Balkan ülkelerinde bayram neşesi Türkiye’den çok da farklı değil. Ama gelenekler yaşatılmaya devam ediyor. Baklavalar açılıyor, beyler eve çiçekle geliyor. Minarelerde ay-yıldızlı bayraklar dalgalanıyor. İlk günler ‘erkek bayramı’, son gün ise ‘kadın bayramı’ olarak kutlanıyor.Bayram yaklaşırken temizlik yapmak sadece Türk kadınlarına özgü bir şey değil. Nitekim Bosnalı kadınlar da bayram haftası evin her köşesini temizler, özellikle örtüleri, dantelleri titizlikle hazırlar. Bayramın olmazsa olması ise kuşkusuz Baklavadır. Her ne yemek, tatlı ve börek çesidi yapılırsa yapılsın, baklava olmadan misafir karşılanmaz. ‘70 yufka baklava’ ise en makbul olanıdır. Adından anlaşılacağı gibi tam 70 yufkadan yapılır ve tüm yufkalar elle açılır, malzemesi ise oldukça boldur. Bosna’da çok fazla hazır yufka kullanılmaz, elle açılan o incecik yufkalar kadının marifeti olarak kabul edilir. Ne varki, artık baklavayı 70 yufkayla yapan az kaldı.Alışkanlıktır, bayram için yeni giysiler alınır, özellikle bayramı sevdirmek için çocuklara alınır ki sahiplensinler. Arefe günü, o yeni giysiler ütülenir, hazırlanır, ayakkabılar boyanır ve banyo yapılır. Sabah, namazdan önce tüm aile ayaktadır, evin hanımları beylerin hazırlanmalarına yardımcı olur, onları camiye uğurladıktan sonra ise kendileri hazırlanırlar. Canlı yayında bayram namazı izlenir ve ilk misafirler için baklavalar tabağa konulur, kahve için fincanlar hazırlanır. O sırada baklavanın da ilk kez tadına bakılır, başarı notu verilir.Bayram sabahı şehrin caddeleri “Bajram Şerif Mubarek Olsun” yazılarıyla süslenmiş olarak insanları karşılar, minarelerde ise yeşil-beyaz renkleriyle ay-yıldızlı bayraklar dalgalanır. Beyler namazdan eve dönerken fırından “paklama” denilen ekmekten alırlar. Ayrıca beylerin eve çiçekle gelmeleri de artık âdettenir. İtiraf ediyorum, çocuk yaşta olmasam bile, hâlâ babamdan bayram harçlığı alırım. Beyler eve geldiklerinde, büyüklerin elleri öpülür, bayramlaşılır ve küçüklere bayram harçlığı verilir. Daha sonra aile, çok uzatmadan, kahvaltıyı yapar, malum ilk misafirler erken saatlerde gelmeye başlarlar. Bosna’da bayramın ilk günleri ‘erkek bayramı’, son gün ise ‘kadınlar bayramı’ olarak bilinir, yani ilk günlerde erkekler akrabaları, komşuları ziyaret ederler, kadınlar ise evde misafirleri karşılarlar, son gün ise kadınlar akrabalarını ve birbirini ziyaret eder, bayram sohbeti yaparlar. Sabah ilk gelen misafirler veya gidilen ilk misafirliklerde baklavalar kolayca yenilir, fakat günün ilerleyen saatlerinde beylerde “baklava yorgunluğu” başlar, çünkü gidilen her evde ev hanımı “baklavayı tatmadan bırakmam” der ve geri çevirmek ayıp olur.

Akşama kadar misafir trafiği yoğun olur, akşam ise herkes evinde dinlenir, gençler ise çarşıda, süslenmiş olarak, bayram turunu atarlar, görüşemedikleriyle bayramlaşırlar. Bayramın ikinci günü Bosna-Hersek’te “şehitler günü” olarak anılır ve özellikle mezarlar ziyaret edilir, dualar okunur. Onun haricinde yaşlılar ve hastalar ziyaret edilir, baklava götürülür.

Bosna’da Ramazan Bayramı “şeker bayramı” olarak bilinmez, o yüzden kapıya gelen çocuklara şeker verme âdeti çok yaygın olmasa da, yine de çocuklar boş geri gönderilmez, en çok bozuk para verilir, o yoksa çikolata, şeker verilir.

Bayram paylaşmaktır, bununla Bosna bayramını az da olsa paylaşmış olduk.

AMİNA ŞEÇEROVİÇ

Kaynak: http://www.zaman.com.tr/gundem_bosnada-bayram-gelenekle-yasiyor_2118520.html