Napolyon’a Boyun Eğdiren Boşnak Kökenli Osmanlı Paşası:Cezzar Ahmet Paşa
Yazar: Amra Dedeic KIRBAC
Bosna deyince hep içimizde bir hüzün duyarız. Zulüm, savaş, mücadele, yetimler, çocukları öldürülmüş anneler, dullar, yorgun düşmüş yaşlılar, çaresizlik ve bazen ümitsizlik. Bosna güzel Bosna’m. Tüm güzelliğiyle, yüksek dağların görkemiyle, yeşil nehirlerin asiliğiyle en kötü düşmanları bile her zaman büyülemişti. Bosna insanı doğası gibi dimdik duruşuyla, gururuyla her zaman kendi topraklarını müdafaa etmesini bilmişti. Osmanlı Devleti’nin Balkanlardan çekilmeye başlaması ile bu topraklarda yaşayan Boşnaklar için savaş ve muhaceret yılları başlamıştı. Bu yıllar bizim zihnimizde o kadar yer etti ki Osmanlı Devleti döneminde geçen Bosna’nın altın yıllarını anmaz olduk. Bu yıllar sanatın, edebiyatın, mimarinin zirvede olduğu yıllardı. Büyük kahramanlar tarih sayfalarına adlarını bu devirde yazmaya başlamışlardı. Bu yazıda böyle bir Bosnalı kahramandan bahsetmek istiyorum.
‘Tarihte Napolyon’u yenen tek kişi olarak bilinen’ Cezzar Ahmet Paşa. Cezzar Ahmet Paşa, bugünkü Bosna Hersek sınırlarının içerisinde bulunan Listica’da doğdu. 1724-1734 yılında doğduğu tahmin ediliyor fakat doğum tarihiyle ilgili elimizde net bir bilgi yoktur. 1804 yılında vefat etmiştir. Bazı Boşnak kaynaklarına göre Cezzar Ahmet Paşa, Maslesa ailesinden gelmektedir. Cezzar Ahmet Paşa, esas büyük şöhreti kimsenin boyun eğdiremediği Napolyon’u yenmesiyle kazanmıştır.
Bu büyük Osmanlı komutanı Cezzar Ahmet Paşa, Napolyon’a karşı Akkâ Kalesi’ni başarı ile savunmuştur. İstanbul’a gelerek Sadrazam Hekimoğlu Ali Paşa’nın hizmetine girmiş, Ali Paşa, Mısır valiliğinden azledilince, Mısır’da kalarak meşhur Abdullah Bey’in yanında hizmetine devam etmiştir. Daha sonra Şam Valisi Osman Paşa’nın hizmetine girerek isyan çıkartan Tâhir Ömer, Zeydan ve Şahab aileleriyle yapılan mücadelede başarı göstermiş, onların isyanlarını bastırmıştır. 1775’te kendisine Beylerbeyi rütbesi verilmiş, bir yıl sonra da Sayda valiliğine tayin edilmiştir. Suriye’de emniyeti sağlayan ve 1780’de Emîrü’l-Hâclık ile Şam eyaletine tayin olunan Cezzar Ahmed Paşa, gerek Sayda ve gerekse Şam valiliği zamanında Akka Kalesi’nde oturmuştur. Burada kuvvetli bir ordu kuran Ahmet Paşa, kendisine küçük bir donanma yaptırmıştır. 1789’da Mısır’ı işgal eden Napolyon Bonapart, Cezzar Ahmet Paşa’ya anlaşma teklif eder. Fakat Cezzar Ahmet Paşa Napolyon’un anlaşmak için ileri sürdüğü teklifleri reddedince, Bonapart, Akka Kalesi’ni kuşatır. Ancak Cezzâr Ahmet Paşa’nın emrindeki 3000 kişilik Nizâm-ı Cedîd askerinin müdafaada gösterdikleri azim ve maharet neticesinde, Napolyon ilk defa burada yenilir. Napolyon’un karşısında ne Batı’nın ne de ona boyun eğen Doğu’nun aciz kuvvetleri yoktur. Bilgisi, cesareti, boyun eğmeyen kudretiyle haklı bir şöhret kazanmış büyük bir komutan vardır. Bu komutanın adı Cezzar Ahmet Paşa’dır. Bu ağır yenilgi karşısında Napolyon ‘Akka’da durdurulmasaydım belki Şark İmparatoru olurdum’ demekten kendini alamamıştır. Sonraki yıllarda ‘Vehhâbî meselesi’ ortaya çıkınca kendisi Şam valiliği ile beraber Vehhâbîlere karşı serdar tayin olunur. Fakat hastalığı sebebiyle vazifeye gitmeyerek, kendisi yerine Süleyman Paşa’yı gönderen Cezzar Ahmet Paşa, 23 Nisan 1804’te Akka’da Hakk’a yürür. Cezzar Ahmet Paşa, zeki, dirayetli, anlayışlı bir insan olup, birçok meseleleri önceden sezmek ve anlamak kabiliyetine sahipti. İdare ettiği yerlerde adaletle asayişi temin ederdi. Akka, Sayda ve Beyrut’u tahkim ettiği gibi, Akka’da bir câmi, bir çarşı ve birçok çeşme ve sebil yaptırmak suretiyle imar işlerine de önem vermiştir. Cezzar Ahmet Paşa, Boşnak kökenli Osmanlı paşalarından biriydi. Mekânı Cennet Olsun!
Kaynak: http://www.serdivanbosnasancak.org/m-napolyona-boyun-egdiren-bosnak-kokenli-osmanli-pasasi-cezzar-ahmet-pasa-10.html
