının tarihi Ortaçağlara kadar iner. İlk defa 1375’te Vidoşki Grad adıyla kayıtlarda geçer; yakınlardaki küçük bir idari bölge olan Vidovo Polje’nin merkezi idi. 1444’te kalenin alt tarafındaki yerleşme Podstolac (Stolaçaltı) ismiyle geçer.

1466’da Osmanlılar tarafından ele geçirilen Stolaç’ın “stol /koltuk kelimesinden türediği söylenir. Şehirden 3 km. uzaklıkta bulunan Radmilya Ortaçağ Boşnak (Boşnyani) mezarlığı (Stećci) UNESCO’nun dünya mirası listesine alınmıştır

Stolaç Kasabası Osmanlı döneminde önemli bir ticaret limanı sayılan Dubrovnik’ten Balkanlar ve Orta Avrupa içine doğru uzanan kervan yolu üzerinde olması nedeni ile Stolaç Kalesi, Osmanlılar için önemli bir yönetim ve askeri merkez olmuştur.